Porady pedagoga i psychologa: Dzieci alkoholików


Pobierz Pobierz

Poprzednich audycjach mówiliśmy o zasadach funkcjonowania w życiu , które dzieci przyjmują w sytuacji gdy któryś z rodziców nadużywa alkoholu. Dzieci uczą się żyć według zasad:

” Nie mówić !

” Nie odczuwać !

” Nie ufać !

Rozmawialiśmy o tym jak nabywają te zasady od dorosłych, jak je asymilują jako swoje, jak według nich postępują.

Świadoma pomoc podejmowana wobec dzieci z rodziny z problemem alkoholowym polega na takim byciu z dzieckiem, na takim wejściu z nim w kontakt by zaczęło mówić, odczuwać i ufać.



Mówiliśmy o tym, że dzieci w różny sposób przystosowują się do tej bardzo trudnej dla nich sytuacji. Atmosfera w takiej rodzinie jest pełna napięcia, życie jest naznaczone chaosem. Dla dziecka, życie jest nieprzewidywalne, bo nie wiadomo w jakim „dziś” stanie przyjdzie uzależniony rodzić, co się będzie działo, czy będzie spokojnie czy dramatycznie. W związku z tym dzieci żyją w lęku, napięciu, nieufności. Muszą jednak sobie z tym poradzić, nie mogą przestać żyć na jakiś czas dopóki tata czy mama nie podejmie leczenia, nie mogą też się wyprowadzić, one o tym nie decydują.

Aby poradzić sobie z tą trudną sytuacją przyjmują różne strategie radzenia sobie z bólem. Dziecko broni się przed tym trudem czyli przyjmuje zachowania obronne. Te zachowania nazywamy rolami.

Jeszcze raz warto zwrócić uwagę, że takie zachowania obronne przyjmują dzieci nie tylko w tych rodzinach gdzie jest nadużywany alkohol, ale w innych rodzinach, gdzie jest jakaś dysfunkcja, czyli rodzice nie wypełniają prawidłowo i dojrzale swoich funkcji rodzicielskich.

W literaturze fachowej wymienia się następujące strategie radzenia sobie dzieci z sytuacją trudną i bolesną, czyli role:

” Bohater rodzinny

” Buntownik

” Maskotka

” Dziecko niewidzialne

W poprzedniej audycji przyglądaliśmy się jak funkcjonuje dziecko BOHATER .

Jest to dziecko, które bierze na siebie nadmierną odpowiedzialność, chce za wszelką cenę ukryć problem domowy, robi wszystko by pomóc rozwiązać problem konfliktów między rodzicami, chce pomóc osobie uzależnionej wyjść z nałogu. To jednak nie leży w jego możliwościach i przerasta jego nieraz dziecięce siły, dlatego jest notorycznie przemęczone, zbyt poważne jak na swój wiek. Bardzo potrzebuje dla siebie pomocy a nie potrafi z niej skorzystać, po nią sięgnąć.

Zupełnie odwrotną strategię do dziecka Bohatera przyjmuje kolejne dziecko jakim jest dziecko BUNTOWNIK.

Buntownik przeżywa bardzo wiele złości, gniewu na tę sytuację w jakiej się znajduje i jaką widzi w rodzinie. Buntuje się na uzależnioną osobę. Wydaje się jemu, że gdy wykrzyczy złość i jasno pokaże problem to będzie rozwiązanie sytuacji. Wydaje mu się, że złość, gniew a nawet agresja mogą dotrzeć do osoby uzależnionej i spowodować jego zmianę zachowana. Dlatego właśnie takie dzieci wszczynają awanturę, kłótnię. To one jasno i bezpośrednio komunikują, że przez picie są problemy w domu, są braki i zaniedbania, czy to funduszy, czy też czasu i uwagi jaką powinni rodzice otoczyć dzieci.

Takie jednak zachowanie budzi w osobie uzależnione j gniew, agresję, złość. Nie chce słuchać wykrzykiwanych jego wad i słabości.

Dziecko takie nie wie co ma zrobić z rosnącą swoją frustracją i złością, skierowaną na sytuację w domu dlatego często przenosi takie zachowania agresywne poza ściany rodzinnego domu. Okazuje w różny sposób niezadowolenie ze swojego życia, często łącząc się w grupy z dziećmi prowadzącymi w stronę marginesu społecznego.

Często widzimy go jako odbiorcę agresji alkoholowej i upokorzeń. To prowadzi do tego, że staje się złym uczniem, wagarowiczem, ucieka z domu, „niedobrym dzieckiem” jak nazywają go matki.

