Warszawa: Przed Ministerstwem Sprawiedliwości otwarto wystawę o „Żegocie”

15 plansz ukazujących działalność Rady Pomocy Żydom „Żegota”, ze zdjęciami m.in. z Instytutu Yad Vashem i Muzeum Holocaustu w Waszyngtonie, zawisło w czwartek, w 75. rocznicę powstania w getcie warszawskim, na ogrodzeniu Ministerstwa Sprawiedliwości.

Plenerowa wystawa „<<Żegota>> – Rada Pomocy Żydom” została przygotowana przez Ministerstwo Sprawiedliwości we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej.

Jak przypomina Ministerstwo Sprawiedliwości, powstanie w getcie warszawskim, w którego 75. rocznicę zaprezentowano wystawę, „był to największy zbrojny zryw Żydów podczas II wojny światowej, bestialsko stłumiony przez Niemców”.

„W 75. rocznicę tych wydarzeń oddajemy hołd bohaterskim powstańcom i przywołujemy tragedię Holokaustu. Ale to również czas pamięci o Polakach, którzy z narażeniem własnego życia pomagali Żydom” – podkreślono w komunikacie ministerstwa.

Na polsko-angielską ekspozycję składa się 15 plansz ze zdjęciami, które prezentują działalność Rady Pomocy Żydom „Żegota” – tajnej organizacji Polskiego Państwa Podziemnego i jedynej w okupowanej przez Niemców Europie instytucji państwowej ratującej Żydów od Zagłady. „Żegota” niosła pomoc Żydom przy legalizacji dokumentów, przydzielała im pomieszczenia, udzielała zasiłków materialnych.

„Celem działania <<Żegoty>> było niesienie ratunku żydowskim współobywatelom, masowo mordowanym przez niemieckich okupantów podczas II wojny światowej. Jednym z podejmowanych przez <<Żegotę>> działań było dostarczanie Żydom katolickich metryk chrztu, dzięki którym mogli oni przetrwać, Było to możliwe dzięki współpracy <<Żegoty>> ze wspólnotami zakonnymi (m.in. księży marianów czy sióstr urszulanek – PAP). Takich fałszywych dokumentów wystawiono około 60 tysięcy” – dodano.

Ekspozycja przywołuje m.in. aktywność kierowanego przez Irenę Sendlerową Referatu Dziecięcego, dzięki któremu udało się ukryć w zakładach opiekuńczych i u prywatnych polskich rodzin około 2500 dzieci żydowskich.

Na wystawie ukazane zostało także tło historyczne. Pomimo, że Polska została podbita przez nazistowskie Niemcy i Związek Sowiecki, kraj nigdy się nie poddał.

„Polacy walczyli u boku aliantów, a w kraju powstało Polskie Państwo Podziemne – jedyna tego rodzaju struktura w okupowanej Europie. Dlatego warto podkreślić, że to właśnie instytucjonalnie państwo polskie organizowało ratunek i alarmowało świat o losie polskich Żydów” – przypomina Ministerstwo Sprawiedliwości.

Jak podkreślają autorzy wystawy, na okupowanych ziemiach polskich mieszkało najwięcej Żydów z europejskiej diaspory i dlatego tutaj Niemcy zorganizowali całą infrastrukturę Holokaustu.

„Głównym celem wojennym III Rzeszy Niemieckiej było zdobycie <<przestrzeni życiowej>>, a częścią tego zbrodniczego planu była zagłada ludności żydowskiej, nazwana <<ostatecznym rozwiązaniem kwestii żydowskiej>>. Jakakolwiek pomoc Żydom zagrożona była w okupowanej Polsce karą śmierci. Mimo to wielu Polaków podjęło się heroicznej pomocy, często płacąc za to najwyższą cenę” – dodają.

Wystawę tworzą także zdjęcia z Archiwum IPN i Muzeum Historii Żydów Polskich Polin.

Rada Pomocy Żydom „Żegota” powstała 4 grudnia 1942 r., w wyniku przekształcenia Tymczasowego Komitetu Pomocy Żydom, powołanego 27 września 1942 r. z inicjatywy Zofii Kossak-Szczuckiej oraz Wandy Krahelskiej-Filipowiczowej. W skład Rady wchodzili ludzie o różnych poglądach społecznych i politycznych. Przewodniczącym Rady był Julian Grobelny (Polska Partia Socjalistyczna – Wolność, Równość, Niepodległość), wiceprzewodniczącymi Tadeusz Rek (Stronnictwo Ludowe) oraz Leon Feiner (Bund), sekretarzem Adolf Berman (Żydowski Komitet Narodowy), skarbnikiem Ferdynand Arczyński (Stronnictwo Demokratyczne). Kontakty z „Żegotą” z ramienia Delegatury Rządu utrzymywali Witold Bieńkowski oraz jego zastępca w referacie żydowskim Władysław Bartoszewski. „Żegota” rozwinęła również filię na prowincji w Krakowie i we Lwowie. Kierowali nimi Stanisław Dobrowolski (PPS-WRN) i Władysława Chomsowa (Stronnictwo Demokratyczne). „Żegota” działała do początku 1945 roku. Została uhonorowana medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata.

Powstanie w getcie warszawskim rozpoczęło się 19 kwietnia 1943 roku. Było pierwszym miejskim powstaniem w okupowanej Europie, aktem o charakterze symbolicznym, zważywszy na nikłe szanse powodzenia. W nierównej, trwającej prawie miesiąc, walce słabo uzbrojeni bojownicy Żydowskiej Organizacji Bojowej oraz Żydowskiego Związku Wojskowego stawili opór żołnierzom z oddziałów SS, Wehrmachtu, Policji Bezpieczeństwa i formacji pomocniczych. W tym czasie Niemcy zrównali getto z ziemią, metodycznie paląc dom po domu. 8 maja w schronie przy ul. Miłej 18 samobójstwo popełnił przywódca powstania Mordechaj Anielewicz wraz z grupą kilkudziesięciu żołnierzy. Nielicznym powstańcom udało się kanałami wydostać z płonącego getta.

PAP/RIRM

drukuj

Drogi Czytelniku naszego portalu,
każdego dnia – specjalnie dla Ciebie – publikujemy najważniejsze informacje z życia Kościoła i naszej Ojczyzny. Odważnie stajemy w obronie naszej wiary i nauki Kościoła. Jednak bez Twojej pomocy kontynuacja naszej misji będzie coraz trudniejsza. Dlatego prosimy Cię o pomoc.
Od pewnego czasu istnieje możliwość przekazywania online darów serca na Radio Maryja i Tv Trwam – za pomocą kart kredytowych, debetowych i innych elektronicznych form płatniczych. Prosimy o Twoje wsparcie
Redakcja portalu radiomaryja.pl