Środowa Audiencja Generalna

Drodzy bracia i siostry!



Dzisiaj chciałbym opowiedzieć wam o św. Piotrze Kanijsie (po łacinie Kanizjusz), bardzo ważnej w świecie katolickim XVI wieku. Urodził się 8 maja 1521 w Nijmegen, w Holandii. Jego ojciec był burmistrzem miasta. Kiedy był studentem na Uniwersytecie w Kolonii, odwiedzał cysterskich mnichów św. Barbary, dynamiczny ośrodek życia katolickiego, a także innych pobożnych ludzi, którzy kultywowali duchowość zwaną devotio moderna. Wstąpił do Towarzystwa Jezusowego 8 maja 1543 roku w Moguncji, po wcześniejszym odbyciu kursu duchowych rekolekcji pod przewodnictwem błogosławionego Piotra Fabera, jednego z pierwszych towarzyszy św. Ignacego z Loyoli. Wyświęcony na kapłana w czerwcu 1546 roku w Kolonii, rok później, jako teolog biskupa z Augsburga, kard. Ottona Truchsessa von Waldburga był obecny na Soborze Trydenckim, gdzie współpracował z dwoma współbraćmi, Diego Lainezem i Alfonsem Salmeronem.

 

 

W 1548 roku św. Ignacy polecił mu uzupełnić duchową formację w Rzymie, a następnie wysłał go do Kolegium w Messynie do wykonywania pokornych posług domowych. Po obronieniu doktoratu z teologii 4 października 1549 roku w Bolonii, został przeznaczony przez św. Ignacego do apostolatu w Niemczech. Dnia 2 października tegoż samego roku 1549 odwiedził papieża Pawła III w Castel Gandolfo, a potem udał się do Bazyliki Św. Piotra, aby się pomodlić. Tam błagał o pomoc wielkich świętych Apostołów Piotra i Pawła, by udzielili mu stałego i skutecznego Błogosławieństwa Apostolskiego na jego wielkie przeznaczenie, na jego nową misję. W swoim dzienniczku zapisał niektóre słowa tej modlitwy: „Poczułem tam, że wielkie pocieszenie i obecność łaski zostały mi udzielone za wstawiennictwem tych pośredników (Piotra i Pawła). Potwierdzili oni moją misję w Niemczech i miałem wrażenie, iż przekazali mi, jako apostołowi Niemiec, swoje życzliwe wsparcie. Ty wiesz, Panie, na ile sposobów i ile razy tamtego dnia powierzyłeś mi Niemcy, wobec których miałem odtąd nieustannie pałać gorliwością, dla których miałem pragnąć żyć i umrzeć”. Musimy sobie uświadomić, że znajdujemy się w okresie luterańskiej reformacji, kiedy wiara katolicka w krajach języka niemieckiego wydawała się gasnąć wobec fascynacji reformą. To zadanie, przed jakim stanął Kanizjusz, zadanie ożywienia i odnowy wiary katolickiej w krajach germańskich, wydawało się niemożliwym do wykonania. Było to możliwe tylko mocą modlitwy. Było to możliwe tylko przez działanie od wewnątrz, tj. bazujące na głębokiej przyjaźni z Jezusem Chrystusem; przyjaźni z Chrystusem w Jego Ciele, jakim jest Kościół, który karmi się Eucharystią, Jego rzeczywistą obecnością. Realizując otrzymaną od św. Ignacego i od papieża Pawła III misję, Kanizjusz wyruszył do Niemiec, przede wszystkim do Księstwa Bawarii, które przez wiele lat było miejscem jego posługi. Jako dziekan, rektor i wicekanclerz Uniwersytetu w Ingolstadt, zatroskany był o życie akademickie Instytutu oraz o religijną i moralną odnowę ludu. W Wiedniu, gdzie przez krótki okres był administratorem diecezji, pełnił posługę duszpasterską w szpitalach i więzieniach, tak w mieście, jak i na wsiach; przygotowywał także publikację swojego Katechizmu. W 1556 roku założył Kolegium w Pradze i aż do roku 1569 był pierwszym przełożonym prowincji Jezuitów Górnej Germanii.

