„Krasnokutski: Macie w ręku tylko domysły””
Krasnokutski: Macie w ręku tylko domysły
Dwieście pięćdziesiąt kilometrów na północny wschód od Moskwy w bazie
lotniczej w Iwanowie reporter "Naszego Dziennika" rozmawia z płk. Nikołajem
Krasnokutskim, dowodzącym grupą kierującą lotami na lotnisku Siewiernyj w
Smoleńsku 10 kwietnia 2010 roku. Oficer nie chce wracać do katastrofy i roli,
jaką odegrał tego tragicznego dnia. Znamienne, że jest absolutnie przekonany, iż
nie będzie zeznawał przy udziale polskiego prokuratora. – Zeznawałem przed
rosyjskimi śledczymi i wszystko im powiedziałem. A z Rosji nigdzie się nie
wybieram i z nikim z zagranicy nie będę rozmawiał – odpowiada pytany o
przesłuchania. I choć w iwanowskiej bazie o wydarzeniach z kwietnia ubiegłego
roku nikt nie chce rozmawiać, to wszyscy wiedzą, że komendant ma "coś wspólnego"
z tą – jak mówią – straszną sprawą.
Pułkownik Nikołaj Krasnokutski nie chce już wracać do smoleńskiej katastrofy.
Być może sądzi, że jest to wydarzenie, od którego można po prostu uciec,
zapomnieć o nim i zająć się czymś innym, a cała sprawa wkrótce przestanie
kogokolwiek interesować. Próbowałem wytłumaczyć pułkownikowi, że to niemożliwe,
że w Polsce jego nazwisko jest znane, że każdy szczegół, każde słowo z zapisów
rozmów na wieży (podobnie jak rozmów załogi samolotu) jest drobiazgowo
analizowane i komentowane, a na temat jego obecności na "Korsarzu" pada szereg
sprzecznych opinii.
– To wszystko, co się mówi w Polsce, to tylko domysły, nic więcej – odpowiada
Krasnokutski. Nie chce polskiej opinii publicznej niczego wyjaśnić ani
przedstawić swojego punktu widzenia, zasłania się zasadami współpracy wojska z
mediami, określonymi przez rosyjskie ministerstwo obrony. Ale z drugiej strony
wcale nie unika mediów, w resortowych periodykach ukazał się wywiad z
pułkownikiem, wystąpił także w audycji wojskowej, produkowanej przez
ministerstwo i nadawanej w różnych stacjach radiowych, między innymi Echu
Moskwy, znają go także lokalne gazety obwodu iwanowskiego.
Miasto Iwanowo leży około 250 kilometrów na północny wschód od Moskwy i liczy
420 tys. mieszkańców. I chociaż należy do naturalnego zaplecza stołecznego
regionu, to nie jest szeroko znane. Nie ma tu tradycji historycznych, w XIX
wieku Iwanowo było jeszcze wsią, a i obecnie pozostaje z boku głównych szlaków
drogowych i kolejowych. Tak jak w Smoleńsku są tu dwa lotniska, o identycznych
nazwach: cywilne Jużnyj i wojskowe Siewiernyj. Na tym drugim uczą się latać na
samolotach Ił-76 przyszli piloci rosyjskiego lotnictwa transportowego. Wiadomo o
przynajmniej trzech katastrofach na tym lotnisku, dwóch z czasów sowieckich
(1970 r. i 1982 r. – zginęły dwie załogi) oraz ostatniej, do której doszło 30
marca 2010 roku, kiedy to z powodu awarii jednego z silników An-72 rozbił się
podczas startu (zginęły 2 osoby). Wkrótce po tym wydarzeniu 610. centrum
wdrożenia bojowego i wyszkolenia załóg wojskowego lotnictwa transportowego
dostało nowego komendanta. Z Tweru przyjechał płk Nikołaj Krasnokutski,
wcześniej zastępca tamtejszej bazy 61. armii powietrznej lotnictwa
transportowego (obecnie baza nr 6955).
Lotnisko i jednostka wojskowa w Iwanowie w porównaniu z zapuszczonym Smoleńskiem
pracują na pełnych obrotach. Przez bramę cały czas ktoś wchodzi i wychodzi,
widać młodych oficerów kształcących się w centrum, na lotnisku manewrują ciężkie
maszyny. Wielu starszych oficerów ma wspomnienia związane z Polską z czasu
stacjonowania na naszym terytorium Armii Czerwonej. Zagadywani przez reporterów
"Naszego Dziennika" próbują nawet odpowiadać po polsku. Tak samo jest w
okolicznych blokach, gdzie mieszkają głównie rodziny wojskowych.
