[TYLKO U NAS] M. Czerwiński: Trwający czas epidemii COVID-19 i związany z nim reżim sanitarny doprowadził do znaczącego osłabienia kondycji psychicznej uczniów. Zjawisko to może się nadal pogłębiać

Czynniki, które pozytywnie wpływają na kondycję psychiczną uczniów, dotyczą przede wszystkim relacji, możliwości uzyskania wsparcia, ale także religijności. Badania pokazują, że młodzież, która jest religijna i częściej korzysta z praktyk religijnych, lepiej sobie radzi w sytuacji stresowej (…). Wniosek jest z tego taki, że najważniejszym czynnikiem chroniącym zdrowie psychiczne uczniów w czasie epidemii jest wielkość, jakość i dostępność sieci wsparcia (rodzina, rówieśnicy, nauczyciele i wychowawcy, specjaliści w zakresie pomocy psychologiczno-pedagogicznej) – powiedział Michał Czerwiński, pedagog, współpracownik Instytutu Profilaktyki Zintegrowanej, podczas konferencji „Oblicza pandemii”.

29 stycznia w murach Akademii Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu odbyło się sympozjum „Oblicza pandemii”. Jednym z prelegentów był Michał Czerwiński, który wygłosił prelekcję „Szkoła czasu pandemii – wyzwania wychowawcze w świetle badań i doświadczeń praktycznych Instytutu Profilaktyki Zintegrowanej”.

– Od marca 2020 roku, kiedy doświadczaliśmy reżimu sanitarnego, izolacji, my jako Instytut chcieliśmy odpowiedzieć na potrzeby związane z tym, co zaczęło się dziać. Postanowiliśmy zbadać sytuację. Chyba jako pierwsza instytucja podjęliśmy temat i sprawdziliśmy, jaka jest kondycja psychiczna młodzieży – mówił pedagog.

Pierwszy raport z prac Instytutu Profilaktyki Zintegrowanej był gotowy po kilku tygodniach po lockdownie.

– Pierwsze działania robiliśmy bezpłatnie. Zależało nam na czasie i tym, aby błyskawicznie zareagować. Dopiero później pozyskaliśmy środki z KGHM. Wsparło nas ponadto Ministerstwo Edukacji i Nauki. Badaniami udało nam się objąć łącznie 11 tys. uczestników. Wszystkie działania, jakie prowadziliśmy przez pierwszy rok pandemii, doprowadziły do opracowania czterech raportów. Najobszerniejszy jest: „Jak wspierać uczniów po roku pandemii? Wyzwania i rekomendacje z obszaru wychowania, profilaktyki i zdrowia psychicznego”, który został sporządzony na zlecenie Ministerstwa Edukacji i Nauki – powiedział prelegent.

Wspomniany raport składa się z 14 rekomendacji i wniosków z badań

– Część z nich została przyjęta w resorcie edukacji i weszło w skład wytycznych do szkół. Warto podkreślić, że rekomendacje, które zostały zawarte w raporcie, są cały czas aktualne. Badania, które realizujemy na bieżąco, potwierdzają ich zasadność – wskazał Michał Czerwiński.

Pierwszy wniosek zawarty w raporcie brzmi: „Trwający czas epidemii COVID-19 i związany z nim reżim sanitarny (zwłaszcza aspekt izolacji społecznej) doprowadził do znaczącego osłabienia kondycji psychicznej uczniów. Zjawisko to może się nadal pogłębiać, także po wygaśnięciu pandemii. Powoduje to palącą potrzebę objęcia dzieci i młodzieży wsparciem wychowawczy, profilaktycznym i pomocowym w różnorodnych formach i na jak najszerszą skalę”.

– Wynika z tego główna rekomendacja, która wskazała na to, że działania wychowawcze, profilaktyczne i pomocowe na rzecz wsparcia psychicznego dzieci i młodzieży powinny stać się priorytetem systemu edukacji zarówno w obecnej fazie pandemii, jak i w okresie bezpośrednio po jej wygaśnięciu (…). Przywrócenie od dawna zaburzonej równowagi między przewartościowanym nauczaniem a niedowartościowanym wychowaniem uzupełnionym o profilaktykę nie powinno mieć charakteru tymczasowego, lecz pozostać jako trwała zmiana w systemie edukacji – podkreślił współpracownik IPZIN.

