Jubileuszowy rok Związku Podhalan
Nadzwyczajny zjazd Związku Podhalan w Zakopanem rozpoczął świętowanie jubileuszu 90. rocznicy powstania tego związku. W tym roku obchodzona jest także 105. rocznica powstania Ruchu Góralskiego w Polsce, z którego wywodzi się ZP. Jak przystało na górali, tak mocno ceniących przywiązanie do wiary i tradycji, świętowanie rozpoczęła modlitwa.
Uroczystą Mszą Świętą rozpoczęto w Zakopanem trzyczęściowy zjazd Związku Podhalan. Po wspólnej modlitwie do zakopiańskiego Związku Podhalan przyjęci zostali nowi członkowie. Potem, przy dźwiękach góralskiej muzyki, uczestnicy uroczystości przeszli ulicami centrum miasta. Spotkanie rocznicowe było znakomitą okazją do przypomnienia idei, jakimi kierowali się założyciele najpierw Ruchu Góralskiego, a potem Związku Podhalan. – Członkiem towarzystwa mógł zostać każdy góral używający dobrej sławy. Natomiast nie mógł nim zostać ten, kto prowadzi życie niemoralne lub sprzedaje ojcowiznę. Jakże wielkie to słowa, dające sposobność odwołania się do współczesnych czasów – mówił Maciej Motor Gąsienica, prezes Zarządu Głównego ZP. Przypomniał, że Związek ma na celu rozwój Podhala zarówno na polu duchowym, jak i gospodarczym, a działania te mają skutkować polepszającymi się warunkami życia wielkiej rodziny podhalańskiej.
– Obecnie Związek Podhalan wypełnił testament Władysława Orkana, który marzył o zjednoczeniu pod szyldem ZP wszystkich grup górali Polski. W swych strukturach mamy wszystkie grupy górali – mówił prezes. Historia i tradycja to jednak nie jedyne pola działania ZP, który mocno interesuje się sprawami bieżącymi. To m.in. unifikacja, która dotyka nie tylko Europę, ale cały świat. Tu górale widzą dla siebie miejsce. – Związek Podhalan w dobie walki o przyszły kształt Europy, a także świata powinien twardo stać na pozycji powiązania naszej tradycji góralskiej z tradycją narodową, polską. Niech nasze działania to pokazują i świadczą o wiarygodności godnej górala i Polaka – dodał prezes. Dowodem pokazującym, że ZP ceni tradycję, było wyróżnienie medalem „Gloria Artis” zasłużonego dla rozpowszechniania góralskiej muzyki Władysława Trebuni-Tutki.
Związek Podhalan jest jedną z najstarszych organizacji w Polsce. Jego początki związane są z wybitnymi osobowościami, które uległy czarowi regionu podhalańskiego i jego kultury (m.in. Tytus Chałubiński, Stanisław Witkiewicz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer czy Władysław Orkan). W 1904 roku powołano w Zakopanem Związek Górali, który stał się podwaliną Związku Podhalan (w 1919 roku w Nowym Targu wybrany został pierwszy Zarząd Główny ZP i ta data uznawana jest za początek jego działalności). W czasach II wojny światowej ZP działał w konspiracji, podtrzymując wiarę i kulturę. Oficjalnie został reaktywowany w 1959 roku. Od 1973 roku siedzibą ZP jest Dom Podhalański im. Kazimierza Przerwy-Tetmajera i Władysława Orkana w Ludźmierzu. W 1987 roku Honorowe Członkostwo Związku Podhalan przyjął Jan Paweł II. Dziś ZP zrzesza ok. 7,2 tys. górali zamieszkujących polskie Karpaty oraz miłośników góralszczyzny, pragnących podtrzymywać wiarę chrześcijańską oraz tradycję i kulturę Narodu Polskiego. Związek Podhalan w sposób szczególny dba o kultywowanie tradycji góralskiej przejawiającej się m.in. w tańcu, muzyce czy gwarze. Ma też za zadanie dbanie o kształt krajobrazu i środowiska naturalnego. Rozpoczęty wczoraj w Zakopanem doroczny zjazd ZP będzie odbywał się w trzech częściach. Kolejne spotkania zostały zaplanowane na 5 lipca (Rajcza) i 8 listopada (Nowy Targ).