Pełniąc tę funkcję, ustanowił w krajach germańskich gęstą sieć wspólnot swojego zakonu, szczególnie kolegiów, które stanowiły punkt wyjścia dla reformy katolickiej, dla odnowy wiary katolickiej. Uczestniczył w tym czasie w kolokwium z przywódcami protestanckimi w Worms, wśród których był między innymi Filip Melanchton (1577). Pełnił także urząd Nuncjusza apostolskiego w Polsce (1558). Brał udział w dwóch posiedzeniach Sejmu Augsburskiego (1559 i 1565). Towarzyszył kardynałowi Stanisławowi Hozjuszowi, legatowi papieża Piusa IV przy Imperatorze Ferdynandzie (1560). Wystąpił w czasie sesji końcowej Soboru Trydenckiego, gdzie mówił o zagadnieniu Komunii Świętej pod dwiema postaciami i o Indeksie ksiąg zakazanych (1562).

W 1580 r. powrócił do Fryburga w Szwajcarii i poświęcił się służbie przepowiadania oraz pisaniu swoich dzieł. Zmarł tam 21 grudnia 1597 r. Został beatyfikowany przez bł. Piusa IX w 1864 r. W 1897 r. został ogłoszony drugim Apostołem Niemiec przez papieża Leona XIII, natomiast przez papieża Piusa XI został kanonizowany i ogłoszony Doktorem Kościoła w 1925 r.

Święty Piotr Kanizjusz przez znaczną część swojego życia utrzymywał kontakty z najważniejszymi społecznie osobami swoich czasów i wywarł szczególny wpływ swoimi pismami. Był on wydawcą dzieł kompletnych św. Cyryla Aleksandryjskiego i św. Leona Wielkiego, Listów św. Hieronima oraz Modlitw św. Mikołaja z Flue. Publikował modlitewniki w różnych językach, biografie wielu świętych szwajcarskich oraz licznych tekstów homiletycznych. Jego najbardziej znanymi pismami były jednak trzy Katechizmy, zredagowane między 1555 a 1558 rokiem. Pierwszy Katechizm przeznaczony był dla studentów, którzy byli w stanie zrozumieć podstawowe pojęcia teologiczne. Drugi skierowany był do dzieci z ludu w celu udzielenia im podstawowej nauki religii. Trzeci adresowany był do młodzieży szkolnej, na poziomie gimnazjum i szkoły średniej. Nauka katolicka przedstawiona była w skrócie za pomocą pytań i odpowiedzi, pojęć biblijnych, bardzo jasnych i bez akcentów polemicznych. Tylko za jego życia Katechizm doczekał się przynajmniej 200 wydań! Setki jego wydań ukazywały się aż do XX wieku. W ten sposób w Niemczech, jeszcze za pokolenia mojego ojca, ludzie ten katechizm nazywali zwyczajnie „Kanizjuszem” i rzeczywiście ten katechista przez wieki kształtował wiarę osób.

Charakterystyczną cechą św. Piotra Kanizjusza jest umiejętność harmonijnego połączenia wierności zasadom dogmatycznym z szacunkiem należnym każdej osobie. Święty Kanizjusz odróżniał świadome, zawinione odstępstwo od wiary i niezawinioną utratę wiary, w zależności od okoliczności. A wobec Rzymu oświadczył, że większość Niemców przeszła na protestantyzm, nie zaciągając winy. W historycznym czasie silnych napięć na tle wyznaniowym, unikał on szorstkości i retoryki gniewu – co było rzeczą wówczas dość rzadką w dyskusjach między chrześcijanami, z jednej i z drugiej strony – i dążył jedynie do przedstawienia duchowych korzeni oraz do ożywienia całego ciała Kościoła. Służyła temu jego obszerna i pogłębiona znajomość Pisma Świętego i Ojców Kościoła. Była to ta sama znajomość, jaka zrodziła się z jego osobistej relacji z Bogiem i z surowej duchowości, owoc devotio moderna i mistyki nadreńskiej.

Charakterystyką duchowości św. Kanizjusza jest głęboka osobista przyjaźń z Jezusem. Pisze na przykład 4 września 1549 roku w swoim dzienniczku, zwracając się do Pana: „W końcu jakby otwarłeś przede mną serce Najświętszego Ciała, które zdawało mi się widzieć przed sobą, i kazałeś mi pić z tego źródła, zapraszając do zaczerpnięcia wód mojego zbawienia z Twoich źródeł, o mój Zbawicielu”. Następnie pokazuje, jak Zbawiciel daje mu płaszcz z trzech części, które nazywają się: pokój, miłość, wytrwałość. I za pomocą tego płaszcza złożonego z pokoju, miłości i wytrwałości, Kanizjusz dokonał swojego dzieła odnowy katolicyzmu. Ta jego przyjaźń z Jezusem – która jest centrum jego osobowości – karmiona miłością do Pisma
Świętego, miłością do Najświętszego Sakramentu, miłością do Ojców Kościoła; ta przyjaźń była jasno złączona ze świadomością bycia w Kościele kontynuatorem misji Apostołów. A to nam przypomina, że każdy prawdziwy ewangelizator jest zawsze narzędziem zjednoczonym – i dlatego płodnym – z Jezusem i z Kościołem.

