Archeolodzy odsłonili relikty wartowni nr 5 na Westerplatte

Archeolodzy Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, w trakcie trwających od dwóch miesięcy prac wykopaliskowych na Westerplatte, odsłonili relikty wartowni nr 5 – poinformowała w środę rzeczniczka MIIWŚ Hanna Mik-Samól.

Wyjaśniła, że badaczom udało się ujawnić pozostałości ścian kondygnacji piwnicznej oraz jej posadzki. Natrafili też na szereg bezcennych artefaktów związanych ze służbą polskich żołnierzy i ich bohaterską walką we wrześniu 1939 roku. Najbardziej wartościowe z odnalezionych przedmiotów znajdą swoje miejsce na wystawie powstającego Muzeum Westerplatte i Wojny 1939.

Rzeczniczka przypomniała, że w marcu rozpoczął się siódmy etap badań archeologicznych na terenie dawnej Wojskowej Składnicy Tranzytowej (WST). Obecnie zespół archeologów Muzeum II Wojny Światowej prowadzi prace poprzedzające budowę cmentarza wojskowego Żołnierzy Wojska Polskiego, którego projekt obejmuje m.in. uczytelnienie reliktów wartowni nr 5 i willi oficerskiej.

Cytowany w komunikacie prasowym dyrektor MIIWŚ dr Karol Nawrocki wskazał, że nowy cmentarz będzie miejscem, gdzie godnie i z szacunkiem zostaną złożone szczątki poległych obrońców półwyspu.

„Będzie to także przestrzeń, gdzie zostaną wyeksponowane relikty historycznych budowli: willi oficerskiej, jak i przede wszystkim wartowni nr 5 – niemego świadka najbardziej dramatycznych wydarzeń związanych z obroną polskiej placówki na Westerplatte. Odnajdując szczątki polskich żołnierzy, odsłaniając pozostałości historycznych obiektów czy podnosząc spoczywające w ziemi przez ponad 80 lat przedmioty pamiętające wrzesień 1939 roku, oddajemy należną cześć i przywracamy godność tym, którzy walcząc o wolną Polskę, ponieśli największą ofiarę” – zaznaczył.

Odsłonięcie reliktów wartowni nr 5 to przełomowy moment dla poznania historii tego miejsca.

Jak podkreślił kierownik Działu Archeologicznego MIIWŚ Filip Kuczma, lokalizacja willi oficerskiej została ustalona już w trakcie I etapu badań archeologicznych. Jednak dokładne położenie i stan zachowania wartowni nr 5 – obiektu tak ważnego dla dziejów Składnicy oraz bohaterskiej obrony Westerplatte – nie były pewne do chwili obecnej.

„Badania pozwolą na ustalenie dokładnego usytuowania tego budynku oraz stopnia jego zachowania. Bierzemy pod uwagę możliwość natrafienia na szczątki polskich obrońców oraz elementy wyposażenia i umundurowania żołnierskiego” – dodał.

Wartownia nr 5 na Westerplatte wzniesiona została w latach 1933-1934. Stanowiła element nowego systemu obronnego Składnicy Tranzytowej. Do 1936 roku powstało łącznie sześć wartowni, które znacząco wzmocniły możliwości obronne polskiego oddziału stacjonującego na półwyspie.

2 września 1939 roku doszło do niszczycielskiego nalotu Luftwaffe na Westerplatte. Niemieckie bomby uszkodziły szereg budynków, doprowadziły do zniszczenia wartowni nr 5 i śmierci co najmniej sześciu polskich żołnierzy znajdujących się w jej wnętrzu.

Po zakończeniu walk o WST wyburzono wiele obiektów użytkowanych przez polski oddział wartowniczy. Prace rozbiórkowe prowadzone były przez nadzorowanych przez Niemców polskich jeńców cywilnych – głównie gdańszczan i gdynian aresztowanych w pierwszych dniach września 1939 roku. Przy użyciu ręcznych narzędzi skruszyli oni żelbetowe ściany wartowni nr 5. W 1945 roku w miejscu zniszczonej wartowni ulokowano symboliczną mogiłę, a następnie cmentarz mający upamiętniać poległych polskich bohaterów.

PAP