400 lat temu zmarł Mikołaj Zebrzydowski, fundator kalwaryjskiego sanktuarium

400. rocznica śmierci Mikołaja Zebrzydowskiego, wojewody krakowskiego i marszałka wielkiego koronnego, fundatora sanktuarium kalwaryjskiego i Kalwarii Zebrzydowskiej minęła 17 czerwca – przypomniały w środę kalwaryjskie władze samorządowe.

Magistrat szykował się do upamiętnienia rocznicy, ale plany pokrzyżowała epidemia koronawirusa.

„Nasze plany związane z przypomnieniem postaci Mikołaja Zebrzydowskiego zweryfikowała epidemia. Zostaliśmy zmuszeni dokonać tego w inny sposób; za pośrednictwem internetu. Będą konkursy z nagrodami” – podał samorząd.

Władze miasta podały, że rocznica zostanie upamiętniona m.in. poprzez wydanie monografii Mikołaja Zebrzydowskiego, a także zrealizowanie filmu dokumentalnego „Polska Jerozolima”. Wybity zostanie okolicznościowy medal.

Mikołaj Zebrzydowski urodził się w 1553 r. W latach 1565-69 uczęszczał do Kolegium Jezuickiego w Braniewie, skąd wyniósł wykształcenie oraz głęboką pobożność. Mając 30 lat ożenił się z Dorotą Herburtówną, z którą miał czworo dzieci.

W 1585 r. został starostą generalnym krakowskim. Był marszałkiem sejmiku województwa krakowskiego w 1587 r. W okresie od 1596 do 1600 r. był marszałkiem wielkim koronnym, a w latach 1601-20 sprawował urząd wojewody krakowskiego. Był też starostą swojej lanckorońskiej posiadłości. Wraz z królem Stefanem Batorym i Zygmuntem III Wazą brał udział w wielu bitwach i wojnach.

W latach 80. XVI w. związał się z obozem kanclerza Jana Zamojskiego, przez co stał się politycznym oponentem króla. Po śmierci Zamoyskiego w 1605 r. stanął na czele opozycji przeciw Zygmuntowi III Wazie, co doprowadziło w 1606 r. do rokoszu, któremu przewodził. Został on stłumiony. Po klęsce odsunął się od życia politycznego.

Będąc pod wpływem popularnego wówczas dzieła Christiana Adrichomiusza, opisującego Jerozolimę w czasach Chrystusa, do Ziemi Świętej wysłał dworzanina Hieronima Strzałę, który przywiózł stamtąd gipsowe modele kaplic: Krzyża Świętego i Grobu Chrystusa.

W 1602 r. Mikołaj Zebrzydowski podpisał akt fundacyjny budowy klasztoru. Sprowadził na to miejsce Bernardynów. Obiekty te stały się zaczątkiem pierwszej Polskiej Jerozolimy. Widząc wielką popularność dróżek i klasztoru oraz coraz liczniejsze rzesze pielgrzymów dokonał w 1617 r. lokacji miasta u jego stóp.

Mikołaj Zebrzydowski miał bardzo dobre relacje ze Stolicą Apostolską. Papieże Klemens VIII oraz Paweł V uważali go za pierwszego wśród świeckich obrońcę Kościoła katolickiego w Polsce.

Zmarł 17 czerwca 1620 r. Spoczął obok żony na Wawelu.

Sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej jest obecnie jednym z głównych ośrodków kultu maryjnego i pasyjnego w Polsce. Równocześnie z klasztorem Bernardynów, którzy do dziś opiekują się sanktuarium, wybudowano Dróżki Męki Pańskiej, przypominające kompozycją miejsca święte w Jerozolimie. W 1999 r. obiekty zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Kalwaria Zebrzydowska, leżąca u stóp wzniesienia, na którym stoi klasztor, liczy obecnie ok. 4,6 tys. mieszkańców.

PAP