Informatyka to więcej niż komputer

Informatycy bardzo często zajmują się technologiami informatycznymi
stosowanymi w medycynie. Studenci Wyższej Szkoły Kultury Społecznej i Medialnej
aktywnie uczestniczą zarówno w pracach nad nowymi technologiami diagnostycznymi,
jak i uczą się w trakcie studiów odpowiednich narzędzi potrzebnych w takiej
specjalizacji.

Kiedy myślimy dzisiaj o zawodzie informatyka, zapewne wyobrażamy sobie pochyloną
nad klawiaturą sylwetkę młodego człowieka, który spędza w takiej pozycji wiele
godzin, rzadko zwracając uwagę na to, co dzieje się wokół. To negatywny
stereotyp, który w dzisiejszych czasach jest już nieaktualny. Musimy odróżnić
pracę z komputerem, a taką wykonuje już dzisiaj właściwie każdy, od zawodu
informatyka.

Współczesne systemy komputerowe są tak zaprojektowane, że może je obsługiwać
właściwie każdy. Przykładem mogą być platformy e-learningowe wspierające proces
edukacji, pojawiają się one już w szkołach podstawowych, gdzie dzieci potrafią
je obsługiwać właściwie intuicyjnie, bez specjalnych wielogodzinnych kursów
szkoleniowych. Podobnie zaprojektowano portale społecznościowe oraz otwarte
systemy tworzenia stron internetowych. Taki rozwój technologii powoduje, iż
informatycy są coraz mniej potrzebni w bieżącym aktualizowaniu baz danych,
serwisów www czy portali społecznościowych. Dużo lepiej radzą sobie w takiej
roli np. dziennikarze, ekonomiści, prawnicy czy też psychologowie. Jest to
zupełnie naturalny proces, technologia oddana użytkownikom zaczyna być
współtworzona przez coraz szersze grono osób, niekoniecznie znających się na
technologiach informatycznych. Czy to oznacza, że zawód informatyka będzie coraz
mniej potrzebny? Nic bardziej mylnego – wręcz przeciwnie – aby to wytłumaczyć,
musimy jednak trochę zweryfikować dzisiejszy stereotyp informatyka.

Nowoczesna medycyna
Dobrym przykładem wydaje się zastosowanie technologii informatycznych w
medycynie. To przecież dzięki inżynierom informatykom możemy szeroko korzystać z
nowoczesnej diagnostyki medycznej. Badanie tomografii komputerowej należy
dzisiaj do standardów, wykonuje się je bardzo często. Pozwala ono obejrzeć
struktury wewnętrzne ciała człowieka w sposób bezinwazyjny, wykorzystując starą
metodę zdjęć rentgenowskich. Jednak zamiast klasycznego zdjęcia na kliszy lekarz
ogląda obraz graficzny na monitorze. Za wynalezienie tomografu komputerowego
Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny w 1979 dostali nie lekarze, ale
inżynier i fizyk: Allan M. Cormack oraz Godfrey N. Hounsfield. Pokazuje to, jak
ważna w medycynie stała się technologia komputerowa.
Zanim lekarz zobaczy na ekranie monitora wnętrze ciała człowieka, sygnał cyfrowy
jest wielokrotnie przetwarzany, a specjalne algorytmy wizualizacyjne tworzą
obraz, który jest na końcu analizowany przez lekarza. Algorytmy rekonstrukcji
topologicznych oraz algorytmy wizualizacyjne to niewątpliwie domena
informatyków, to oni we współpracy z lekarzami ciągle udoskonalają medyczne
narzędzia diagnostyczne.
Tomografia komputerowa to tylko jeden przykład, a przecież w diagnostyce
medycznej stosowane są coraz bardziej wyrafinowane techniki o dużo większej
rozdzielczości zarówno czasowej, jak i przestrzennej. Funkcjonalny rezonans
magnetyczny pozwala badać nawet struktury ludzkiego mózgu w czasie rzeczywistym,
lekarze mogą śledzić na ekranie monitora, jakie fragmenty ludzkiego mózgu są
aktywne w czasie wykonywania różnych procesów mentalnych: liczenia, mówienia czy
też przypominania sobie zdarzeń z przeszłości. Działanie takiej aparatury byłoby
niemożliwe bez bardzo skomplikowanych algorytmów obliczeniowych, które muszą w
czasie rzeczywistym zrekonstruować i wyświetlić na ekranie odpowiedni obraz.

