Zawsze otwarta na działanie Boga

s. Olga Ewa Podsadnia, Sł. NSJ

Czcigodna Służebnica Boża
Matka Klara Ludwika Szczęsna (1863-1916)
Współzałożycielka Zgromadzenia Służebnic Najświętszego Serca Jezusowego

Ciszki, niewielka osada należąca do parafii Lubowidz w diecezji płockiej była miejscem przyjścia na świat Ludwiki. Urodziła się 18 lipca 1863 roku. Była szóstym dzieckiem Antoniego Szczęsnego i Franciszki z domu Skorupska. Ochrzczona została 24 lipca w kościele parafialnym w Lubowidzu. Rodzice Ludwiki zmieniali często miejsca swego zamieszkania poszukując lepszego miejsca pracy. Były to kolejno wioski Zielona, Cieszki i Borczyny, należące do parafii Lubowidz. W trudnych popowstaniowych (1863) latach Ludwika nie miała możliwości uczęszczania do szkoły. Poznała naukę czytania i pisania od wędrownych nauczycieli. Otrzymała też staranne wychowanie religijne, na które szczególnie wpłynęła matka. Dla jej duchowego życia duże znaczenie miało istniejące w pobliżu, sanktuarium Matki Bożej i św. Antoniego w Żurominie. W dzieciństwie Ludwika często tam pielgrzymowała. W 1875 r. została osierocona, zmarła jej matka, miała wówczas 12 lat. Do 17 roku życia mieszkała w rodzinnym domu wraz z ojcem i jego drugą żoną Antoniną Więckowską, kobietą bardzo młodą, bo tylko pięć lat od niej starszą. Nakłaniana przez ojca do wyjścia za mąż, w 1880 r. opuściła dom rodzinny. W nieznanych bliżej okolicznościach, przebywała najprawdopodobniej u krewnych, w Mławie, była krawcową. Oczekiwała możliwości spełnienia się jej życiowego pragnienia – wstąpienia na drogę życia zakonnego.

W 1885 r. w Zakroczymiu uczestniczyła w rekolekcjach dla dziewcząt, prowadzonych przez bł. ojca Honorata Koźmińskiego (1825-1916, który zapoczątkował tworzenie nowych formacji zakonnych. Na tych rekolekcjach poznała Eleonorę Motylowską, współzałożycielkę i przełożoną generalną bezhabitowego Zgromadzenia Sług Jezusa, którego zadaniem była opieka nad służącymi Po krótkim czasie wstąpiła do tego Zgromadzenia. W Warszawie w założonym przez Eleonorę Motylowską domu zakonnym, ale ukrywającym się (przed represjami zaborców) pod szyldem pracowni krawieckiej, odbywała okres formacyjny – nowicjat. Od października 1889 r. na placówce Zgromadzenia w Lublinie pracowała jako kierowniczka domu dla dziewcząt. Uczyła je prawd wiary i życia religijnego, krzewiła w nich chrześcijańskie wartości i polską kulturę. Starała się o ich dobre wychowanie. Czyniła to w warunkach konspiracyjnych, gdyż władze zaborcze zabraniały jakiejkolwiek religijnej działalności. Wykryto jednak tą działalność i została zmuszona do opuszczenia Lublina, powróciła do Warszawy.

Zapoczątkowana w stulecie uchwalenia Konstytucji 3 Maja (1891 r.) przez św. Józefa Sebastiana. Pelczara w Krakowie opieka nad młodzieżą pracującą i nad służącymi wymagała poświęcenia i ofiar. Ks. Pelczar skierował prośbę do o. Honorata Koźmińskiego, założyciela Zgromadzenia Sług Jezusa, o siostry tego Zgromadzenia do podjęcia pracy w Krakowie. S. Ludwika Szczęsna przyjechała w maju 1893 r. i podjęła prace wśród dziewcząt.

Różnice w warunkach i możliwościach pracy zgromadzeń zakonnych pomiędzy zaborem rosyjskim (skąd pochodziły Sługi Jezusa) a zaborem austriackim, pokierowały poczynaniami ks. Pelczara. Posłuszny głosowi wewnętrznemu, za zgodą bpa Albina Dunajewskiego, założył 15 kwietnia 1894 r. w Krakowie zgromadzenie zakonne pod nazwą Służebnice Najświętszego Serca Jezusowego, którego celem jest uwielbienie Boga w Trójcy Świętej Jedynego w Tajemnicy Naświętszego Serca Jezusowego i szerzenie Królestwa Miłości Bożego Serca w życiu codziennym. Cel ten zgromadzenie realizowało przez opiekę nad służącymi, posługę chorym i inne prace społeczne. Pierwszy dom Zgromadzenia znajdował się przy ul. Św. Krzyża 10 w Krakowie. Na czele nowego Zgromadzenia stanęła s. Ludwika Szczęsna. 2 lipca 1894 r. otrzymała habit zakonny i imię Klara. Jednocześnie została mianowana przełożoną zgromadzenia na trzy lata. Wobec pierwszych sióstr nowicjuszek pełniła także rolę mistrzyni. Profesję zakonną, pierwszą a zarazem wieczystą, złożyła 2 lipca 1895 r.