Z badań przeprowadzanych w klasach 7-8 w stosunku jesień 2019 do jesień 2020 można zauważyć m.in. wzrost poczucia osamotnienia wśród młodzieży z 21 proc. do 28 proc. (w przypadku dziewcząt z 30 proc. do 43 proc.), wzrost stresu szkolnego u dziewcząt z 44 proc. do 57 proc., u chłopców z 31 proc. do 39 proc. czy wzrost myśli samobójczych (co najmniej dwa razy w miesiącu) u dziewcząt z 12 proc. do 17 proc.

– Badania z listopada 2021 roku potwierdziły tę tendencję. Rodzice obawiają się o kondycję psychiczną swoich dzieci. Ich obawy także rosną. Blisko 80 proc. rodziców obawia się, że obecna sytuacja negatywnie wpłynie na psychikę dzieci. Blisko 80 proc. rodziców obawia się ponadto, że ich dzieci uzależnią się od internetu – zaakcentował gość konferencji.

Instytut Profilaktyki Zintegrowanej wystosował kolejną rekomendację, która brzmi: „Konieczne jest objęcie troską i wsparciem psychicznym nie tylko tych uczniów, którzy aktualnie znajdują się w bardzo złej kondycji psychicznej, ale całej populacji dzieci i młodzieży. Jest to podstawowy warunek uniknięcia zapaści systemu pomocy psychologiczno-pedagogicznej i psychiatrycznej. Tylko w ten sposób możemy zapobiec stałemu powiększaniu się grupy uczniów wymagających pomocy specjalistycznej”.

– Warto, aby dzieci, które mają średnią kondycję psychiczną, by nie spadły do gorszej kondycji psychicznej. Warto, żeby u dzieci, które mają dobrą kondycję psychiczną, aby ją utrzymać, dlatego że stają się wsparciem dla innych – uzupełnił prelegent.

Pedagog zaprezentował szereg czynników pozytywnie wpływających na kondycję psychiczną uczniów.

– Czynniki, które pozytywnie wpływają na kondycję psychiczną uczniów, dotyczą przede wszystkim relacji, możliwości uzyskania wsparcia, ale także religijności. Badania pokazują, że młodzież, która jest religijna i częściej korzysta z praktyk religijnych, lepiej sobie radzi w sytuacji stresowej – powiedział.

– Wniosek jest z tego taki, że najważniejszym czynnikiem chroniącym zdrowie psychiczne uczniów w czasie epidemii jest wielkość, jakość i dostępność sieci wsparcia (rodzina, rówieśnicy, nauczyciele i wychowawcy, specjaliści w zakresie pomocy psychologiczno-pedagogicznej) – dodał Michał Czerwiński.

Pozostaje pytanie, jaka jest kondycja psychiczna dorosłych w dobie pandemii SARS-CoV-2.

– Okazuje się, że jest nie jest najlepiej. Sytuacja pogarsza się. Rodzice wskazują najczęściej – jako obawy – na brak przewidywalności sytuacji, zbyt wiele godzin spędzanych przed internetem, obawa, iż ktoś z najbliższych zachoruje. Nauczyciele mają bardzo podobne obawy, bo też boją się o jutro, martwią się dużą ilością godzin spędzanych przed komputerem. Szczególnie ważną informacją jest to, że 86 proc. nauczycieli stwierdza, że bardzo często odczuwa stres zawodowy, ma złe samopoczucie i nie radzi sobie ze stresem – oznajmił gość sympozjum.

– Wypływa z tego rekomendacja, w myśl której konieczne jest uświadomienie wychowawcom ich roli, wpływu oraz pokazanie prostych sposobów troski o kondycję psychiczną uczniów. Chodzi głównie o odbudowanie etosu wychowawcy – wskazał Michał Czerwiński.

IPZIN także teraz wyciąga pomocną dłoń do szkół.

– Czas kryzysu jest momentem, w którym warto zadbać o realizację prostych wskazówek, prostych metod działań. Jako Instytut Profilaktyki Zintegrowanej obecnie realizujemy projekt „Profilaktyka zintegrowana w każdą pogodę”. To darmowa oferta dla szkół, którą nazwaliśmy „Nawigacja w każdą pogodę”. Szkoła otrzymuje cały zestaw narzędzi. Zaczynamy od diagnozy. Ważne jest to, że na początku szkoła ma możliwość przeprowadzenia samodiagnozy, na bazie której może podjąć określone działania profilaktyczne. Szkoła otrzymuje gotowe scenariusze do realizacji zajęć profilaktycznych czy warsztatów. Do dyspozycji szkół jest ponadto dedykowana aplikacja – Narzędziownik. Wystarczy się zalogować na naszej stronie i bezpłatnie skorzystać z programu – podsumował prelegent.

radiomaryja.pl