Poszukuje aprobaty i oparcia w grupach rówieśniczych nastawionych antyspołecznie.

Buntownik jest oschły i ostry wobec bliskich, odcięty od miękkich uczuć. W odwecie za koszmar życia rodzinnego może zechcieć zniszczyć coś, co ma najbliżej pod ręką czyli siebie.

Wcześnie sięga po alkohol i inne środki psychoaktywne przedłużając problem alkoholowy w następne pokolenie.

Buntownika często opisuje się jako Kozła Ofiarnego w rodzinie z problemem alkoholowym. Bo ta tak na pierwszy rzut oka wygląda, że gdyby on nie wszczynał kłótni, siedział spokojny alkoholik nie miał by powodu do denerwowania się a w tym i do picia. Często słyszy się „gdyby on nie sprawiał takich kłopotów, nie było by tak źle”. Czasami w rodzinie więcej się mówi o tym niegrzecznym o dziecku i problemach jakie on stwarza niż o pijącej osobie.

Dlatego nazywamy go też Kozłem Ofiarnym.

A przecież to właśnie Buntownik wprost nazywa to co mu się nie podoba tylko nie przynosi to efektu i jego niezadowolenie i złość wzrasta.

Trzeba też widzieć ukryte dno takiego zachowania dziecka. Ono, może w sposób niewłaściwy, ale woła o miłość, o zauważenie, o zainteresowanie. Paradoks polega na tym, że jeśli go nie może uzyskać spokojnie i normalnie zaczyna używać nienormalnego zachowania jakim jest okazywanie agresji. Jeśli uzyska uwagę choćby negatywną ale uzyska wówczas uczy się, że takie zachowanie przynosi efekt i przez to wzmacnia swoją antyspołeczną postawę.

Jak pomóc takiemu Buntownikowi.

Trzeba widzieć jego złość, gniew i frustrację i nie karcić go za pojawianie się takich uczuć. To jest bardzo trudna sztuka, którą dobrze by było aby opanował Buntownik. Dostrzegać uczucia, akceptować je a jednocześnie wyrażać w sposób społecznie aprobowany. Nauczyć się o nich mówić, nauczyć się je wyrażać.

Na taki trening uczuć najczęściej w rodzinie nikt nie ma głowy ani cierpliwości dlatego problemy mnożą się w sposób zaskakująco szybki.

Potrzeba tu współpracy wielu osób. Np. nauczyciel, katecheta, sąsiad dobrze by było aby wykazał sporo cierpliwości i pytał się co się dzieje, co przeżywa, jak by mógł to np. narysować. To dziecko musi się nauczyć odreagować te silne uczucia w sposób dla siebie i innych bezpieczny.

Przypominam, że takie dziecko chce na wszelki sposób zwrócić na siebie uwagę. Dostarczajmy mu więc „dobrą” uwagę, chwaląc go a nie karcąc. Zawsze można znaleźć coś co robi dobrze i lepiej jest to podkreślić niż wyliczać jego wady i słabości.

Zachęcam wszystkich dorosłych, którzy mają w rodzinie problem uzależnienia przede wszystkim do tego by nie zostawali sami, by sięgnęli po pomoc. Taką pomoc dla osób uzależnionych i ich bliskich można uzyskać w oddziałach odwykowych, poradniach, klubach abstynenckich, grupach AA i Alanon. Taką pomoc można również uzyskac na rekolekcjach dla rodzin z problemem uzależnienia.

Chcę powiedzieć o moich doświadczeniach pomocy. Od 9 lat współorganizuję rekolekcje dla rodzin z problemem alkoholowym i innymi problemami uzależnienia. Takie rekolekcje będziemy dalej organizować w 2 miejscach:


Katowice Ośrodek Profilaktyczno – Szkoleniowy im.ks.Franciszka Blachnickiego

Ul. Gawronów 20

Tel 032/205 39 22

Kom 0515 45 39 01

www.osrodek-brynow.pl

e-mail [email protected]

Terminy rekolekcji: 25-27.05.2007; 15-17.06.2007-01-15

Zapewniamy zajęcia i opiekę dla dzieci.

Toruń Ośrodek Psychologiczno – Pastoralny „Cyrenejczyk”

Ul. Stary Rynek 30/6

Tel.056/ 65 77 790

www.poradnia.diecezja.torun.pl

e-mail pporadnia@diecezja .torun.pl

Terminy rekolekcji:08-10.06.2007

drukuj