Matka Klara była zawsze otwarta na działanie Ducha Bożego i potrzeby bliźnich. Dzieliła troskę św. Józefa Sebastiana Pelczara o los służących, robotnic i chorych. W trudnych początkach zgromadzenia była przykładem w prowadzeniu apostolskich dzieł i w przygotowaniu się do nich, jak również w zgłębianiu sercańskiej duchowości i wierności regule zakonnej. Znała pracę wśród dziewcząt – służących, uczęszczała razem z siostrami na wykłady pielęgniarstwa. Poprzez nią wskazania Założyciela znalazły trwały wyraz w duchowości i pracach apostolskich Służebnic Najświętszego Serca Jezusowego.

Pod kierunkiem św. Józefa Sebastiana Pelczara organizowała, formowała, prowadziła sercańską wspólnotę w szybki rozwój. W dniu jej profesji zakonnej w 1895 r. został poświęcony w Krakowie przy ul. Garncarskiej kamień węgielny pod budowę domu (klasztoru). W tym samym roku Zgromadzenie podjęło pracę w przytulisku dla służących we Lwowie. Rok później podobną posługę zaczęły siostry realizować w Zakopanem. Opieka sióstr nad chorymi cieszyła się dużym uznaniem. W 1899 r. dr Tomasz Janiszewski poprosił Zgromadzenie o podjęcie pracy w nowo powstałym szpitalu w Zakopanem. Podobne propozycje otrzymywało Zgromadzenie wielokrotnie. Za życia m. Klary objęło pracę w szpitalach w Krośnie – 1901, Brodach -1908, Krakowcu – 1910, Lwowie – 1912. W czasie pierwszej wojny światowej siostry pielęgnowały chorych w kilku szpitalach wojskowych (Tarnów-Bielsko-Chełm-Lublin, Rzeszów, Wadowice). Matka Klara dostrzegała również potrzebę podejmowania innych prac apostolskich w Kościele. Zawsze za radą i w uzgodnieniu z ks. Pelczarem, posyłała siostry do obowiązków gospodarczo-administracyjnych w instytucjach kościelnych i opiekuńczo-wychowawczych. W 1905 r. siostry podjęły pracę w Alzacji, niosąc pomoc i opiekę polskim dziewczętom udającym się tam do pracy w fabrykach.

W czasie pierwszej kapituły generalnej Zgromadzenia (28.12.1907 r.) m. Klara Szczęsna została wybrana przełożoną generalną. Na drugiej kapitule (1913 r.) wybrano ją ponownie. Jako przełożona Zgromadzenia często wizytowała domy i placówki pracy sióstr. Warunki były trudne, ale sióstr i placówek wciąż przybywało, bo Matka Klara była otwarta na potrzeby człowieka i zakres pracy ulegał ciągłemu poszerzaniu.

Przygotowanie zawodowe, intelektualne i duchowe sióstr do prowadzenia dzieł apostolskich było stałą troską m. Klary.

Przez całe życie, konsekwentnie, niepodzielnym sercem była oddana Bogu. Pełna pokory i ofiarnej służby wobec bliźnich, była czytelnym znakiem miłości Boga. Słowa Wszystko dla Serca Jezusowego były jej hasłem i życiowym programem. Obowiązki przełożonej Zgromadzenia pełniła przez 22 lata, tj. do końca swego życia. Zmarła 7.02.1916 r. w Krakowie i pochowana została na Cmentarzu Rakowickim.

 

Historia toczącego się procesu kanonicznego

Dnia 25.03.1995 r. rozpoczęty został w Krakowie proces beatyfikacyjny Służebnicy Bożej m. Klary. Dokonano rekognicji jej doczesnych szczątków, które zostały przeniesione z Cmentarza Rakowickiego do sarkofagu w bocznej kaplicy kościoła Sióstr Sercanek w Krakowie.

Dnia 15.04.1996 r., (w 102. rocznicę założenia Zgromadzenia Służebnic Najświętszego Serca Jezusowego), nastąpiło uroczyste zamknięcie diecezjalnego dochodzenia o świętości życia i heroiczności cnót Sł. B. m. Klary Szczęsnej i akta sprawy zostały przekazane do watykańskiej Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych.