Ale o wydarzeniu z kwietnia ubiegłego roku nikt nie chce rozmawiać. Wszyscy
wiedzą, że komendant ma coś wspólnego z tą straszną sprawą. Chociaż zaraz po
katastrofie nie było to jasne, gdyż Rosjanie nie wymieniali go oficjalnie jako
członka zespołu kierującego lotami. Poniekąd słusznie, gdyż rola Krasnokutskiego
pozostaje niejasna. Z pewnością nie zajmował żadnego ze stanowisk typowych dla
praktyki kontroli lotów, nie miał zresztą żadnych uprawnień z tym związanych.
Może więcej dowiedzielibyśmy się na ten temat, gdyby Rosjanie udostępnili
instrukcje i regulaminy pracy lotniska. Tak czy inaczej pułkownik w
rzeczywistości kierował działaniami ppłk. Pawła Plusnina i mjr. Wiktora Ryżenki,
czuł się odpowiedzialny za przebieg operacji lotniczych i przynajmniej na
początku starał się pomóc swoim podwładnym, przejmując na siebie kontakty z
wyższym dowództwem.
Po katastrofie jednak znikł z pola widzenia mediów i śledczych. O tym, że był na
wieży, dowiedzieliśmy się dopiero pod koniec lipca ubiegłego roku i od początku
jego obecność wywoływała niepokojące wątpliwości. Teraz już możemy się częściowo
domyślić, dlaczego ukrywano Krasnokutskiego przed Polakami. Otóż jego zeznania
mogłyby doprowadzić do wyższego dowództwa rosyjskiej armii, a może nawet
czynników politycznych Federacji Rosyjskiej, które były zaangażowane w
podejmowanie decyzji o lądowaniu 10 kwietnia, do tajemniczego "towarzysza
generała" i "międzynarodowego numer jeden"…
Komendant iwanowskiej uczelni sam nie chce niczego wyjaśniać. Ani dziennikarzom,
ani polskim prokuratorom. A pytań do pułkownika jest wiele. Może upór i
obstrukcję Rosjan uda się przełamać i latem nasi prokuratorzy, którzy według
podanej przez prokuratora generalnego Andrzeja Seremeta informacji być może
udadzą się znowu do Moskwy, tym razem spotkają się także z Nikołajem
Krasnokutskim.
Piotr Falkowski, Iwanowo
****************************
Pytania do Krasnokutskiego:
Okoliczności sprzed katastrofy
– Jakie stanowisko zajmował przed katastrofą i jakie obowiązki do niego
należały?
– Czy był kiedykolwiek zatrudniony w charakterze kierownika (lub kontrolera)
lotów, w tym na lotnisku Siewiernyj? Jakie ma uprawnienia związane z kierowaniem
lotami? Jaką ma wiedzę i umiejętności w tym zakresie? Czy wcześniej wykonywał
zadanie nadzorcy kontrolerów lotów?
– Czy w przeszłości doszło do zaistnienia jakiegoś wypadku lotniczego na
lotnisku Siewiernyj?
– Czy istnieje dokumentacja i kopia nagrań z wieży kontroli lotów z 7 kwietnia
2010 roku? Czy był wtedy również obecny w wieży kontroli lotów i czy pełnił
identyczne obowiązki?
Przygotowanie do lądowania
– W oparciu o jakie przepisy lotnicze sprowadzano Tu-154M na Siewiernym?
– Czy kierownik lotów może odmówić przyjęcia samolotu z uwagi na złą pogodę? Kto
podejmuje decyzję w tej sprawie?
– Czy zatrudnieni przy kierowaniu lotami w ruchu międzynarodowym powinni znać
język angielski? Jak tę kwestię regulują przepisy?
– Czy strona polska wystąpiła o możliwość obecności własnego obserwatora na
wieży kontroli lotów, np. oficera BOR? Czy przedstawiciele Polski zwrócili się o
możliwość współpracy w zabezpieczeniu pirotechniczno-radiologicznym i innych
działań ochronnych lotniska?
– Czy na lotnisku wprowadzono dodatkowe środki wspomagające lądowanie samolotu
rządowego i jakie?
– Czy dowództwo wojskowe usiłowało spowodować uporządkowanie i przygotowanie
terenów lesistych będących w osi pasa w celu zwiększenia bezpieczeństwa lotów?
