Wystawa IPN „Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności” dotrze do Iranu – schronienia żołnierzy armii gen. W. Andersa

9 maja 2022 r. w Iranie zostanie otwarta wystawa „Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności” przygotowana przez Instytut Pamięci Narodowej. Będzie ją można obejrzeć m.in. w Teheranie i Isfahanie.

Historia relacji Polski z Iranem (wcześniej Persją) sięga końca XV wieku. Jedną z pamiątek długich stosunków dyplomatycznych pomiędzy obydwoma państwami jest grób wysłannika króla polskiego do szacha perskiego, który znajduje się w Isfahanie. Należy także przypomnieć, że Persja była jednym z dwóch państw – obok Imperium Osmańskiego – które nie uznały rozbiorów Polski. Persja uznała także odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 roku. Wówczas rozpoczął się proces odbudowy kontrataków – nawiązano stosunki dyplomatyczne oraz podpisano traktat o przyjaźni i umowę handlową. Polskich placówek dyplomatycznych na terenie tego bliskowschodniego państwa nie zamknięto nawet wówczas, gdy Polska znajdowała się pod okupacją w czasie II wojny światowej.

Kiedy w 1941 r. wojska niemieckie dotarły do Kaukazu Północnego, co groziło zajęciem irańskich zasobów ropy naftowej, alianci zdecydowali się przeprowadzić w tym kraju interwencję wojskową. Następnie zdecydowano o utworzeniu nowego frontu w Azji. Jego trzon miała stanowić Armia Polska złożona z polskich jeńców zesłanych w głąb Związku Sowieckiego.

W 1942 r., od 24 marca do 4 kwietnia trwała ewakuacja 43 850 osób przez port w Krasnowodzku nad Morzem Kaspijskim do Iranu. Wśród nich było ponad 33 tys. żołnierzy z trzech dywizji piechoty. Towarzyszyły im tysiące cywilów, w tym dzieci. Ludzie ci byli wyczerpani fizycznie i psychicznie przez pobyt w sowieckiej niewoli, a ewakuacja stanowiła dla nich jedyną szansę na przetrwanie. W sierpniu 1942 r. miał miejsce drugi rzut ewakuacji. Do irańskiego portu Pahlavi przybyło wówczas 70 tys. osób. Wraz z przybyłymi wcześniej, w Iranie znajdowało się wówczas  prawie 120 tys. Polaków, z których część pozostała na terenie tego kraju do końca II wojny światowej. We wrześniu 1942 r. ewakuowanych rozmieszczono na terenie Iranu oraz sąsiadującego z nim Iraku. To właśnie na Bliskim Wschodzie zaczęto pracować nad przywróceniem polskim żołnierzom pełnej zdolności bojowej. W 1944 r. stanowili oni trzon II Korpusu Polskiego dowodzonego przez gen. Władysława Andersa.

Instytut Pamięci Narodowej przygotował wystawę „Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności”, aby upamiętnić dramatyczne losy Polaków ewakuowanych z terenów Związku Radzieckiego wraz z armią gen. Władysława Andersa. Wystawa ta została również otwarta w RPA – w Pretorii i Johannesburgu. Będzie można ją tam oglądać do 25 maja.

Patronat Narodowy nad projektem „Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności” objął prezydent Andrzej Duda. Głównym partnerem wystawy jest polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych, zaś patronat honorowy sprawuje Anna Maria Anders, córka gen. Władysława Andersa, Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny RP w Republice Włoskiej i Republice San Marino.

Więcej na [stronie internetowej IPN].

IPN/radiomaryja.pl