W 2002 r. historycy wydali pozytywną ocenę przygotowanej Positio.

W 2011 r. i w 2012 roku trwały w Kongregacji do Spraw Swiętych dalsze prace uwieńczone podpisaniem 20 grudnia 2012 r. przez Ojca św. Benedykta XVI dekretu heroiczności cnót. Od tego dnia możemy prosić o jej wstawiennictwo przed Bogiem używając tytułu Czcigodna (Venerabile ) Służebnico Boża Matko Klaro – przyczyń się za nami.

W zbliżającą się 150 rocznicę przyjścia na świat (18 lipiec 1863) Czcigodnej Służebnicy Bożej, wypraszajmy przez jej wstawiennictwo potrzebne łaski dla wszystkich potrzebujących, ludzi młodych i straszych w chorobie i cierpieniu.

O otrzymanych łaskach za wstawiennictwem czcigodnej sł. B. Matki Klary prosimy powiadamiać ośrodek Postulacji – Ancelle del Sacro Cuore di Gesù, 00045 Genzano di Roma, via dell’Aspro, 29, tel.(fax) 06 93 99151; e-mail: [email protected]

s. Olga Ewa Podsadnia, Sł. NSJ

 

 

BIBLIOGRAFIA

1. Źródła archiwalne: Archiwum Państwowe m. st. Warszawy, Oddział w Działdowie – Akt zawarcia małżeństwa Antoniego Szcześniaka z Franciszką Skorupską 1848, nr aktu 10, k. 21.

Archiwum Diecezjalne w Płocku: Akta urodzonych: Akt urodzenia i chrztu Ludwiki Szczęsnej, nr 146, k.179; Akta zgonów: Akt zgonu Franciszki Szczesnej, nr 106, k.271v

Archiwum Zgromadzenia Sług Jezusa w Warszawie – Wpis w Księdze Głównej; Wspomnienia m. Eleonory Motylowskiej. Listy bł. o. Honorata Koźmińskiego. Listy m. Eleonory Motylowskiej.

Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie – Pisma urzędowe Matki Klary Ludwiki Szczęsnej.

Archiwum Archidiecezjalne w Przemyślu – Wypisy z zeznań w procesie beatyfikacyjnym bł. J. S. Pelczara,

Archiwum Główne Zgromadzenia Służebnic Najświętszego Serca Jezusowego w Krakowie (AGSłNSJ), Zespół 3 – Akta Matki Klary Ludwiki Szczęsnej (AKLS): A-I-1 Akt urodzenia i chrztu – wypis z księgi metrykalnej – 1906 r.; A-I-2 Legitymacyjna książeczka; A-I-3 Akt zgonu; B-I-1 Zapiski z rekolekcji; B-I-2 Notatki; B-I-3 Modlitwy; C-I-1-3 Listy M. Klary Ludwiki Szczęsnej; C-II-1-2 Listy do M. Klary Ludwiki Szczęsnej; C-III-1-2 Listy do Zgromadzenia o M. Klarze Ludwice Szczęsnej; Księga ślubów – Wpis w księdze ślubów zakonnych; Księga profesek – wpis w księdze profesek; Akt nadania obywatelstwa austriackiego; Listy do M. Klary od założyciela bł. J. S. Pelczara; Listy od osób duchownych i świeckich; Wypisy z kronik, wypisy z Dzienniczka i Autobiografii bł. J. S. Pelczara; D-I-1 Wspomnienia – Relacje pisemne o M. Klarze Ludwice Szczęsnej

2. Opracowania, publikacje: A. Rostkowska, Życiorys M. Klary Szczęsnej, Współzałożycielki Zgromadzenia Służebnic Najśw. Serca Jezusowego, s.1-66, Kraków 1947, mps. AKLS D-II-1/2; F. Sankowska, Matka Klara Ludwika Szczęsna – Współzałożycielka Zgromadzenia Służebnic Najświętszego Serca Jezusowego /Dzieciństwo i młodość/, s. 1-16, Kraków 1963, mps. AKLS D-II-1/3; J. Nedza, Zgromadzenie Służebnic Najświętszego Serca Jezusowego (1894-1939), „Nasza Przeszłość” 41:1974, s. 135-243; C. Niezgoda, Matka Klara Ludwika Szczęsna. Współzałożycielka Zgromadzenia Służebnic Najświętszego Serca Jezusowego 1863-1916, Kraków 1993; F. Sankowska, Wszystko dla Serca Jezusowego. Służebnica Boża M. Klara Szczęsna 1863-1916, Kraków 1995.