Kanada: w radiu publicznym audycja o rotmistrzu Pileckim

Postać rotmistrza Witolda Pileckiego i jego raporty o tym, co naprawdę działo się w obozie zagłady Auschwitz, były tematem popularnej audycji publicznego radia kanadyjskiego CBC Radio One.

„The Current” to jedna audycji radia publicznego w Kanadzie o największej liczbie słuchaczy, emitowana między 8.30 a 10.00 rano, w której omawia się ważne tematy, bieżące i historyczne. Półgodzinny program poświęcono kilka dni temu postaci rotmistrza Pileckiego w związku z opublikowaną w ostatnich miesiącach książką brytyjskiego dziennikarza i korespondenta wojennego Jacka Fairweathera „Ochotnik” (ang. „The Volunteer: One Man, An Underground Army, and the Secret Mission to Destroy Auschwitz”).

Fairweather w rozmowie z Laurą Lynch opowiedział, kim był Pilecki, skąd pochodziła jego rodzina. Kanadyjscy słuchacze mogli się dowiedzieć, że na terenie Polski za niemieckiej okupacji działały podziemne organizacje wojskowe.

„Pilecki mógł przeżyć wojnę spokojnie, uprawiając ziemię” – podkreślił.

Fairweather opowiedział o organizacji polskiego ruchu oporu i działaniach polskiego wywiadu.

„Adolf Hitler miał dla Polski plan polegający na całkowitej eliminacji elit i zamianie Polaków w niewolników, zniszczeniu Polaków i Żydów i przeznaczeniu terenów Polski na osadnictwo niemieckie” – przypomniał autor książki.

Opowiedział też, czym był obóz koncentracyjny w Auschwitz i zwrócił uwagę, że polski wywiad starał się przekazać informacje na temat działań nazistów. Stąd – jak wyjaśniał – działalność Pileckiego, który jako ochotnik dał się aresztować i trafił do obozu we wrześniu 1940 r., organizował w Auschwitz konspirację i przygotowywał pierwsze wysyłane na Zachód raporty o ludobójstwie; jego plan ataku na obóz nie zyskał poparcia. Fairweather przypomniał, że w pierwszym swoim meldunku, który trafił do dowództwa RAF w Londynie, Pilecki prosił o zbombardowanie obozu.

„Nawet jeśli oznacza to, że zostaniemy zabici, ponieważ to, co tu się dzieje, jest tak straszne, że musi się skończyć” – pisał Pilecki.

Fairweather opowiedział też o dalszej działalności Pileckiego podczas wojny oraz po niej, o jego aresztowaniu, torturach i wyroku śmierci wydanym przez władze komunistyczne. Autor książki wyraził nadzieję, że przybliży ona angielskojęzycznemu czytelnikowi sylwetkę polskiego rotmistrza, „wielkiego międzynarodowego bohatera wojennego”.

Na swojej stronie internetowej Fairweather informuje, że pierwszy raz usłyszał o Pileckim od przyjaciela Matta McAllestera jesienią 2011 r. Obaj byli reporterami wojennymi na Bliskim Wschodzie i starali się zrozumieć sens tego, w czym brali udział. McAllester odwiedził Auschwitz, „by stanąć wobec największego zła w historii”, i tam usłyszał o Pileckim.

Rok później najdłuższy z raportów Pileckiego został przetłumaczony na angielski i, co podkreślił Fairweather, było to osiągnięcie samo w sobie, ponieważ w oryginalnym raporcie Pileckiego wszystkie nazwiska zostały zaszyfrowane. Polski historyk Józef Garliński uzyskał dostęp do raportu w latach 60. i udało mu się odszyfrować znaczną liczbę nazwisk, zaś sam raport stał się tematem opublikowanej pracy na temat ruchu oporu w obozie. W roku 1991 pracujący w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu historyk Adam Cyra odnalazł nieopublikowany pamiętnik Pileckiego, a także inne jego raporty i notatki przetrzymywane w polskich archiwach od 1948 r.

PAP/RIRM