Mazowieckie: Zamordowani za pomoc Żydom zostali uhonorowani

Antoni Prusiński i Piotr Leszczyński zostali pośmiertnie uhonorowani przez Instytut Pileckiego za pomoc Żydom podczas II wojny światowej. W miejscowości Poręba-Kocęby koło Ostrowi Mazowieckiej w niedzielę została odsłonięta tablica upamiętniająca wydarzenia z maja 1943 r.

Piotr Leszczyński i Antoni Prusiński upamiętnieni! W obecności wiceminister Magdaleny Gawin, samorządowców, rodziny i społeczności lokalnej, w Porębie-Kocębach odsłoniliśmy kamień poświęcony Polakom zamordowanym przez Niemców za pomoc mężczyźnie pochodzenia żydowskiego. pic.twitter.com/JQB2hrRPp8

— Instytut Pileckiego (@InstPileckiego) June 9, 2019

Antoni Prusiński i Piotr Leszczyński byli torturowani i zastrzeleni wraz z nieznanym z nazwiska ukrywającym się w pobliskim lesie Żydem w maju 1943 r. Byli szanowanymi gospodarzami. Jak poinformował organizujący niedzielną uroczystość Instytut Pileckiego, ich domy stały na skraju wsi, niedaleko lasu, w którym z pomocą lokalnej społeczności ukrywał się Żyd. 15 maja 1943 roku po godzinie czwartej rano wieś została otoczona przez niemieckie wojsko. Żandarmeria i gestapo rozpoczęły obławę na Żydów.

Antoni Prusiński ukrył się w gospodarstwie. Chcąc zmusić go do opuszczenia kryjówki, Niemcy bili jego żonę i podpalili dom. Pod taką presją Prusiński się ujawnił. Niemcy zatrzymali także Piotra Leszczyńskiego z sąsiedniego gospodarstwa. Pochwyconych bili kijami. Gdy przyprowadzono ukrywającego się Żyda, wszyscy trzej mężczyźni zostali skatowani do nieprzytomności, a następnie dobici strzałami z pistoletu i zakopani we wspólnym grobie.

Niedzielna uroczystość odbyła się w ramach realizowanego przez Instytut Pileckiego przedsięwzięcia „Zawołani po imieniu”, poświęconego Polakom zamordowanym za niesienie pomocy Żydom w czasie niemieckiej okupacji. Inicjatorką przedsięwzięcia jest wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Magdalena Gawin.

„Musieliście czekać 75 lat od zakończenia wojny, aby oddać sprawiedliwość, oddać cześć polskim bohaterom, patriotom i chrześcijanom” – powiedziała Magdalena Gawin podczas uroczystości do rodzin zamordowanych.

Podziękowała im za to, że „podczas straszliwej okupacji znalazły się osoby, które były tak dzielne i odważne, że potrafiły przedłożyć dobro ludzi obcych. Byli skazani na śmierć, na niebezpieczeństwo własnej rodziny”.

„To upamiętnienie jest wyrazem pamięci państwa polskiego i złożeniem hołdu zamordowanym mieszkańcom miejscowości” – dodała.

„To są męczennicy waszej miejscowości, waszej wsi” – podkreśliła wiceminister.

Andrzej Leszczyński, prawnuk zamordowanego Piotra, powiedział, że upamiętnienie tragicznej śmierci jego przodka jest dla jego rodziny bardzo ważne.

„Osoby, które negatywnie wypowiadają się na temat relacji Polaków z Żydami, powinny wiedzieć, że były osoby, które pomagały i ryzykowały własnym życiem. Moja prababcia bardzo ukrywała tę tragedię i przez wiele lat milczała. W końcu po wielu latach zdecydowała się opowiedzieć nam tę historię. Babcia mówiła, że boi się wspomnień. To była tragedia rodzinna” – mówił prawnuk zamordowanego.

Instytut Pileckiego rozpoczął przedsięwzięcie „Zawołani po imieniu” w Sadownem 24 marca 2019 r. W Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów w czasie okupacji niemieckiej kamień z pamiątkową tablicą został odsłonięty przez premiera Mateusza Morawieckiego przed domem Leona, Marianny i Stefana Lubkiewiczów – rodziny piekarzy zastrzelonej przez Niemców 13 stycznia 1943 r.

PAP/RIRM