– W jaki sposób lotnisko Siewiernyj jest zabezpieczone na odparcie ewentualnych
zamachów terrorystycznych na jego obiekty?
– Czy i jak sprawdzano rejestratory audio-video na wieży? Czy zostało to
odnotowane i gdzie?
– Czy miał jakieś zastrzeżenia do pracy urządzeń na lotnisku?
Przebieg służby 10 kwietnia 2010 r.
– Kto i kiedy przebywał 10 kwietnia 2010 r. rano na wieży lotniska Siewiernyj?
Jakie osoby wchodziły i wychodziły z pomieszczenia, w którym pracowali kierujący
lotami? Kiedy i po co był tam funkcjonariusz FSB?
– Czy przed podjęciem służby był w jakiś sposób kontrolowany i jakie były tego
wyniki?
– Jakie obowiązki pełnił na wieży i na podstawie jakich przepisów? Czy ktoś
wydał mu rozkaz w tej sprawie i jaki? Pisemny czy ustny?
– Które z decyzji podejmowane były na wieży samodzielnie, a które za aprobatą
przełożonych?
– Jakie miał priorytety podczas pracy na wieży i jak je realizował?
– Z kim spoza wieży kontaktował się podczas służby i w jakiej sprawie? Czy i
dlaczego opuszczał wieżę?
– Według jakich reguł odbywają się konsultacje takie jak z "Logiką"? Czy były
przestrzegane?
– Z kim z centrum "Logika" nawiązywał kontakt? Jakie otrzymał stamtąd polecenia
i od kogo? Jaką miały one rangę? Czy wydający polecenia powoływał się na jeszcze
jakąś zwierzchność?
– Do kogo należała ostateczna decyzja o zezwoleniu na lądowanie?
– Czy grupa kierująca lotami miała wiedzę o lotniskach zapasowych i jaką? Czy
strona polska wiedziała o ich wyznaczeniu i jak wcześnie? Gdyby nie doszło do
katastrofy i samolot odleciałby na lotnisko zapasowe, to kto i jak powiadomiłby
o tym fakcie ochronę i służby porządkowe w tym polskie?
Lądowanie Tu-154M
– Czy osobiście prowadził korespondencję radiową z załogą samolotu? Jakie
informacje od nich otrzymywał lub im przekazywał? Czy miał do tego uprawnienia i
jakie?
– Dlaczego lotnisko nie zostało zamknięte z powodu warunków pogodowych?
– Z czego wynikają rozbieżności pomiędzy faktycznym położeniem samolotu a
informacjami podawanymi z wieży kontroli lotów? Czy mogło to wynikać z
niesprawności aparatury nawigacyjnej? Czy możliwe byłoby oddziaływanie na te
urządzenia innych urządzeń, które zaburzyłyby normalne funkcjonowanie? Czy wie o
systemach walki elektronicznej, które mogłyby wywołać podobne zjawiska? Czy
strona rosyjska, wojsko, posiada możliwości zapobiegania takim działaniom, które
mogłyby mieć charakter aktu terroru?
– Czy na błędne komunikaty przekazywane załodze samolotu mógł mieć wpływ chaos
decyzyjny oraz zdenerwowanie kontrolerów związane z obecnością przełożonych?
Wydarzenia po katastrofie
– Kto dowodził akcją ratunkową i ją koordynował po katastrofie? Jakie było
zabezpieczenie lotniska pod tym względem i jak zostało ono wykorzystane?
– Kogo pierwszego powiadomił o utracie kontaktu z prezydenckim samolotem i kogo
w dalszej kolejności?
– Kto i jak zabezpieczył nagrania z pracy wieży "Korsarz"?
– Co zrobił bezpośrednio po wyjściu z wieży? Czy otrzymał rozkazy związane z
dalszym postępowaniem?
– Czy odsłuchał zarejestrowane nagrania z wieży kontrolnej? Czy zapoznał się z
ich zapisem (transkrypcją) i czy ma jakieś uwagi?
– Czy i ile razy był przesłuchiwany na okoliczność pracy wieży w dniu 10
kwietnia 2010 r. i przez kogo?
– Jakie obecnie pełni obowiązki w wojsku?
– Czy miał przed i po 10 kwietnia 2010 r. jakieś kontakty z rosyjskimi służbami
specjalnymi w związku z lądowaniem prezydenckiego samolotu? Czy sam był lub jest
funkcjonariuszem lub współpracownikiem służb specjalnych?
oprac. PF