„Z Ojczyzny Jezusa”
Pokój i Dobro!
„Czego Bóg od nas oczekuje?”. To pytanie zainspirowane słowami z Księgi Micheasza jest hasłem tegorocznego Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan. „Człowieku, zostało Ci powiedziane, co jest dobre i czego Pan od ciebie żąda: powinieneś czynić sprawiedliwość, kochać miłosierdzie i postępować pokornie wobec Twojego Boga” (Mi 6,8). W Roku Wiary ekumeniczna modlitwa o jedność stawia nas wobec moralnej odpowiedzialności zarówno za losy własne jak i całego społeczeństwa.
Chrześcijanie w Jerozolimie stanowią niedużą wspólnotę podzieloną na różne Kościoły i wyznania. Problematyka ekumeniczna wymaga więc cierpliwego działania bazującego na fundamencie kulturalnym i duszpasterskim. W Ziemi Świętej głównym aspektem działalności ekumenicznej jest codzienny kontakt z chrześcijanami różnych Kościołów i rytów. Pozwala to na lepsze poznawanie się i okazywanie wzajemnego szacunku wobec braci, którzy nie są w pełnej jedności z Kościołem katolickim. Przykładem praktycznego ekumenizmu są wizyty z okazji świąt Bożego Narodzenia i Wielkanocy. Od końca grudnia przez prawie miesiąc na ulicach Jerozolimy można było spotkać procesje mnichów prawosławnych z ich patriarchą, biskupów kościołów wschodnich, łacińskiego patriarchę oraz kustosza Ziemi Świętej z franciszkanami, którzy przyjmowali i składali świąteczne wizyty. Stanowiły one swego rodzaju „ekumeniczną kolędę” pokazując, że jedność chrześcijan nie koniecznie musi opierać się na oficjalnych deklaracjach i teologicznych sympozjach. Jerozolimski ekumenizm „filiżanki kawy” jest przykładem drogi dialogu opartego na miecheaszowym wezwaniu do czynienia sprawiedliwości, kochania miłosierdzia i postępowania pokornie wobec Boga i jego czcicieli.
Nie jest łatwo mówić o ekumenizmie w Ziemi Świętej. O. Frans Bouwen, specjalista od Kościołów Wschodnich i dialogu pomiędzy Kościołami chrześcijańskimi uważa, że „ekumenizm będący tętniącą życiem rzeczywistością, podobnie jak ludzie i organizacje społeczne ma swoje wzloty i upadki”. Według ojca Fransa, ze zgromadzenia Misjonarzy Afryki, od wielu lat mieszkającego w Jerozolimie, pomiędzy hierarchami i wyznawcami różnych wspólnot chrześcijańskich panują „braterskie relacje i spontaniczna bezpośredniość”. Wielorakie inicjatywy współpracy jakie mają miejsce na poziomie zwierzchników, duszpasterzy i świeckich świadczą, że ekumenizm ma dobry fundament. Ma to szczególne znaczenie wobec zmian politycznych i rosnącej agresji wobec chrześcijańskiej mniejszości ze strony fundamentalistycznych grup zarówno islamskich jak i żydowskich. Tutejsi chrześcijanie są świadomi, że jedynie wspólne działania mogą obronić ich prawa oraz przynieść sukces w walce o zapewnienie godnych warunków na przyszłość. Wiele zostało już zrobione na polu współpracy w dziedzinie sprawiedliwości socjalnej oraz pomocy charytatywnej. Ojciec Bouwen podkreśla jednak potrzebę „większej współpracy ekumenicznej w działalności duszpasterskiej”. To pragnienie wielu duszpasterzy otwartych na ekumeniczną współpracę napotyka jeszcze na poważne przeszkody i utrudnienia.
W tym roku po raz pierwszy chrześcijanie Ziemi Świętej będą obchodzili święta Wielkanocy według kalendarza juliańskiego, czyli piątego maja. Od wielu lat prowadzono dyskusje w celu przyjęcia jednej daty celebracji Paschy przez wszystkie wspólnoty chrześcijańskie. Ta decyzja jest dyktowana racjami duszpasterskimi, ponieważ w Ziemi Świętej w wielu rodzinach niektórzy członkowie należą do Kościoła katolickiego a inni do prawosławnego. Przy różnicy daty obchodów świąt nawet o pięć tygodni, jak to wpada w tym roku, dla mieszanych rodzin była to bardzo kłopotliwa sytuacja. Brak porozumienia co do daty świętowania najważniejszej chrześcijańskiej uroczystości był też antyświadectwem dla muzułmanów i żydów. Podjęta decyzja w sprawie Wielkanocy jest ważnym krokiem na drodze ekumenicznych relacji. Oprócz Jerozolimy i Betlejem, gdzie ze względu na obowiązujące prawo „status quo” Wielkanoc nadal będzie świętowana osobno, wszystkie inne wspólnoty katolickie, prawosławne, anglikańskie i luterańskie będą mogły w Roku Wiary dać świadectwo konkretnego gestu jedności chrześcijan. W noworocznej homilii patriarcha Fouad Twal wyraził głębokie zadowolenie ze wspólnego świętowania Paschy. Jednocześnie zaznaczył, iż ma nadzieję, „że w niedalekiej przyszłości prawosławni zrobią odważny krok, aby celebrować Boże Narodzenie według daty naszego kalendarza gregoriańskiego”.
Program modlitw Tygodnia o Jedność Chrześcijan w Jerozolimie rozpoczął się w sobotę 19 stycznia modlitwą Kościoła prawosławnego na Kalwarii, a zakończy się w niedzielę 27 stycznia w kościele grecko-katolickim. W tym roku miejscem ekumenicznej modlitwy będzie anglikańska katedra św. Jerzego, ormiańska bazylika św. Jakuba, luterański kościół Zbawiciela, sanktuarium św. Marka wspólnoty syryjskiej, klasztor Etiopczyków oraz franciszkański kościół parafialny Najświętszego Zbawiciela w Starym Mieście. Tradycyjnie już w czwartek modlitwa o jedność odbędzie się w Wieczerniku na Syjonie. Wspólna modlitwa wszystkich chrześcijan w miejscu, gdzie Pan Jezus modlił się, „aby wszyscy byli jedno” jest najważniejszym momentem ekumenicznej modlitwy w Jerozolimie.
Dla lokalnych wspólnot chrześcijańskich ekumenizm nie sprowadza się jedynie do wspólnego celebrowania Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan. Jest on głęboko zakorzeniony w kontekście społecznej solidarności wobec braku nadziei i doświadczeń cierpienia. Stąd rodzi się wspólna modlitwa i apel do działań na rzecz pokoju i sprawiedliwości dla wszystkich mieszkańców Ziemi Świętej.
J. Kraj OFM