Podkarpackie: Sanktuarium w Kalwarii Pacławskiej świętuje 350 lat istnienia

Jedno z najbardziej znanych miejsc kultu w Polsce, często nazywane Jerozolimą Wschodu – Sanktuarium Męki Pańskiej i Matki Bożej Kalwaryjskiej w Kalwarii Pacławskiej – obchodzi jubileusz 350-lecia. W czwartek odbędą się tam uroczystości dziękczynne pod przewodnictwem metropolity przemyskiego.

Wydarzenie poprzedzi rozpoczynające się we wtorek dwudniowe sympozjum naukowe, poświęcone historii i znaczeniu sanktuarium.

Jak mówił o. Jan Maria Szewek, rzecznik prasowy krakowskiej prowincji Franciszkanów, którzy od początku istnienia opiekują się Kalwarią Pacławską, 350 lat temu – 3 maja 1668 r. na Dróżki Kalwaryjskie wyszli pierwsi pątnicy, aby przy kilkudziesięciu kaplicach rozważać tajemnice męki i śmierci Chrystusa oraz boleści Jego Matki Maryi.

Z czasem do Kalwarii przywędrował z Kamieńca Podolskiego cudowny obraz Matki Bożej, przed którym niegdyś modlili się królowie: Jan Kazimierz i Jan III Sobieski, hetmani Stanisław Żółkiewski, Stefan Czarniecki, książę Jarema Wiśniowiecki, a 50 lat temu – ks. kard. Karol Wojtyła. W księgach klasztornych i sanktuaryjnych odnotowano ponad 50 cudów.

Wśród tematów, jakie będą omawiane podczas okolicznościowego sympozjum, znalazł się m.in. „Wkład franciszkanów w życie duszpasterskie diecezji przemyskiej”, z którym wystąpi metropolita przemyski ks. abp Adam Szal; „Kalwaryjski pogrzeb Matki Bożej w świetle teologicznej perspektywy”, na który zaprosił ks. dr hab. Wacław Siwak, czy „Ikonografia obrazu Matki Bożej Kalwaryjskiej” dr Zofii Bator.

W trakcie sympozjum uczestnicy wysłuchają też referatów na temat architektury i sztuki w świątyni kalwaryjskiej oraz o sanktuarium w Kalwarii Pacławskiej w realiach współczesności. Przybliżona zostanie także historia i przykłady działań organów bezpieczeństwa wobec franciszkanów i pielgrzymów w Kalwarii Pacławskiej w latach 1944-1989.

Po sympozjum, w czwartek, odbędzie się uroczysta Msza św. Dziękczynna pod przewodnictwem metropolity przemyskiego ks. abpa Adama Szala, a homilię wygłosi prowincjał krakowskich Franciszkanów o. Marian Gołąb. Po eucharystii przewidziano także koncert chóru z Sanoka.

Uroczystości związane z jubileuszem 350-lecia Kalwarii Pacławskiej odbędą się także w sierpniu w czasie Wielkiego Odpustu. Wtedy to zostanie m.in. odsłonięty pomnik papieża pielgrzyma – Jana Pawła II.

Ojciec Jan Maria Szewek przypomniał, że właśnie wtedy minie 50 lat od chwili, kiedy w 1968 r. podczas uroczystości z okazji 300. rocznicy założenia Kalwarii Pacławskiej, modlił się tam ówczesny metropolita krakowski ksiądz kardynał Karol Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II.

Wielki Odpust Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, który odbywa się każdego roku w sierpniu, należy do największych w kraju pod względem liczby uczestników, którzy przyjeżdżają tam nie tylko z Podkarpacia. Wydarzenie gromadzi kilkadziesiąt tysięcy wiernych z całego kraju.

Kalwarię Pacławską założył w XVII wieku wojewoda podolski, kasztelan krakowski Andrzej Maksymilian Fredro herbu Bończa (1620-1679). Po powrocie z pielgrzymki do Ziemi Świętej postanowił możliwie jak najwierniej przenieść w okolice Przemyśla miejsca związane z Męką Pańską.

Legenda głosi, że podczas jednego z polowań puścił się w pogoń za szczególnie dorodnym okazem jelenia. Niespodziewanie zwierzę zatrzymało się, a wśród jego rogów pojawił się jaśniejący krzyż. Andrzej Maksymilian Fredro postanowił upamiętnić to miejsce, wznosząc na wzgórzu kościół i klasztor, do którego sprowadził franciszkanów.

Kościół i klasztor franciszkanów zbudowane zostały na wzgórzu Karpat Wschodnich, 25 km od Przemyśla. Andrzej Maksymilian Fredro na otaczających wzgórzach wystawił też kilkadziesiąt kaplic i połączył je dróżkami kalwaryjskimi Pana Jezusa i Matki Bożej. Długość Drogi Krzyżowej w Kalwarii wynosi nieco ponad 1,5 kilometra. Obecnie na dróżkach pątniczych znajduje się 35 kaplic murowanych, siedem drewnianych i pięć figur. Najstarsze pochodzą z ok. 1825 roku – nie zachowały się obiekty wzniesione przez Andrzeja Maksymiliana Fredrę.

Kościół zachował pierwotny barokowy styl z freskami najwybitniejszego przedstawiciela malarstwa freskowego w Małopolsce Wschodniej, pochodzącego ze Lwowa Stanisława Stroińskiego. Ołtarze z bogatą ornamentykę wywodzą się z warsztatu wybitnego rzeźbiarza lwowskiego Macieja Polejowskiego. Są tam też barokowe organy.

W zabytkowym kościele znajduje się również słynący łaskami obraz Matki Bożej Kalwaryjskiej. W XVII wieku znajdował się on w kościele o. franciszkanów w Kamieńcu Podolskim. W 1672 roku, po zdobyciu miasta przez Turków, obraz ukryto i kilka lat później przeniesiono do Kalwarii Pacławskiej.

Ze względu na szczególny kult Męki Pańskiej Kalwaria Pacławska nazywana jest Jerozolimą Wschodu, a z kolei na obecność cudownego obrazu Matki Bożej i umiłowanie Maryi przez wiernych, nosi też miano Jasnej Góry Podkarpacia. Jest jednym z najbardziej znanych miejsc pielgrzymkowych w Polsce. Kult Matki Bożej Kalwaryjskiej datuje się już od XVIII stulecia.

W Kalwarii Pacławskiej znajduje się też grób o. Wenantego Katarzyńca, przyjaciela św. Maksymiliana Marii Kolbego. Niedawno Papież Franciszek wyraził zgodę na publikację dekretu o heroiczności cnót tego franciszkanina.

W Kalwarii Pacławskiej znajduje się ponadto rezerwat przyrody Parku Krajobrazowego Pogórza Przemyskiego ze ścieżką edukacyjną historyczno-przyrodniczą i wieżą widokową na okoliczne miejscowości w Polsce i na Ukrainie. Można z niej też obserwować żyjące tam ptaki drapieżne.

PAP/RIRM