Polskie MKiDN bada sprawę książki podarowanej przez prezydenta Francji papieżowi Franciszkowi

W Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego prowadzone są dokładne analizy proweniencji książki podarowanej przez Emmanuela Macrona papieżowi Franciszkowi. Staramy się ustalić, kiedy i w jakich okolicznościach książka opuściła Lwów. Jeden z przekazów mówi, że książka już na początku XX wieku znajdowała się w jednym z paryskich antykwariatów, o czym mają świadczyć inne zachowane znaki własnościowe – informuje MKiDN. 

Czytelnia Akademicka we Lwowie powstała w II połowie XIX wieku jako organizacja studencka zrzeszająca między innymi studentów i wykładowców lwowskich uczelni. W ramach Czytelni organizowane były liczne spotkania i rozprawy naukowe czy literackie oraz prowadzona była Biblioteka Czytelni.

Książka Immanuela Kanta „Projekt wiecznego pokoju”, podarowana przez Emmanuela Macrona papieżowi Franciszkowi, znalazła się w zbiorach Czytelni Akademickiej prawdopodobnie już w roku 1869. Wskazuje na to zachowany na stronie tytułowej numer inwentarzowy, który został porównany z zachowanymi archiwaliami dotyczącymi Czytelni Akademickiej we Lwowie. Na tej podstawie – wskazuje ministerstwo – wiemy, że Biblioteka Czytelni udostępniała zbiory w swojej siedzibie, ale także wypożyczała je członkom organizacji do domów. Niekiedy wypożyczone książki już nie wracały.

Wiedza, którą obecnie ma resort, nie pozwala na potwierdzenie faktu, że książka ta została utracona w wyniku II wojny światowej. Warto przy tym zwrócić uwagę, iż za polskie straty wojenne uznawane są dobra kultury utracone w wyniku II wojny światowej z terenów Polski w jej granicach po 1945 r.

„Natomiast sam fakt podarowania papieżowi przez prezydenta Francji książki z pieczęcią wskazującą na jej pochodzenie ze zbiorów przedwojennej polskiej organizacji powinien być poprzedzony szczegółowymi badaniami proweniencyjnymi, wykluczającymi, że obiekt może stanowić stratę wojenną” – czytamy w komunikacie.

Na terenie Francji wciąż znajdują się straty wojenne pochodzące z terenu Polski w jej granicach po 1945 r. W zbiorach Luwru przechowywany jest obraz z przedwojennych zbiorów wrocławskich – „Holenderski brzeg rzeki” Jana van Goyena, w sprawie którego MKiDN złożyło wniosek restytucyjny w 2021 r. Do tej pory pozostaje on bez odpowiedzi. To samo dotyczy dwóch aplik – świeczników ściennych z Łazienek Królewskich, które wiszą na ścianach w Hotelu Ritz w Paryżu.

Macron podarował Papieżowi książkę Projet de paix perpetuelle Emanuela Kanta z 1796 roku. Ale najciekawsza jest pieczątka: Czytelnia Akademicka we Lwowie, która działała w latach 1867-1939. https://t.co/P1FsyvmADv

— jacekzarzecki (@jacekzarzecki) October 24, 2022

MKiDN