Wyklęci, żołnierze AK, wojny obronnej 1939 r., cichociemni, powstańcy – patronami brygad WOT

Wyklęci, ale także żołnierze wojny obronnej 1939 r., żołnierze ZWZ-AK, cichociemni, powstańcy warszawscy i śląscy będą patronami brygad Wojsk Obrony Terytorialnej w woj. małopolskim, kujawsko-pomorskim, łódzkim, śląskim, świętokrzyskim i pomorskim – poinformował ppłk Marek Pietrzak, rzecznik WOT.

Gen. Leopold Okulicki ps. „Niedźwiadek”, gen. Elżbieta Zawacka ps. „Zo”, gen. Stanisław Sojczyński ps. „Warszyc”, ppłk Tadeusz Puszczyński ps. „Konrad Wawelberg”, mjr Eugeniusz Kaszyński ps. „Nurt” i kpt. mar. Adam Dedio – zostali patronami brygad obrony terytorialnej w województwach małopolskim, kujawsko-pomorskim, łódzkim, śląskim, świętokrzyskim i pomorskim – poinformował we wtorek PAP ppłk Marek Pietrzak.

Rzecznik WOT podkreślił, że wśród nowych patronów są nie tylko żołnierze wyklęci, ale także żołnierze wojny obronnej 1939 r., żołnierze ZWZ-AK, cichociemni, powstańcy warszawscy i śląscy.

Ppłk Pietrzak, przypomina też zasady, wedle których wybierani są patroni nowo formowanych brygad obrony terytorialnej. Jak wyjaśnia w tym wypadku istotny jest „terytorialny charakter formacji”, dlatego – zgodnie z decyzją szefa MON Mariusza Błaszczaka – tożsamość jednostek ma być budowana na tradycjach bohaterów walk o niepodległość wywodzących się z rejonu odpowiedzialności brygady.

Decyzje dot. nowych patronów brygad WOT już weszły w życie. Część decyzji oprócz wskazania patronów określa też tradycje i święta jednostek.

Na mocy decyzji MON patronem 7 Pomorskiej Brygady Obrony Terytorialnej został kpt. mar. Adam Dedio, a święto brygady zostało ustanowione na 14 kwietnia. Kpt. Deido był żołnierzem wojny obronnej 1939 r., od 1941 r. należał do ZWZ-AK, a od 1942 r. pełnił funkcję organizatora oraz instruktora szkolenia dowódców drużyn na potrzeby AK.

„Nie mogąc pogodzić się z powojenną rzeczywistością polityczną, brakiem suwerenności i prawdziwej wolności Polski w połowie grudnia 1945 r. wstąpił w struktury XII Okręgu Gdańsk (Morskiego) Narodowego Zjednoczenia Wojskowego działającego na terenie Wybrzeża pod kryptonimem „Semper Fidelis Victoria”, który zaliczany jest dzisiaj do największych organizacji podziemnych działających w tym czasie na Wybrzeżu. Został zatrzymany przez UB i skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano 14 kwietnia 1947 r. Ta rocznica będzie teraz datą święta pomorskiej brygady WOT” – wyjaśnia ppłk Pietrzak.

Patronem 8 Kujawsko-Pomorskiej Brygady Obrony Terytorialnej została gen. bryg. Elżbieta Zawacka ps. „Zo”. Święto brygady zostało ustanowione na 10 września. To pierwsza kobieta – patron brygad OT. Pani generał była żołnierzem KG ZWZ-AK, Powstańcem Warszawskim, emisariuszką Komendanta Głównego ZWZ do Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie. Jako jedyna kobieta znalazła się w elitarnym gronie 316 cichociemnych. W latach 1939-1945 posługując się fałszywymi dokumentami ponad sto razy przekraczała granicę przenosząc wiadomości i meldunki. Dama Orderu Orła Białego, odznaczona Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych, Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Armii Krajowej. Święto brygady – 10 września, nawiązuje do dnia, w którym Elżbieta Zawacka została przerzucona do kraju – przypomina rzecznik WOT.

