Otwarcie wystawy Instytutu Pileckiego „Lemkin. Świadek wieku ludobójstwa” w Bochum

W sobotę 9 października w Muzeum Historycznym Bochum o godzinie 11.00 odbędzie się wernisaż przygotowanej przez Instytut Pileckiego wystawy „Lemkin. Świadek wieku ludobójstwa”, poświęconej postaci Rafała Lemkina – jednego z najwybitniejszych prawników XX wieku, twórcy prawnego pojęcia „ludobójstwo”.

Wystawę zorganizowano we współpracy z Fritz Bauer Forum, instytutem związanym z Uniwersytetem Johanna Wolfganga Goethego we Frankfurcie nad Menem. Fritz Bauer był niemieckim prawnikiem żydowskiego pochodzenia, który po II wojnie światowej działał na rzecz prawnego rozliczenia zbrodni narodowego socjalizmu. Jak sam wspominał, większość niemieckich urzędników w czasach rządów Konrada Adenauera traktowała jego działalność jako wrogą i wymierzoną w Niemcy. Jedną z jego zasług jest przekazanie izraelskiemu Mosadowi informacji o miejscu pobytu Adolfa Eichmanna w Argentynie, uzyskanej od byłego więźnia obozu. Informacją zdecydowanie przyczynił się do ujęcia zbrodniarza w maju 1960. Posłużył się pośrednictwem Mosadu, nie ufając władzom Niemiec. Okoliczności śmierci Fritza Bauera w lipcu 1968 r. wciąż nie zostały wyjaśnione. W Bochum będzie można również obejrzeć wystawę „Biblioteka Fritza Bauera. Najodważniejsza Biblioteka na świecie”.

Wystawa o Rafale Lemkinie wykorzystuje zdjęcia, dokumenty i materiały audiowizualne ze zbiorów polskich i amerykańskich. Opowiada historię człowieka, który przyszedł na świat na polskich Kresach Wschodnich, a potem kształcił się i pracował w II Rzeczpospolitej. Musiał następnie uciekać przed niemieckim terrorem, aby w Stanach Zjednoczonych stworzyć koncepcję ludobójstwa, która jest dziś najdonioślejszą odpowiedzią na tragiczne doświadczenie II wojny światowej, sformułowaną na gruncie prawa i filozofii politycznej. Ekspozycja prezentuje życie i dzieło Rafała Lemkina na tle dramatu niemieckiej i sowieckiej okupacji w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej, gdzie skupiły się masowe zbrodnie dwóch totalitaryzmów.

Pojęcie ludobójstwa to bezpośrednia reakcja na totalitarną inżynierię społeczną, a zwłaszcza na zbrodnię zagłady Żydów, w wyniku której Rafał Lemkin stracił niemal całą swoją rodzinę. Jego koncepcja nie byłaby jednak możliwa, gdyby nie wcześniejsze przeżycia i inspiracje. Lektury z dzieciństwa; zderzenie z rosyjskim antysemityzmem; doniesienia prasowe o Rzezi Ormian; dorastanie i edukacja w wielokulturowym środowisku II Rzeczpospolitej – wszystkie te wątki odgrywają istotną rolę w narracji wystawy. Bez nich nie sposób zrozumieć koncepcji, która jest podstawową prawną zaporą przed ludobójstwem dziś i w przyszłości, a zarazem stanowi głos na rzecz prawa zbiorowości ludzkich do pokojowego współistnienia.

Cały program wernisażu dostępny jest [tutaj]

PAP