Użytkownik zostanie właścicielem?
Podczas piątkowej debaty w Sejmie wszystkie kluby oraz rząd opowiedziały
się za dalszymi pracami w sejmowych komisjach nad nowelizacją ustawy o
przekształceniu prawa wieczystego użytkowania w prawo własności nieruchomości.
Wnioskodawcy proponują, aby ustawa weszła w życie 9 sierpnia.
Wniesiony przez posłów Prawa i Sprawiedliwości projekt zakłada nie tylko
przekształcenie prawa wieczystego użytkowania w prawo własności, ale też w ogóle
zniesienie możliwości ustanawiania wieczystego użytkowania w przyszłości. W
uzasadnieniu do projektu ustawy czytamy, że "użytkowanie wieczyste jest wytworem
epoki realnego socjalizmu, dostosowanym w swych zasadniczych rozwiązaniach do
założeń ówczesnego ustroju, z prymatem własności państwowej (socjalistycznej)".
Zdaniem reprezentanta wnioskodawców Gabrieli Masłowskiej (PiS), ustawa zapewni
ogromną korzyść społeczną. Proponowane w projekcie przepisy stanowią, że
istniejące w dniu wejścia w życie prawo użytkowania wieczystego ulegnie
przekształceniu z mocy prawa w prawo własności nieruchomości na rzecz
dotychczasowego wieczystego użytkownika. Stwierdzić to powinien odpowiednią
decyzją – w zależności od właściciela nieruchomości – starosta, wójt, burmistrz,
prezydent miasta, zarząd powiatu bądź zarząd województwa. Decyzja tych organów
ma być podstawą wpisu zmian własnościowych w księdze wieczystej. Masłowska
odrzucała zarzuty o niekonstytucyjności ustawy. – Trybunał Konstytucyjny
oświadczał, że nie jest niekonstytucyjne samo przekształcenie użytkowania
wieczystego w prawo własności i że można ograniczyć nawet majątek gmin, pod
warunkiem że gminy będą miały uszczuplone zadania albo otrzymają dostateczny
ekwiwalent oraz jeśli przyświecają temu jakieś cele natury ustrojowej –
zaznaczyła.
Według Masłowskiej, ekwiwalent zapewni wprowadzenie zasady odpłatności. –
Wprowadzamy naszym projektem zasadę odpłatności, czyli gwarantujemy
ekwiwalentność tak, aby nie uszczuplić dochodów gmin. Zasada odpłatności jest
prosta i najbardziej sprawiedliwa z możliwych. Dotychczasowy wieczysty
użytkownik płaci tyle, ile powinien płacić, gdyby nadal był użytkownikiem
wieczystym – stwierdziła Masłowska. W projekcie zapisano, że opłata za
przekształcenie, z mocy prawa, wieczystego użytkowania we własność będzie
odpowiadać opłatom, jakie obecnie wnosi wieczysty użytkownik przez okres, do
którego miało trwać prawo wieczystego użytkowania.
Ale jednocześnie Skarb Państwa czy jednostki samorządu terytorialnego nie będą
miały możliwości aktualizowania opłat rocznych. Pozostanie natomiast możliwość
ich obniżenia – na wniosek uwłaszczonego, a dotychczas wieczystego użytkownika –
w przypadku spadku wartości nieruchomości określonej przez rzeczoznawcę
majątkowego.
Ze strony rządu największe wątpliwości dotyczyły kwestii utraty dochodów przez
samorządy. Rząd opowiedział się jednak za dalszymi pracami parlamentu nad tym
projektem. – Ta ustawa zmierza na pewno do celu, który jest pożądany przez wiele
osób, które są w użytkowaniu wieczystym, i to nie ulega wątpliwości. Dlatego
trzeba pracować nad tymi rozwiązaniami, żeby je poprawić – powiedział
wiceminister sprawiedliwości Zbigniew Wrona. Zaznaczył jednak, że rząd ma pewne
wątpliwości co do niektórych propozycji, które muszą być skorygowane. Wrona
poinformował posłów, że daleko idące wątpliwości wyraziło Ministerstwo Finansów,
a to dlatego, że ustawa miałaby wpłynąć na poważne uszczuplenie dochodów
jednostek samorządu terytorialnego. Przywołał przy tym sprzeciwy wobec
nowelizacji, które wpłynęły od samorządów województw: małopolskiego, śląskiego,
łódzkiego, oraz Związku Województw RP.
Zwrócił także uwagę, że użytkowanie wieczyste jest dla pewnej grupy inwestorów
tańszym niż prawo własności środkiem pozyskiwania gruntów pod inwestycję.
Wiceminister Wrona poinformował, że resort sprawiedliwości przygotował już
projekt w sprawie alternatywy dla użytkowania wieczystego – ustawy o prawie
zabudowy na cudzej nieruchomości umożliwiającym władanie gruntem z jednoczesnym
istnieniem odrębnej własności budynków lub innych urządzeń trwale z gruntem
związanych. Według wiceministra, to nowe prawo mogłoby zastąpić użytkowanie
wieczyste. – W odróżnieniu od użytkowania wieczystego takie prawo miałoby
charakter uniwersalny, czyli dotyczyłoby wszystkich podmiotów – właścicieli. Nie
tylko Skarbu Państwa, jednostek samorządu, ale również osób fizycznych,
podmiotów prywatnych – tłumaczył Wrona.
Artur Kowalski