Do przyjaźni z Jezusem św. Piotr Kanizjusz ukształtował się w duchowym środowisku Kartuzji w Kolonii, gdzie utrzymywał ścisły kontakt z dwoma kartuzjańskimi mistykami, Janem Landspergerem (imię łacińskie Lanspergius), i Mikołajem van Hesche (imię łacińskie Eschius). Następnie pogłębił doświadczenie tej przyjaźni, familiaritas stupenda nimis, poprzez kontemplację tajemnic życia Jezusa, które zajmują znaczą część Duchowych ćwiczeń św. Ignacego. Jego żarliwa pobożność do Serca Pana Jezusa, uwieńczona poświęceniem się posłudze apostolskiej w Bazylice Watykańskiej, tutaj znajduje swoją podstawę.

W chrystocentrycznej duchowości św. Piotra Kanizjusza zakorzenione jest głębokie przekonanie, że nie jest możliwe, aby dusza zatroskana o własną doskonałość nie praktykowała każdego dnia modlitwy, rozmyślania – zwyczajnego środka, który pozwala uczniowi Jezusa żyć w bliskości z Boskim Mistrzem. Dlatego w pismach przeznaczonych dla duchowej formacji ludu nasz Święty kładzie nacisk na znaczenie Liturgii wraz z towarzyszącymi jej świątecznymi komentarzami do Ewangelii, w trakcie sprawowania Mszy Świętej i innych Sakramentów, ale równocześnie troszczy się o to, aby ukazać wiernym konieczność i piękno tego, że codzienna modlitwa osobista powinna towarzyszyć i przenikać udział w publicznym kulcie Kościoła.

Chodzi tu o zachętę i metodę, które zachowują swoją niezmienną wartość, zwłaszcza że zostały na nowo zaproponowane powagą Soboru Watykańskiego II w Konstytucji Sacrosanctum Concilium: życie chrześcijańskie nie wzrasta, jeśli nie jest karmione uczestnictwem w Liturgii, zwłaszcza w niedzielnej Mszy św., i codzienną modlitwą osobistą, osobistym kontaktem z Panem Bogiem. Pośród tysięcy aktywności i wielu otaczających nas zewnętrznych bodźców trzeba każdego dnia znaleźć chwile skupienia przed Panem, aby móc Go słuchać i rozmawiać z Nim.

Równocześnie wciąż aktualną i trwałą wartością jest przykład, który pozostawił nam św. Piotr Kanizjusz, ukazany nie tylko w jego dziełach, ale przede wszystkim w jego życiu. W sposób jasny naucza, że posługa apostolska jest skuteczna i przynosi zbawienne owoce w sercach jedynie wtedy, gdy kaznodzieja jest świadkiem Jezusa i potrafi być narzędziem do Jego dyspozycji, ściśle z Nim zjednoczonym przez wiarę w Jego Ewangelię i Jego Kościół, przez spójne życie moralne i modlitwę wytrwałą jak miłość. Ma to znaczenie dla każdego chrześcijanina, który pragnie przeżywać z zaangażowaniem i wiernością swoje zjednoczenie z Chrystusem.

Po francusku:

Drodzy bracia i siostry! Św. Piotr Kanizjusz, urodzony w Holandii, a zmarły w Szwajcarii, żył w XVI wieku. Został ogłoszony drugim apostołem Niemiec i Doktorem Kościoła. Studiując w Kolonii, nawiązał kontakt z pobożnymi przedstawicielami duchowości, zwanej devotio moderna, i formował się w przyjaźni z Jezusem przez kontemplację tajemnic Jego życia. Wyświęcony na kapłana wśród jezuitów, bierze udział w Soborze Trydenckim. Po pobycie we Włoszech, gdzie uzupełnił swoją formację intelektualną i duchową, zajmował wysokie stanowiska uniwersyteckie w Ingolstadt, a także duszpasterskie w Wiedniu. Piotr Kanizjusz, pierwszy prowincjał jezuitów, utworzył w Niemczech wspólnoty i kolegia, które będą punktem wyjścia dla reformy katolickiej. Jego trzy Katechizmy przedstawiają naukę katolicką w świetle Biblii, zachowując wielką prostotę i jasność oraz szacunek dla każdego. Posiadają ponadto zarysy pierwszego sformułowania prawa do wolności religijnej. Żyjąc duchowością chrystocentryczną, Piotr Kanizjusz podkreśla znaczenie liturgii i konieczność codziennej modlitwy osobistej, co zostało ponownie zaproponowane powagą Soboru Watykańskiego II. Drodzy bracia i siostry, przykład Piotra Kanizjusza posiada wartość aktualną i nieustanną. Dla niego posługa apostolska przynosi owoce jedynie wówczas, kiedy głosiciel jest świadkiem i narzędziem Jezusa, kiedy jest z Nim ściśle zjednoczony przez wiarę w Jego Ewangelię i w Kościele, oraz kiedy prowadzi życie moralnie spójne.

