76 lat temu Niemcy skazali w Auschwitz na śmierć ponad 100 Polaków

Ponad sto wyroków śmieci wydał na Polaków niemiecki policyjny sąd doraźny gestapo, który 5 stycznia 1945 r. zebrał się w obozie Auschwitz na ostatnim posiedzeniu. Skazani zostali rozstrzelani dzień później przy krematorium w Auschwitz II-Birkenau.

Sądowi doraźnemu przewodniczył szef gestapo Johannes Thuemmler.

Dokładna liczba rozstrzelanych 6 stycznia 1945 r. nie jest znana. Najprawdopodobniej było to 116 kobiet i mężczyzn. Dokumentacja sądu niemal w całości została zniszczona na polecenie Johannesa Thuemmlera. Jedynym śladem po ofiarach, które przed posiedzeniem więzione były w bloku 11 obozu Auschwitz, pozostały napisy w celach. Ostatnie noszą datę 5 stycznia 1945 r.

Wśród rozstrzelanych byli m.in. kurier AK Antoni Szlachcic, Władysław Jasiówka i Kazimierz Matjasiński z Sosnowca, Stanisław Kobyłka z Ruśca, Józef Łuczak z Wielunia, Jan Strychowski z Myślachowic i Adam Tondos z Jęzora.

Był wśród nich także niespełna 22-letni Zbigniew Kunz z Orłowej na Zaolziu, członek AK o pseudonimie „Adler”. Został aresztowany 6 kwietnia 1943 r. i osadzony w więzieniu w Cieszynie, a następnie w Mysłowicach. 17 lutego 1944 r. został przewieziony do Auschwitz. Jego matka Gabriela Kunzowa, ratując syna, przekupywała gestapowca o nazwisku Hess. Niemiec przed kolejnymi posiedzeniami sądu odkładał akta Zbigniewa na spód, przedłużając mu życie. W ostatnich dniach grudnia 1944 r. wyjechał jednak na urlop.

Sąd doraźny skazał łącznie ok. 3 tys. Polaków. Prawie wszyscy zostali rozstrzelani. Egzekucje przeprowadzano pod Ścianą Straceń na dziedzińcu bloku 11, a od marca 1944 r. na terenie Auschwitz II-Birkenau, m.in. w krematorium V. Historycy ustalili daty 36 posiedzeń.

Johannes Thuemmler po wojnie został internowany przez władze amerykańskie, które jednak odrzuciły polski wniosek o ekstradycję. W 1949 r. wyszedł na wolność. 30 lat później prokuratura w Stuttgarcie zawiesiła sprawę przeciwko niemu. Niemieccy sędziowie nie doszukali się dowodów, aby naruszył prawo lub by działał z niskich pobudek. W 2002 r. sprawa została umorzona. Niemiec zmarł w kwietniu 2002 r. w wieku 95 lat.

Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 r., aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi. W obozie zostało zamordowanych ok. 70 tys. Polaków.

PAP