Południowe Podkarpacie – okolice świętych i błogosławionych

Południowe Podkarpacie to okolica, w której urodziło się lub pracowało kilku świętych lub błogosławionych. W miejscowych kościołach i sanktuariach wciąż można znaleźć ślady po Św. Janie z Dukli, św. Andrzeju Boboli czy bł. Władysławie Fidyszu.

Na wzgórzu Zaśpit w Trzcianie, k. Dukli, w miejscu, w którym przed wiekami znajdowała się pustelnia św. Jana z Dukli, dziś stoi kaplica, opodal której płynie źródełko, z którego woda podobno przynosi ulgę w chorobach. Z kolei w krośnieńskim kościele franciszkanów znajdziemy relikwie świętego.

W Strachocinie urodził się św. Andrzej Bobola, a w Korczynie – św. Józef Pelczar; dziś w obu tych miejscach stoją Sanktuaria. W Miejscu Piastowym znajduje się Sanktuarium i pomnik bł. Bronisława Markiewicza, a w Krośnie i Nowym Żmigrodzie – pamiątki po ks. Władysławie Findyszu.

Wszystkie te miejsca – dzielące od siebie od kilku do maksymalnie 30 km – będą mieli okazję zobaczyć pielgrzymi, którzy w lipcu odwiedzą Polskę w związku ze Światowymi Dniami Młodzieży; na Podkarpacie przyjedzie wówczas ponad 4,5 tysiąca młodych ludzi.

– Podkarpacie jest regionem ludzi pobożnych, uczciwych. Ludzi, którzy często oddawali życie dla Boga i ojczyzny – powiedział dyrektor Muzeum Podkarpackiego w Krośnie Jan Gancarski.

– Z tą częścią Podkarpacia związani są m.in. św. Jan z Dukli, św. Andrzej Bobola, św. Józef Sebastian Pelczar, a także błogosławieni: ks. Bronisław Markiewicz i ks. Władysław Findysz – wymieniał.

Jan z Dukli (1414-1484 r.) w młodości był pustelnikiem; jego pustelnia znajdowała się w lasach Beskidu Niskiego. Potem wstąpił do zakonu franciszkańskiego, a pod koniec swojego życia przeszedł do bernardynów. Zasłynął z działalności kaznodziejskiej. Związany był m.in. z Duklą, Krosnem, Lwowem i Poznaniem.

Od razu po śmierci Jana część wiernych otoczyła go kultem. Najbardziej czczony był we Lwowie, gdzie spoczywały jego relikwie; w XVI w. czczono go bardziej, niż niejednego świętego kanonizowanego. Jednak proces kanonizacyjny Jana z Dukli ciągnął się przez wieki. Dwukrotnie przerywały go wydarzenia historyczne; pierwszy – rozbiory, drugi – wybuch II wojny światowej. Dopiero 10 czerwca 1997 r. papież Jan Paweł II w Krośnie kanonizował Jana z Dukli.

Dziś w krośnieńskim kościele franciszkanów, gdzie przed wiekami święty był gwardianem i z którego inicjatywy świątynię rozbudowano, znajduje się część relikwii św. Jana z Dukli. Natomiast na wzgórzu Zaśpit w Trzcianie, k. Dukli, w miejscu jego pustelni stoi kaplica. Chętnie odwiedzają ją pielgrzymi, gdyż jak głosi legenda woda ze znajdującego się nieopodal źródełka przynosi ulgę w dolegliwościach i chorobach.

Jezuita, misjonarz, jeden z katolickich patronów Polski, autor tekstu ślubów lwowskich króla Jana Kazimierza – Andrzej Bobola (1591-1657) przemierzał rozległe obszary znajdujące się dzisiaj na terytorium Polski, Białorusi i Litwy, aby nieść Dobrą Nowinę ludziom opuszczonym i religijnie zaniedbanym.

16 maja 1657 r. w Janowie Poleskim został on w okrutny sposób zamordowany przez Kozaków, którzy traktowali Bobolę, jako wroga politycznego; nawracał on bowiem ruską ludność prawosławną na katolicyzm. W 1938 r. Bobola został kanonizowany przez papieża Piusa XI.

Bobola urodził się w Strachocinie. To wieś przy drodze z Krosna do Sanoka. Od 2007 r. istnieje tam sanktuarium św. Andrzeja Boboli, które powstało dla uczczenia 350. rocznicy jego męczeńskiej śmierci.

Niedaleko Krosna znajduje się także Korczyn – miejsce, w którym urodził się i spędził dzieciństwo biskup przemyski Józef Pelczar (1842-1924). Znajduje się tam sanktuarium oraz przechowywana jest część relikwii, kanonizowanego w maju 2003 r. w Rzymie bp. Pelczara.

Święty ten aktywnie działał m.in. jako członek Towarzystwa Oświaty Ludowej, które zajmowało się zakładaniem czytelni i wypożyczalni książek, wydawaniem i rozprowadzaniem książek wśród ludu, prowadziło także bezpłatne wykłady, a nawet otworzyło szkołę dla służących. Bp. Pelczar dbał o rozwój szkolnictwa, propagował Związek Katolicko-Społeczny, powołany do „krzewienia i umacniania zasad katolickich w życiu prywatnym, rodzinnym i publicznym, jak też w wychowaniu młodzieży”. Uznawany ze niesamowicie pracowitego. Przeprowadził aż trzy synody diecezjalne.

W Miejscu Piastowym (także k. Krosna) znajdziemy z kolei sanktuarium i pomnik bł. Bronisława Markiewicza. Żyjący w latach 1842-1912 ks. Markiewicz był założycielem Zgromadzenia św. Michała Archanioła. W miejscowości tej powstał pierwszy ośrodek tego zgromadzenia. Zajmował się opieką nad młodzieżą opuszczoną, organizując na wzór św. Jana Bosko zakłady wychowawcze. Markiewicz zbudował kilka takich zakładów.

Z kolei pamiątki po ks. Władysławie Findyszu – pierwszym polskim męczenniku komunizmu wyniesionym na ołtarze – znajdują się w Krośnie i Nowym Żmigrodzie w Beskidzie Niskim. W pierwszej miejscowości jest jego dom rodzinny, w drugiej – sanktuarium.

W 1963 r. ks. Findysz rozesłał ok. 100 listów do parafian, w których zachęcał do odnowienia życia religijnego, praktykowania życia sakramentalnego, uczęszczania do kościoła, zerwania z pijaństwem, zaprzestania waśni rodzinnych i sąsiedzkich. Niektórzy spośród adresatów poinformowali o sprawie milicję; ks. Findysza skazano na 2,5 roku więzienia. Mimo zaawansowanej choroby nowotworowej, prokuratura i sąd odmawiały zwolnienia go, by mógł podjąć leczenie. Ks. Findysz zmarł 21 sierpnia 1964 r.

W Krośnie można również odwiedzić m.in. Centrum Dziedzictwa Szkła, a w jego pobliżu skansen przemysłu naftowego z najstarszym na świecie szybem naftowym w Bóbrce. W okolicy są także: rezerwat skalnych ostańców Prządki na granicy Czarnorzek i Korczyny, zamek Kamieniec w Odrzykoniu, gdzie Aleksander Fredro umieścił akcję „Zemsty”, oraz dworek Marii Konopnickiej w Żarnowcu.

PAP/RIRM