Cyfrowa diagnoza
A przecież informatyk potrzebny jest również w opracowywaniu danych z jeszcze
bardziej skomplikowanych systemów diagnostyki wizualizacyjnej, takich jak np.
pozytronowa emisyjna tomografia komputerowa stosowana m.in. we wczesnej
diagnostyce nowotworów. Warto zauważyć, iż człon "komputerowa" znowu pojawia się
w nazwie metody diagnostycznej, chociaż tak naprawdę komputera w klasycznej
postaci w tym szpitalnym urządzeniu czasami nawet nie widać – jest on wbudowany
w samą aparaturę medyczną. Jednak wcześniej musi być zaprojektowany i
oprogramowany przez inżynierów informatyków, którzy muszą wykonać swoją pracę
bardzo rzetelnie, w ścisłej współpracy z lekarzami, wszak to ich programy będą
pośrednio decydowały o właściwej diagnozie – czyli o zdrowiu i życiu człowieka.
Nie ma tutaj miejsca nawet na drobny błąd, wszystko musi być wielokrotnie
sprawdzone i przetestowane. Przy tworzeniu takich programów informatycy pracują
w zespołach, gdyż system, jaki tworzą, jest bardzo skomplikowany i jeden
człowiek nie jest w stanie rozwiązać wszystkich problemów, ważna jest
odpowiednia koordynacja pomiędzy różnymi specjalnościami.
Diagnostyka to oczywiście nie tylko obrazowanie, to również pomoc we właściwej
klasyfikacji danych biomedycznych – tutaj komputer również jest bardzo pomocny.
Współczesny proces diagnostyczny to duża ilość procedur badających liczne
parametry medyczne człowieka – biochemiczne, morfologiczne, histopatologiczne i
inne. Ilość danych pochodząca z zastosowania takich procedur jest często
ogromna, wtedy komputer pomaga lekarzowi we wstępnej selekcji parametrów w
oparciu o zdefiniowane przez lekarzy cechy patologii. Takie programy komputerowe
nazywamy czasami "wspomagającymi proces diagnostyczny".

Droga do projektu
Zanim jednak nowa metoda diagnostyczna pojawi się w szpitalach i przychodniach,
musi najpierw zostać wymyślona i przetestowana przez interdyscyplinarne zespoły
informatyków i lekarzy. Prace nad nowymi technologiami wciąż trwają. W Polsce
dobrym przykładem są prace prowadzone od kilku lat w Katedrze Neurologii CM UMK
w Toruniu przez prof. dr. hab. Romana Mazura nad komputerową spirografią
mózgową.
Z przedstawionego powyżej krótkiego opisu widać wyraźnie, iż informatycy bardzo
często zajmują się technologiami informatycznymi stosowanymi w medycynie.
Studenci Wyższej Szkoły Kultury Społecznej i Medialnej również aktywnie
uczestniczą zarówno w pracach nad nowymi technologiami diagnostycznymi, jak i
uczą się w trakcie studiów odpowiednich narzędzi potrzebnych w takiej pracy.
Dlatego tegoroczną konferencję informatyczną postanowiliśmy poświęcić w całości
tematyce zastosowań technologii komputerowych w medycynie. Zaproszeni
profesorowie, lekarze i inżynierowie zaprezentują najnowsze osiągnięcia na tym
polu. Konferencja "Informatyka w medycynie i naukach biomedycznych" odbędzie się
4 czerwca w auli WSKSiM przy ulicy Starotoruńskiej.
Profesor dr hab. Dominik Sankowski przedstawi referat dotyczący zastosowania
tomografii procesorowej w różnych aplikacjach, natomiast prof. dr hab. n. med.
Roman Mazur z Collegium Medicum UMK opowie o postępie prac nad nową metodą
diagnostyczną – spirografią mózgową, oraz nad jej zastosowaniem w monitorowaniu
równowagi wewnątrzustrojowej u pacjentów z udarem mózgu. Wykład o metodach
klasyfikacji danych biomedycznych wygłosi prof. dr hab. Adam Jóźwik.
Zastosowanie komputera jako narzędzia do modelowania korelatów neuronalnych w
ośrodkowym układzie nerwowym człowieka omówi dr Grzegorz Osiński, natomiast
tegoroczni absolwenci naszej uczelni przedstawią fragmenty swoich prac
inżynierskich dotyczących modelowania trójwymiarowych struktur mózgu oraz
nieliniowej analizy danych spirografii mózgowej.
Mamy nadzieję, że konferencja przyczyni się nie tylko do szerokiej dyskusji nad
aspektami zastosowań technologii informatycznych w medycynie, ale również jasno
wskaże ważny aspekt dotyczący kształcenia przyszłych inżynierów. Nie należy
skupiać się tylko i wyłącznie na narzędziu, jakim jest komputer, trzeba patrzeć
szerzej i zdawać sobie sprawę, iż kształcąc inżyniera, uczymy człowieka, który
może w przyszłości będzie musiał stanąć przed trudnym zadaniem zastosowania
swoich umiejętności w technologiach, które ratują zdrowie i życie człowieka. Do
tego nie wystarczą wysokie wymagania merytoryczne stawiane studentom, musimy
również dołożyć starań, aby kształcić całościowo przyszłego inżyniera jako
człowieka kierującego się w życiu wysokimi wartościami moralnymi.

 

Dr Grzegorz Osiński
 


Autor jest kierownikiem Instytutu Informatyki w WSKSiM.

drukuj

Drogi Czytelniku naszego portalu,
każdego dnia – specjalnie dla Ciebie – publikujemy najważniejsze informacje z życia Kościoła i naszej Ojczyzny. Odważnie stajemy w obronie naszej wiary i nauki Kościoła. Jednak bez Twojej pomocy kontynuacja naszej misji będzie coraz trudniejsza. Dlatego prosimy Cię o pomoc.
Od pewnego czasu istnieje możliwość przekazywania online darów serca na Radio Maryja i Tv Trwam – za pomocą kart kredytowych, debetowych i innych elektronicznych form płatniczych. Prosimy o Twoje wsparcie
Redakcja portalu radiomaryja.pl