Izdebski Mieczysław

Żona Mieczysława Izdebskiego zmarła prawdopodobnie na początku wojny, pozostawiając męża i małą córeczkę samych. Mieszkali oni w gospodarstwie we wsi Zienki, woj. bialskopodlaskie. Wdowiec postanowił pomóc rodzinie żydowskiej z tej samej wsi i ukrywał ją przez blisko rok. Wiosną 1943 r. został za to zamordowany w Sosnowicy. Źródła podają, że mężczyzna był torturowany, a następnie zastrzelono go koło młyna. Miał wtedy 28 lat.

Nuta Kupersztok, jego żona Nata i trójka dzieci w wieku od 10 do 18 lat: Pincze, Hajka i Rywka ukrywali się w specjalnie wykonanym schronie ziemnym. Wejście do niego znajdowało się w domu Mieczysława Izdebskiego, prawdopodobnie pod łóżkiem. Z relacji świadków, którzy zamieszkiwali pobliskie Zbójno i Zienki, wynika, że Nuta prowadził przed wojną sklep spożywczy, a ukrywał się już od pierwszych dni represji na Żydach. Nikt nie wiedział, że trafił do domu Izdebskich – utrzymywano to w tajemnicy.

Wiosną 1943 r. Kupersztokowie zostali rozstrzelani w domu Izdebskiego, a tego zabrano ze sobą do Sosnowicy. Jego 5-letnią córeczkę Niemcy kazali przekazać rodzinie. I Do 1946 r. przebywała u Romana Białasika (szwagra Mieczysława), a kiedy ten trafił do ZSRR, zamieszkała u Piotra Zalewskiego. Tam wychowywała się do momentu pełnoletności. Żydzi zostali prawdopodobnie pochowani na podwórku Izdebskiego. Sama egzekucja była przeprowadzana przez Niemców w tajemnicy.

Bibliografia:

1. IPN BU 392/1328.

2. W. Bielawski, Zbrodnie na Polakach dokonane przez hitlerowców za pomoc udzielaną Żydom, Warszawa 1981, s. 30.

3. E. Kopówka, ks. P. Rytel-Andrianik, Dam im imię na wieki (Iz 56,6). Polacy z okolic Treblinki ratujący Żydów, Oksford–Treblinka 2011, s. 147.

4. A. Poray, Those Who Risked Their Lives, Illinois 2007, s. 28.

5. R. Walczak (ed.), Those Who Helped. Polish Rescuers of Jews During the Holocaust, cz. 3, Warszawa 1997, s. 72.

6. W. Zajączkowski, Martyrs of Charity, Washington D.C. 1988, s. 282.

Uwagi:

§ IPN BU 392 1328, zeznanie Bronisławy Robak wskazuje, że we wsi mówiono o 6 osobach z rodziny Kupersztok, które zastrzelono, a w zeznaniach Franciszka Zalewskiego spisano, że były to 3 osoby.

§ E. Kopówka, ks. P. Rytel-Andrianik, Dam im imię na wieki (Iz 56,6). Polacy z okolic Treblinki ratujący Żydów, Oksford–Treblinka 2011, s. 147 podaje miejscowość Zbójno.

§ W. Zajączkowski, Martyrs of Charity, Washington D.C. 1988, s. 282 podaje, że Mieczysław Izdebski miał 26 lat, a E. Kopówka, ks. P. Rytel-Andrianik, Dam im imię na wieki (Iz 56,6). Polacy z okolic Treblinki ratujący Żydów, Oksford–Treblinka 2011, s. 147 podaje, że ok. 30 lat.

§ R. Walczak (ed.), Those Who Helped. Polish Rescuers of Jews During the Holocaust, cz. 3, Warszawa 1997, s. 72 i A. Poray, Those Who Risked Their Lives, Illinois 2007, s. 28 podają, że uratowana córka miała 3 lata.

§ E. Kopówka, ks. P. Rytel-Andrianik, Dam im imię na wieki (Iz 56,6). Polacy z okolic Treblinki ratujący Żydów, Oksford–Treblinka 2011, s. 147 podaje, że Mieczysław Izdebski ukrywał Nutę Kupersztoka i jego żonę. Nie wspomina się o ich dzieciach.

§ W. Zajączkowski, Martyrs of Charity, Washington D.C. 1988, s. 282 podaje, że Mieczysław Izdebski ukrywał 6 osób pochodzenia żydowskiego i zostały one zastrzelone w jego domu, a E. Kopówka, ks. P. Rytel-Andrianik, Dam im imię na wieki (Iz 56,6). Polacy z okolic Treblinki ratujący Żydów, Oksford–Treblinka 2011, s. 147, że był to tylko Nuta z żoną.