Przychodzimy z ufnością przed Twój święty obraz

Z o. Piotrem Chyłą, wikariuszem prowincjała Warszawskiej Prowincji
Redemptorystów, rozmawia Maria Popielewicz

Matka Boża
Nieustającej Pomocy znana jest obecnie na całym świecie. Kiedy zaczął
się Jej kult?
– Kult Matki Bożej Nieustającej Pomocy związany
jest z obrazem znajdującym się obecnie w kościele św. Alfonsa w Rzymie.
Według źródeł historycznych namalowany został na przełomie XIV i XV w. w
szkole wenecko-kreteńskiej. Do Rzymu został przywieziony z Krety pod
koniec wieku XV.
Uroczyste wprowadzenie obrazu Matki Bożej
Nieustającej Pomocy do kościoła św. Mateusza w Rzymie, będącego pod
opieką augustianów, odbyło się 27 marca 1499 roku. Kiedy kościół
przeznaczono do rozbiórki, zakonnicy opuścili to miejsce, zabierając
obraz do kościoła św. Euzebiusza, a następnie do kościoła Najświętszej
Maryi Panny w Posteruli. Tam jednak kultem otoczony był obraz Matki
Bożej Łaskawej, a obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy umieszczony
został w prywatnej kaplicy Augustianów i prawie zupełnie zapomniany. Pół
wieku później na miejscu kościoła św. Mateusza stanął kościół św.
Alfonsa, przy którym zamieszkali redemptoryści. W 1865 r. zakonnicy
zwrócili się z oficjalną prośbą do Papieża Piusa IX o pozwolenie na
powrót obrazu Matki Bożej Nieustającej Pomocy na stare miejsce. Papież
wydał je 11 grudnia tego samego roku, a uroczyste wprowadzenie obrazu do
kościoła odbyło się 26 kwietnia 1866 roku. Rok później, 22 czerwca,
nastąpiła uroczysta koronacja obrazu stanowiąca decydujący etap w
rozwoju kultu Matki Bożej Nieustającej Pomocy na całym świecie.

W
jaki sposób ten kult został zaszczepiony w Polsce?
– Pragnę
podkreślić, że w mojej wypowiedzi odnoszę się do dzisiejszego stanu
badań. Otóż pierwsza kopia ikony została sprowadzona na ziemie polskie
przez ks. Edmunda Radziwiłła w 1869 r., a więc zaledwie dwa lata po
koronacji ikony w Rzymie. Niemal z całą pewnością można stwierdzić, że
kopia ta znajduje się w kaplicy pałacowej w Antoninie k. Ostrowa
Wielkopolskiego. Wiele wskazuje też na to, że już w XVIII w. pojawiła
się książeczka o Matce Bożej Nieustającej Pomocy zredagowana w języku
polskim. Obecnie wciąż trwają badania odnoszące się do tego wydarzenia. W
ciągu pierwszych ośmiu lat po koronacji, czyli do roku 1875, z Rzymu
wysłano ogółem 330 kopii. W następnych ośmiu latach, czyli do roku 1883,
wysłano kolejne 583 egzemplarze, co łącznie dało 913 kopii.

