Powstała płyta ze świadectwami świadków okupacji

Pięć lat okupacji na wsi kieleckiej 1939 – 1945. Zapisy pamięci” – to płyta wydana właśnie przez Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie. Są na niej wywiady z ludźmi, którzy pamiętają dramat wojny.

Rozmowy z prawie 40 świadkami opowiadającymi o tragedii II wojny światowej nagrali pracownicy Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie. Z ponad 50 godzin wywiadów wybrano najciekawsze pod względem historycznym nagrania. Zostały one uzupełnione o historyczne zdjęcia i dokumenty ze zbiorów Archiwum Państwowego w Kielcach, regionalnej delegatury Instytutu Pamięci Narodowej, TVP Oddział Kielce oraz Radia Kielce. To wszystko znalazło się na płycie wydanej w ostatnich dniach.

„Już w trakcie zbierania materiałów wiedzieliśmy, że będzie to niezwykły dokument. W tych wspomnieniach jest wiele emocji, których nie jest w stanie przekazać nawet najlepsza książka historyczna. Nasi rozmówcy często płakali opowiadając o swoich przeżyciach z czasów wojny, czasami ich opowieści wyjaśniały zagadki sprzed lat. To, co nam opowiedzieli, jest bardzo cennym dziedzictwem, które będziemy przekazywać dalej” – powiedziała koordynująca projekt tworzenia płyty Ewa Kołomańska z Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie.

Wśród wywiadów są m.in. wspomnienia ks. Witolda Stolarczyka, którego rodzina w Dąbrowicy w powiecie jędrzejowskim udzieliła schronienia polsko – żydowskiej rodzinie Pankowskich. Pani Sabina Okulińska szczegółowo opisała, jak odbywały się zajęcia na tajnych kompletach w Słupi Jędrzejowskiej, gdzie istniała nawet grupa akademicka studiująca w wojennej filii Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Wstrząsające są wspomnienia Urszuli Okularczyk – Sobolewskiej, córki oficera zamordowanego w Katyniu, o mobilizacji żołnierzy w 1939 roku, życiu rodziny w czasie i tuż po wojnie. Cenne są opowiadania świadków pacyfikacji Michniowa i eksterminacji ludności żydowskiej w getcie w Bodzentynie.

„Przy okazji zbierania materiałów natrafiliśmy także na informacje o nieznanym dotychczas zamachu żołnierzy z oddziału „Wybranieccy” Armii Krajowej na konfidentkę o nazwisku Kyra Sason. Zamach nie był udany, ale kobieta która była winna śmierci wielu ludzi, wyprowadziła się po nim z Kielc. Dowiedzieliśmy się także szczegółowo, jak oddziały zdobywały broń z transportów kolejowych” – dodała Kołomańska.

Płyta „Pięć lat okupacji na wsi kieleckiej 1939 – 1945. Zapisy pamięci” – wydano jej 500 egzemplarzy – od nowego roku będzie rozprowadzana do świętokrzyskich szkół, aby nauczyciele mogli wykorzystać ją podczas lekcji historii. Fragmenty nagrań będą udostępnione na stronie internetowej www.martyrologiawsipolskich.pl. Całość zostanie umieszczona na ekspozycjach w nowym obiekcie Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie.

„Historykom, którzy zgłoszą się do nas, udostępnimy całość materiałów. Choć płyta już istnieje, nadal nagrywamy ludzi pamiętających wojnę. Ich wspomnienia będą wykorzystywane podczas wystaw w mauzoleum w Michniowie” – zapowiedziała Ewa Kołomańska.

Płyta „Pięć lat okupacji na wsi kieleckiej 1939 – 1945. Zapisy pamięci” została stworzona i wydana w ramach projektu finansowanego w ramach programu „Patriotyzm jutra” przez Muzeum Historii Polski w Warszawie.

RIRM/PAP