[TYLKO U NAS] Dr L. Pietrzak: Elementem nowej rzeczywistości budowanej przez komunistów było zamazywanie przeszłości

Elementem nowej rzeczywistości budowanej przez komunistów było zamazywanie przeszłości – tego wszystkiego, co wiązało się z patriotyzmem, z niepodległością – akcentował dr Leszek Pietrzak w środowych „Rozmowach niedokończonych” na antenie TV Trwam.

Narodowe Święto Odrodzenia Polski – 22 lipca – było jednym z najważniejszych świąt w komunistycznej Polsce. Dr Leszek Pietrzak podkreślił, że ustanowienie tego dnia było elementem szerszego procesu tworzenia nowej rzeczywistości, w którym znoszono uroczystości państwowe uchwalone w niepodległej II Rzeczpospolitej.

– Zamysł był taki, żeby to Święto Odrodzenia Polski zastąpiło obchodzone przed wojną Święto Niepodległości obchodzone 11 listopada. To miało być nowe święto symbolizujące nowy porządek – porządek powojennej, komunistycznej Polski. Wśród historyków jest opinia, że jeśli 1 maja to były imieniny PRL, to 22 lipca był urodzinami PRL. Było to więc bardzo ważne – jeśli nie najważniejsze – święto. Zostało bardzo szybko ustanowione i utrwalało mit, jakoby PKWN 22 lipca w Chełmie wydał Manifest Lipcowy. Miało to symbolizować początek procesu budowania Polski rządzonej przez komunistów (…). Elementem tej nowej rzeczywistości budowanej przez komunistów było zamazywanie przeszłości – tego wszystkiego, co wiązało się z patriotyzmem, z niepodległością. W zasadzie wszystkie święta, które symbolizowały odrodzenie Polski w 1918 r. zostały usunięte z kalendarza świąt państwowych – zaznaczył historyk.

Dokumentem programowym Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego był Manifest Lipcowy. Delegalizował on, jak wskazał gość TV Trwam, legalny polski rząd w Londynie. Manifest postulował też wiele reform – dodał.

– Mówił o przywróceniu praw demokratycznych, reformach socjalnych, społecznych. Dokument był bardzo gładko napisany, miał być strawny dla każdego Polaka. Chodziło o to, by PKWN przedstawił dokument, który byłby do zaakceptowania przez sporą część Polaków. Dlaczego zastosowano taki zabieg? Otóż Polacy nie akceptowali komunizmu, był dla nich czymś obcym, bezbożnym, sowieckim. Chodziło o zasłonę dymną dla faktycznych intencji komunistów w powojennej Polsce. Dlatego ten dokument nie mówił o komunizmie, o socjalizmie. Miał symbolizować pierwszy krok komunistów w budowaniu nowej Polski – rzekomo sprawiedliwej i takiej, w której wszyscy będą żyli dostatnio i uczciwie – powiedział dr Leszek Pietrzak.

W tym jednym dniu Polska wydawała się bardziej zasobniejsza niż na co dzień – kontynuował historyk. Aby podkreślić rangę dnia 22 lipca organizowano wiele wydarzeń jednocześnie: ogłaszano rozpoczęcie inwestycji, wręczano państwowe odznaczenia i dostarczano do sklepów deficytowe produkty.

– 22 lipca 1973 r. uruchomiono linię produkcyjną Fiata 126p, słynnego „malucha”. Rok później 22 lipca uruchomiono Port Północny – również wielka inwestycja mająca podkreślać, że ta Polska się rozwija, że Polska, którą zaczęliśmy budować 22 lipca 1944 r. jest coraz bogatsza i zasobniejsza. Z okazji tego święta nadawano też odznaczenia wyższej rangi jak np. Order Virtuti Militari. 22 lipca 1974 r. taki order został przyznany I sekretarzowi Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego Leonidowi Breżniewowi. To było wielkie wydarzenie pokazywane bez przerwy w telewizji. Polaków zmuszano do brania udziału we wszystkich tych obchodach – wyjaśnił dr Leszek Pietrzak.

Huczne obchody Święta Odrodzenia Polski trwały do końca PRL. Zniesiono je w kwietniu 1990 roku i przywrócono Święto Niepodległości obchodzone 11 listopada.

– Warunkiem życia PRL był bratni sojusz ze Związkiem Sowieckim. Przy każdej okazji podkreślano, że Polska, która narodziła się w lipcu 1944 r. powstała dzięki wysiłkowi Armii Czerwonej, dzięki pomocy Związku Sowieckiego. W czasie Święta Odrodzenia Polski było to bardzo mocno podkreślane – mówił historyk.  

RIRM