Grecja domaga się od Niemiec 289 mld euro reparacji za II wojnę światową

Rząd Grecji w 2019 roku zwrócił się do Niemiec o negocjowanie reparacji za zniszczenia i straty w I i II wojnie światowej. Parlamentarna komisja ekspercka oszacowała szkody wyrządzone Grecji przez Niemcy podczas II wojnie światowej na 289 miliardów euro. Rząd niemiecki odrzuca te żądania.

„Grecja przedstawiła swoje żądania w sprawie reparacji wojennych i pożyczki wojennej. Stanowisko Grecji jest stabilne. Niemcy udzieliły swojej odpowiedzi” – mówiła prezydent Grecji, Ekaterini Sakielaropulu, w wywiadzie dla Deutsche Welle w styczniu br. przy okazji swojej wizyty w Berlinie.

Grecka prezydent zaznaczyła, że poruszyła kwestię reparacji w swoich rozmowach z prezydentem Frankiem-Walterem Steinmeierem i kanclerzem Olafem Scholzem.

„Istnieje brzemię przeszłości, ono nie zniknie wskutek jednostronnych akcji, ale we współczesnych społeczeństwach różnice rozwiązuje się przez dialog” – zaznaczyła Ekaterini Sakielaropulu.

Podkreśliła jednocześnie, że kwestia reparacji, chociaż został w niej poruszony aspekt prawny, jest sprawą „czysto polityczną”.

Rząd Grecji – kierowany wówczas przez premiera Aleksisa Ciprasa – zwrócił się do Niemiec o negocjowanie kwestii reparacji w 2019 roku. Decyzję poprzedziła debata w greckim parlamencie. W uchwale nie określono kwoty roszczeń, jednak powołana przez parlament komisja ekspercka oszacowała je w 2015 r. na 289 mld euro za straty wyrządzone podczas II wojny światowej i 9,2 mld za te z czasów I wojny światowej.

W kwocie dotyczącej II wojny światowej zawarto 10,3 mld euro za wymuszoną w 1942 roku pożyczkę, której Grecja udzieliła niemieckiemu bankowi centralnemu. Niemcy nigdy nie zwróciły tych pieniędzy, które wykorzystano m.in na sfinansowanie „kosztów okupacji” i niemieckiej kampanii w północnej Afryce.

Rząd Niemiec twierdzi, że kwestia reparacji dla Grecji została prawnie i politycznie zakończona traktatem Dwa plus Cztery z 1990 roku zawartym między RFN, NRD i czterema byłymi mocarstwami okupacyjnymi: USA, Związkiem Radzieckim, Francją i Wielką Brytanią. Traktat otworzył drogę do zjednoczenia Niemiec, ale nie ma w nim wyraźnej wzmianki o reparacjach.

W 1960 roku władze ówczesnej RFN zgodziły się wypłacić Grecji 115 milionów marek zachodnioniemieckich jako zadośćuczynienie dla greckich ofiar niemieckiej okupacji.

Po zakończeniu II wojny światowej na konferencji w Paryżu w 1946 roku ustalono, że Grecja otrzyma pewien odsetek niemieckich reparacji przeznaczonych dla wszystkich zachodnich Aliantów. Ateny otrzymały w ten sposób świadczenia niepieniężne o wartości ok 2 mld euro – przypomina Deutsche Welle. W 1953 roku Grecja stała się stroną zawartego z RFN porozumienia londyńskiego zakładającego obniżenie kwoty niemieckich reparacji i przełożenie dyskusji nad sprawą reparacji do czasu podpisania ostatecznego traktatu pokojowego z Niemcami. Taki traktat ostatecznie nie powstał, zamiast niego podpisano traktat Dwa plus Cztery.

Niemcy najechały Grecję 6 kwietnia 1941 roku i wraz z Włochami oraz Bułgarią okupowały ten kraj do 1944 roku. W tym czasie SS i Wehrmacht dokonały licznych masakr w Grecji. Publiczne masowe egzekucje nazywano odwetem za ataki partyzanckie. W wojnie zginęły dziesiątki tysięcy greckich cywilów. W samych Atenach zmarło z głodu ponad 40 tys. Greków. Grecki przemysł został zniszczony w 80 procent.

PAP