Sztuczna wyspa na Zbiorniku Goczałkowickim ostoją rzadkiej mewy czarnogłowej

Tak zwana Ptasia Beczka, czyli sztuczna wyspa utworzona w 2020 r. na Zbiorniku Goczałkowickim, stała się nową, najliczniejszą w Polsce kolonią lęgową dla rzadkiego gatunku ptaka, mewy czarnogłowej – wynika z danych służb środowiskowych.

Na wyspie zaprojektowanej i zbudowanej w ramach unijnego projektu Life Vistula z myślą o ochronie innego gatunku – rybitwy rzecznej, w ub. roku gniazdowało 16 par mewy czarnogłowej z notowanych w całej Polsce ogółem 50-80 par – przekazała rzecznik Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Katowicach, Natalia Zapała.

„Wyniki monitoringu wskazują, że Ptasia Beczka została zaakceptowana przez ptaki i służy jako bezpieczne miejsce gniazdowania dla rybitwy rzecznej. Z danych ornitologicznych wynika, że wyspa służy również jako kolonia lęgowa dla innego chronionego w ramach systemu Unii Europejskiej i objętego specjalną troską gatunku, czyli mewy czarnogłowej” – powiedziała szef katowickiej Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, Mirosława Mierczyk-Sawicka.

Na Ptasiej Beczce odbyły się już dwa sezony lęgowe ptaków wodno-błotnych z Doliny Górnej Wisły. Liczba gniazd zakładanych tam przez rybitwy rzeczne i mewy śmieszki rośnie. W 2022 r. kolonia rybitwy liczyła 76 gniazd, czyli o 20 więcej niż w pierwszym sezonie. W pierwszym roku wyspy zasiedliła ją też jedna para mew czarnogłowych. W poprzednim sezonie było ich 16 par.

Z 16 gniazd mewy czarnogłowej na Ptasiej Beczce zaobrączkowano 21 młodych ptaków i większość z nich wyleciała z kolonii. Ptaki zostały zaopatrzone w plastikowe obrączki ułatwiające ich zidentyfikowanie przez obserwatorów w różnych częściach Europy. Z pierwszych przekazanych danych wynika, że jesienią ub. roku dwa młode ptaki zostały zaobserwowane w Anglii i w Holandii.

„W lutym 2023 r. dwukrotnie widziana była nasza młoda mewa czarnogłowa w Portugalii na wybrzeżu Atlantyku. To aż ponad 2,3 tys. km od miejsca urodzenia. W kolejnych latach będziemy śledzić losy tak oznakowanych ptaków dzięki informacjom gromadzonym w krajowej bazie POLRING” – powiedział Jacek Betleja z Górnośląskiego Koła Ornitologicznego.

Zaobserwowana w Portugalii mewa była w drugim kalendarzowym roku życia. Ptak wykluł się w 2022 r.

„Mewa przepierzyła się jesienią do szaty zimowej ptaka młodocianego. Szatę godową dorosłego ptaka uzyska dopiero w czwartym kalendarzowym roku życia. Dorosłe mewy w szacie zimowej są niemal całe białe, mają jedynie trochę czerni na głowie” – wyjaśnił ornitolog.

Dwoma głównymi gatunkami, na których koncentruje się projekt Life Vistula, są rybitwa rzeczna i ślepowron. Z danych katowickiej Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska wynika, że liczebność ślepowrona w Dolinie Górnej Wisły osiągnęła ponownie rekordowy poziom i ich populacja liczy ponad 1250 par lęgowych. Rybitwa rzeczna także osiągnęła rekordowy poziom niespełna 600 par w kilkunastu koloniach.

„Wielkim sukcesem okazała się nowa wyspa wybudowana na stawie Barzyniec w Ochabach. Już w pierwszym sezonie lęgowym rybitwy rzeczne zajęły wyspę nazwaną Ptasim Rondlem i założyły tam ponad 150 gniazd. Liczymy, że zbliżający się nowy sezon przyniesie kolejny sukces pod kątem wzrostu liczebności ptaków” – powiedział koordynator projektu z katowickiej Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, Damian Czechowski.

Zasygnalizował, że nadchodzący sezon lęgowy będzie można dogodnie obserwować z oddanej na początku roku dla turystów nowej wieży widokowej w Wiśle Małej.

Projekt Life Vistula prowadzony jest od 2018 r. Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska  w Katowicach, we współpracy z Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Krakowie, z Górnośląskim Kołem Ornitologicznym i z Towarzystwem na rzecz Ziemi. Jego koszt to 5,5 mln euro. Pieniądze pochodzą z Programu LIFE Komisji Europejskiej, Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.

Zajmujący ponad 30 km kw. Zbiornik Goczałkowicki utworzono na Wiśle w 1956 roku jako rezerwuar wody pitnej i element systemu zapobiegania powodziom. Jego administratorem jest hurtowy dostawca wody w regionie – należące w większości do samorządu woj. śląskiego, Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów.

 

PAP