Jaka
forma kultu Matki Bożej Nieustającej Pomocy jest najbardziej znana?
–
Formy kultu ewoluowały. Początkowo były to przede wszystkim nabożeństwa
brackie. Dzięki staraniom redemptorystów na ziemiach polskich
zaistniało Bractwo Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Utworzono je 2 lipca
1889 r. w Mościskach (obecnie Ukraina), a jego głównym celem była
modlitwa za braci odłączonych, którzy na terenach lwowskich byli dość
liczni. Trzeba dodać, że samo bractwo liczyło blisko pół miliona
członków.
Obecnie najbardziej rozpowszechnioną formą kultu Matki
Bożej Nieustającej Pomocy jest nowenna. Bierze ona swój początek w
Stanach Zjednoczonych w Saint Louis. Powstała ona jako owoc modlitewnych
spotkań Arcybractwa Matki Bożej Nieustającej Pomocy – najpierw
trzydniowych, a potem dziewięciodniowych. Ze względu na wzrastającą
liczbę członków bractwa oraz uczestników tychże spotkań postanowiono
nadać im stałą modlitewną formułę. Dodam, że w 1922 r. w ciągu 9 dni w
Nowennie Nieustannej uczestniczyło 37 tys. osób, a rok później już 65
tysięcy. Aby zadośćuczynić potrzebom wiernych, postanowiono odprawiać
podobne nabożeństwo każdego tygodnia, a na stały dzień nabożeństwa
wybrano wtorek. W nabożeństwach tych zachowano porządek miesięcznych
nabożeństw arcybractwa: czytanie próśb i podziękowań, kazanie, wspólna
modlitwa do Matki Bożej Nieustającej Pomocy oraz błogosławieństwo
chorych. Tę właśnie formę kultu rozpoczęto 11 lipca 1922 r. i aż do roku
1927 znano ją pod nazwą „Novendialia”. Później określenie to zmieniono i
odtąd przyjęło się mówić Nowenna Nieustanna.
Z Saint Louis nowenna
została przeszczepiona do innych miast Stanów Zjednoczonych oraz Kanady,
gdzie również osiągnęła wielką popularność. Po II wojnie światowej
spotkała się z przechodzącym wszelkie oczekiwania przyjęciem na Dalekim
Wschodzie, zwłaszcza w Indiach, Cejlonie, Filipinach, Indochinach i
Australii. Podobną reakcję wzbudziła ona w Ameryce Południowej i Afryce.
W Europie, a dokładniej w Wielkiej Brytanii, po raz pierwszy Nowennę
Nieustanną zaczęto odprawiać najprawdopodobniej ok. roku 1932. Nieco
później, bo w roku 1943, zaczęli to nabożeństwo szerzyć redemptoryści
angielscy w Belfaście. Już po 6 latach nowenna była odprawiana w 300
kościołach Anglii i Szkocji.

Kiedy nabożeństwo to
rozpowszechniło się w Polsce?
– Jednostkowe inicjatywy szerzenia
kultu Matki Bożej Nieustającej Pomocy na ziemiach polskich przed rokiem
1883 wraz z przybyciem redemptorystów uzyskują mocne wsparcie. Ich
powrót na ziemie polskie w tymże roku, za sprawą Sługi Bożego Bernarda
Łubieńskiego, łączy się ściśle z nową fazą rozwoju tego nabożeństwa.
Redemptoryści polscy wprowadzili zwyczaj zabierania z sobą ikony Matki
Bożej Nieustającej Pomocy na pracę apostolską. Przez cały czas misji lub
rekolekcji obraz ten wystawiany był do publicznej czci na ołtarzu.
Niejednokrotnie wierni gromadzili się wokół niego na modlitwę.
Trudno
jest ustalić datę, kiedy po raz pierwszy w Polsce pojawił się termin
„Nieustanna Nowenna”. Być może niedługo po jej powstaniu w Ameryce, gdyż
wtedy do Polski zaczęły napływać wiadomości o niej. W 1947 r. Nowennę
Nieustanną zaczęli odprawiać – ale tylko we własnym gronie – klerycy
Zgromadzenia Redemptorystów w Toruniu. Ojciec Stanisław Solarz – wielki
czciciel Matki Bożej Nieustającej Pomocy i propagator Jej kultu – w roku
1949 był magistrem nowicjatu redemptorystów w Łomnicy. To dzięki niemu 8
września 1949 r. w tym właśnie nowicjacie wprowadzono praktykę
Nieustannej Nowenny. Pierwszy raz publicznie nabożeństwo Nowenny
Nieustannej zostało odprawione w naszym kościele w Gliwicach we wtorek
23 stycznia 1951 roku.