Patronem 9 Łódzkiej Brygady Obrony Terytorialnej został gen. bryg. Stanisław Sojczyński, ps. „Warszyc”. Brygada przejęła tradycje organizacji konspiracyjnych zbrojnego podziemia niepodległościowego Okręgu Łódź ZWZ-AK (1940-1945) oraz Konspiracyjnego Wojska Polskiego (1945-1954). „Warszyc” walczył w wojnie obronnej 1939 r., a następnie w ZWZ-AK w rejonie Radomska. Najsłynniejszą akcją jego podwładnych było odbicie więzienia Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego i uwolnienie 57 osób, które miało miejsce w nocy z 19 na 20 kwietnia 1946 r. Dlatego 20 kwietnia będzie teraz obchodzony jako święto łódzkiej brygady OT. Brygada przejęła tradycje Okręgu Łódź Armii Krajowej oraz Konspiracyjnego Wojska Polskiego.

Mjr. Eugeniusz Gedymin Kaszyński, ps. „Nurt” został patronem 10 Świętokrzyskiej Brygady Obrony Terytorialnej. Był cichociemnym, żołnierzem wojny obronnej 1939 r., zastępcą dowódcy i dowódcą Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury”, a także dowódcą batalionu i ostatnim dowódcą 2 pułku piechoty Legionów AK. Święto brygady zostało ustanowione na 11 czerwca, dla upamiętnienia złożenia prochów Majora sprowadzonych z Anglii, na wzgórzu Wykus w województwie świętokrzyskim.

Gen. bryg. Leopold Okulicki ps. „Niedźwiadek” będzie patronem 11 Małopolskiej Brygady Obrony Terytorialnej. Brygada przejęła tradycje Zgrupowania Armii Krajowej „Żelbet”(1940-1944). „Niedźwiadek” to cichociemny, który uczestniczył także w wojnie obronnej 1939 r., m.in. dowodząc jednym z odcinków obrony Warszawy. Był współtwórcą Służby Zwycięstwu Polski, która została następnie przekształcona w Związek Walki Zbrojnej, a potem w Armię Krajową. Był pierwszym zastępcą szefa sztabu Komendy Głównej AK, zwolennikiem wybuchu Powstania Warszawskiego. Po upadku tego zrywu był ostatnim Komendantem Głównym AK. Został aresztowany w wyniku prowokacji NKWD i skazany w pokazowym procesie szesnastu w Moskwie, zmarł w więzieniu w grudniu 1946 r. Brygada będzie obchodziła swoje święto 22 maja dla upamiętnienia zrzutu pułkownika Okulickiego w nocy z 21/22 maja 1944 r. na lądowisku „Kos” w Wierzbnie pod Krakowem. Tego dnia pułkownik Okulicki został awansowany na stopień generała brygady. Małopolska Brygada OT dziedziczy tradycje zgrupowania AK „Żelbet” najsilniejszego konspiracyjnego związku AK Kraków.

Patronem 13 Śląskiej Brygady Obrony Terytorialnej został ppłk. Tadeusz Puszczyński, ps. „Konrad Wawelberg”.

„W przeciwieństwie do pozostałych wymienionych patronów Puszczyński nie walczył z Niemcami, ani nie był represjonowany przez komunistów, bowiem zmarł w lutym 1939 r. Odznaczył się natomiast jako żołnierz Legionów Piłsudskiego i Polskiej Organizacji Wojskowej. Był uczestnikiem III powstania śląskiego, ale przede wszystkim dowódcą +Grupy Wawelberga+ prowadzącej działania specjalne podczas III powstania śląskiego w 1921 r. Najważniejszym zadaniem jakie wykonała Grupa Wawelberga była akcja „Mosty” – od niej zaczęło się III Powstanie Śląskie. Za swoją działalność wielokrotnie odznaczany m.in. Krzyżem Virtuti Militari, Krzyżem Niepodległości z mieczami, czterokrotnie Krzyżem Walecznych czy też Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności” – przypomina rzecznik WOT.

PAP/RIRM