Wkrótce otwarcie Muzeum Dom Rodziny Pileckich

2 listopada o godz. 18.00 nastąpi otwarcie Domu Rodziny Pileckich – muzeum poświęconego w całości Witoldowi Pileckiemu i jego żonie Marii. Nowy punkt na kulturalnej mapie Polski znajduje się dokładnie w połowie drogi między Warszawą a Białymstokiem – w Ostrowi Mazowieckiej.

Muzeum mieści się w oryginalnie zachowanym domu rodzinnym Marii Pileckiej. 2 listopada 2022 roku w tym zabytkowym, odrestaurowanym budynku zostanie otwarta wystawa stała, ukazująca w nowym świetle postać jednego z największych polskich bohaterów – „ochotnika do Auschwitz”.

Ostrów Mazowiecka to miejsce, w którym splatają się nie tylko współczesne szlaki komunikacyjne, ale także liczne wątki historyczne. Przed II wojną światową była prężnie rozwijającym się wielokulturowym miastem z ośrodkiem szkolenia polskich żołnierzy, silnym przemysłem i rolnictwem. To właśnie tu wychowała się Maria Ostrowska, z którą Witold Pilecki wziął ślub w miejscowym kościele. Po wybuchu wojny miasto znalazło się na granicy Generalnego Gubernatorstwa i Związku Sowieckiego. Maria Pilecka schroniła się tu wraz z dziećmi, tu także mieszkała w czasie służby Witolda w armii Andersa i jego sfałszowanego procesu przed komunistycznym sądem. Można śmiało powiedzieć, że budynek stanowi jedyne miejsce w obecnych granicach Polski, które możemy nazwać „domem” rodziny Pileckich.

Karol Madaj, dyrektor muzeum, zwraca uwagę, że zadaniem obiektu jest pokazanie rotmistrza Witolda Pileckiego nie tylko jako polskiego superbohatera, lecz także jako zwykłego człowieka.

„Chcemy opowiadać zarówno o szczegółach jego misji wywiadowczej w niemieckim obozie koncentracyjnym, jak i o wydarzeniach i ludziach kształtujących jego charakter. W soczewce historii miasta pokazujemy też losy Polski oraz dzieje Zagłady – bezprecedensowej zbrodni, o której informowały raporty Pileckiego z KL Auschwitz, a której jeden z pierwszych aktów rozegrał się nieopodal siedziby muzeum. Przygotowując się do otwarcia, dostrzegliśmy wyraźnie, że nasza misja jest podobna do misji Witolda Pileckiego. Chcemy informować o nieznanych nazistowskich i sowieckich zbrodniach, ale również integrować lokalną społeczność. Pasja w realizowaniu muzealnej misji sprawiła, że liczne historyczne projekty edukacyjne rozpoczęły się wiele miesięcy wcześniej: Cieszy nas to, że jeszcze przed oficjalnym otwarciem staliśmy się miejscem spotkań. Udało nam się już wspólne śpiewać, debatować, a nawet szyć i grać w planszówki. Mamy nadzieję, że po otwarciu nie tylko młodzież, z którą działamy najwięcej, ale też pozostali, młodsi i starsi odwiedzający poczują, że nasze muzeum ma „dom” i „rodzinę” nie jedynie w nazwie, że jest to prawdziwie ciepłe i gościnne miejsce, do którego każdy jest zaproszony” – podsumowuje Karol Madaj.

Na trzech poziomach historycznego domu, wybudowanego w 1901 r. przez Konstantego Ostrowskiego, ojca Marii Pileckiej zaaranżowana została wystawa stała „O Marii i Witoldzie Pileckich”. Na parterze i poddaszu autorzy przedstawili historię Marii, także w okresie po śmierci jej męża. Pokazali również jej najbliższą rodzinę i miasto.

Postać rotmistrza na różnych etapach jego życia została zaprezentowana w ośmiu salach podziemnej części. W niepowtarzalny sposób zaprojektowana ekspozycja muzealna oddziałuje obrazem, światłem i dźwiękiem, łącząc tradycyjne środki wystawiennicze z nowoczesnymi rozwiązaniami multimedialnymi. Na szczególną uwagę zasługuje część opowieści o tragicznej śmierci rtm. Witolda Pileckiego. Przedstawiona została w filmowej, fabularnej formie. Dzięki temu historia śledztwa, rozprawy i wykonania wyroku śmierci może stać się dla widzów wręcz immersyjnym przeżyciem.

W jaki sposób pozyskiwano zbiory? Wykonano szeroką archiwalną kwerendę, zakupiono całe kolekcje od działających przez dziesięciolecia historyków, jednak – co jest niezwykle ważne w muzeum skupionym na historii regionu – część pamiątek została przekazana przez mieszkańców miasta. Na wystawie znalazły się cenne pamiątki związane z życiem Witolda Pileckiego – obiekty, które nie tylko ilustrują historię, ale także są jej niemymi świadkami. Niewątpliwie jednym z najcenniejszych eksponatów są drzwi pochodzące z mieszkania na warszawskim Żoliborzu, w którym rtm. Witold Pilecki dał się aresztować, tym samym rozpoczynając swoją misję w KL Auschwitz. Widać w nich zalaną żywicą dziurę z kulą karabinową z powstania warszawskiego.

– Takich symbolicznych przedmiotów jest na wystawie dużo więcej. Szczególne podziękowania należą się Andrzejowi i Krzysztofowi Pileckim, a także Markowi Ostrowskiemu za udostępnienie nam tych cennych artefaktów. Nowoczesne muzeum narracyjne to jednak nie tylko same obiekty, to opowieść o ludziach i historiach, cytaty z dokumentów i wspomnień, instalacje artystyczne, dźwięki i uzupełniające wszystko multimedia. Mamy nadzieję, że energia zawarta w tej ekspozycji zostanie uwolniona podczas otwarcia i da nową dynamikę rozmowom o Witoldzie Pileckim, ale i o historiach rodzin, które doświadczyły wojny – mówi Aleksandra Kaiper-Miszułowicz, kurator wystawy stałej.

Poza wystawą stałą Muzeum Dom Rodziny Pileckich oferuje szeroką działalność kulturalną, edukacyjną oraz popularyzatorską i wydawniczą. Będzie to nowe, ważne miejsce dla turystyki kulturowej, mieszkańców Ostrowi Mazowieckiej i okolic oraz miłośników historii i muzeów z całej Polski. Wernisaż wystawy stałej odbędzie się 2 listopada o godz. 18.00, placówka otwarta będzie w dni robocze w godzinach 10.00 -18.00, a w weekendy w godzinach 11.00 -17.00. [Więcej informacji] 

Muzeum Dom Rodziny Pileckich/radiomaryja.pl