Matkę Bożą Nieustającej Pomocy ogromną
miłością darzył Sługa Boży Jan Paweł II…
– Rzeczywiście. Znane
są nam słowa zapisane przez Jana Pawła II w książce pt. „Dar i
Tajemnica”, gdzie Papież, mówiąc o źródłach swojego powołania
kapłańskiego, napisał, że w jego kościele parafialnym w bocznej kaplicy
wisiał obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy, do której i przed
lekcjami, i po nich przychodzili uczniowie na modlitwę. W 1979 r. w
Wadowicach, wspominając o swojej drodze życia, Ojciec Święty zaznaczył,
że „niczym innym nie da się [tej drogi] wytłumaczyć, tylko niezmierzonym
Bożym miłosierdziem oraz niezwykłą opieką Bogarodzicy, Matki
Nieustającej Pomocy”. Sam kult Matki Bożej Nieustającej Pomocy w
Wadowicach sięga XIX wieku. 16 października 1897 r. czterej ojcowie z
klasztoru z Mościsk: Janeczek, Jedek, Styka i Stach, rozpoczęli w
Wadowicach misje św., które trwały 12 dni. To było decydujące wydarzenie
dla rozwoju tego nabożeństwa w Wadowicach. Po misjach do bractwa
zapisało się ponad 200 osób. Dzięki wielkiemu zaangażowaniu miejscowych
duszpasterzy nabożeństwo to rozkwitało. Postarano się o obraz i
wydzielono dla niego specjalną kaplicę, gdzie regularnie odprawiano
nabożeństwa brackie. Wkrótce stały się one czymś charakterystycznym dla
parafii i miasta.

Już jutro rozpoczną się obchody
jubileuszowe. Kiedy po raz pierwszy odprawiono nowennę?
–
Jubileuszowe obchody rozpoczną się w niedzielę w Gliwicach w kościele
przy klasztorze Ojców Redemptorystów, gdzie w 1951 r. odprawiono
pierwsze publiczne nabożeństwo Nieustannej Nowenny. Zgromadzimy się tam
na uroczystej Mszy św. pod przewodnictwem ks. abp. Andrzeja Dzięgi,
metropolity szczecińsko-kamieńskiego. Uroczystość ta będzie
transmitowana przez Telewizję Trwam i Radio Maryja. Bardzo serdecznie
zapraszamy wszystkich czcicieli Matki Bożej Nieustającej Pomocy do
uczestnictwa w tych obchodach. Niech nasz osobisty udział w tych
wydarzeniach będzie najlepszym podziękowaniem Matce Bożej Nieustającej
Pomocy za tak wiele wyproszonych łask.
Specjalne obchody zaplanowane
zostały na cały rok. W październiku odbędzie się sympozjum naukowe w
Tuchowie, podczas którego zaprezentowany zostanie „Przewodnik
duszpasterski Nowenny Nieustannej” zawierający odnowiony obrzęd
nabożeństwa wraz z nowymi tekstami modlitw. Na czerwiec przyszłego roku w
Gliwicach zaplanowano międzynarodowe spotkanie czcicieli Matki Bożej
Nieustającej Pomocy. Będą na nim obecni przedstawiciele zagranicznych
ośrodków kultu, m.in. z USA i Filipin, gdzie nabożeństwo Nieustannej
Nowenny cieszy się wielką popularnością.

Dziękuję za rozmowę.

 

———————————–

 

Modlitwa z Nowenny do Matki Bożej Nieustającej Pomocy

O Matko Nieustającej Pomocy, z największą ufnością przychodzę dzisiaj
przed Twój święty obraz, aby błagać o pomoc Twoją. Nie liczę na moje zasługi
ani na moje dobre uczynki, ale tylko na nieskończone zasługi Pana Jezusa i na
Twoją niezrównaną miłość macierzyńską. Tyś patrzyła, o Matko, na rany
Odkupiciela i na krew Jego wylaną na krzyżu dla naszego zbawienia. Tenże Syn
Twój, umierając, dał nam Ciebie za Matkę. Czyż więc nie będziesz dla nas
– jak głosi Twój słodki tytuł – Nieustającą Wspomożycielką? Ciebie więc,
o Matko Nieustającej Pomocy, przez bolesną mękę i śmierć Twego Boskiego
Syna, przez niewypowiedziane cierpienia Twego Serca, o Współodkupicielko, błagam
najgoręcej, abyś wyprosiła mi u Syna Twego tą łaskę, której tak bardzo
pragnę i tak bardzo potrzebuję…

(Chwila na wypowiedzenie próśb)

Ty wiesz, o Matko Przebłogosławiona, jak bardzo Jezus, Odkupiciel nasz,
pragnie, udzielać nam wszelkich owoców Odkupienia, Ty wiesz, że skarby te
zostały złożone w Twoje ręce, abyś je nam rozdzielała. Wyjednaj mi przeto,
o Najłaskawsza Matko, u Serca Jezusowego tą łaskę, o którą w tej nowennie
pokornie proszę, a ja z radości wychwalać będę Twoje miłosierdzie przez całą
wieczność. Amen.