Pozdrawiam pielgrzymów j. francuskiego obecnych na tej audiencji, a szczególnie uczniów z różnych kolegiów i liceów z Paryża i d’Aix-en Provence. Zachęcam was, abyście przybyli w sierpniu do Madrytu na Światowe Dni Młodzieży. Zatem do zobaczenia! Nie zapominajcie o codziennym kontakcie z Bogiem! Z moim apostolskim błogosławieństwem.

 

Po angielsku:

Drodzy bracia i siostry! Dzisiejsza katecheza dotyczy życia św. Piotra Kanizjusza. Urodził się w Holandii i jako młody człowiek stał się jednym z pierwszych, którzy poszli za św. Ignacym z Loyoli. Przez trzy lata po święceniach kapłańskich w Kolonii pracował intensywnie na rzecz religijnej i moralnej odnowy ludu, a także na rzecz polepszenia akademickiego życia Uniwersytetu w Ingolstadt. Założył Kolegium Praskie i został mianowany pierwszym przełożonym prowincji jezuickiej w południowych Niemczech. Odtąd doglądał wspólnot Towarzystwa i szkół, które szybko stały się największymi ośrodkami reformy katolickiej. Podczas tego okresu, w zawierusze reformacji, wziął udział w wielu cywilnych i teologicznych dysputach. Publikował pobożną literaturę, a także wydał katechizm, popularny z powodu odpowiedzi inspirowanych Biblią. Także w późniejszych latach we Fryburgu, w Szwajcarii, był nadal bardzo aktywny, oddając się pisaniu i głoszeniu. Papież Leon XIII ogłosił Piotra Kanizjusza “Drugim Apostołem Niemiec”. Został kanonizowany i ogłoszony Doktorem Kościoła przez papieża Piusa XI. Jego znaczący wkład do katechezy stoi na drugim miejscu ze względu na przykład, jakim jest dla nas jego zdyscyplinowana i chrystocentryczna duchowość, znajdując w liturgii, codziennej modlitwie i nabożeństwie do Serca Jezusa siłę i inspirację, aby wypełniać tak liczne zadania.

Gorąco pozdrawiam wszystkich pielgrzymów i gości j. angielskiego, a szczególnie tych, którzy przybyli z Japonii i Malezji, studentów z Loyola University i Uniwersytetu św. Tomasza, a także studentów z Highlands Institute i z Instytutu Irlandzkiego w Rzymie. Na was wszystkich wzywam obfitości Bożego błogosławieństwa radości i pokoju.

Po niemiecku:



Umiłowani bracia i siostry! W dniu dzisiejszym pragnę mówić o Piotrze Kanizjuszu, który bywa nazywany drugim apostołem Niemiec. Urodził się 8 Maja 1521 r. w Nijmegen w dzisiejszej Holandii. Podczas studiów na Uniwersytecie w Kolonii mocno związał się z wieloma głęboko wierzącymi osobami z kręgu tzw. devotio moderna. Po odbyciu duchowych rekolekcji pod przewodnictwem bł. Piotra Fabera, jednego z pierwszych towarzyszy św. Ignacego z Loyoli, wstąpił do zakonu jezuitów. W wieku 25 lat został wyświęcony na kapłana, by w rok później, jako teolog biskupa z Augsburga, wziąć udział w Soborze Trydenckim. W Bolonii zdobył tytuł doktora i z błogosławieństwem papieża Pawła III powrócił do Niemiec. Gdy podczas pobytu w Rzymie modlił się na grobach apostolskich, ujrzał w wizji otwarte Serce Jezusa. Dla wypełnienia powierzonego zadania Pan obiecał mu duchowy płaszcz utkany z trzech części: z wewnętrznego pokoju, miłości i wytrwałości. Piotr Kanizjusz udał się jako profesor do Ingolstadt, by później w ramach odnowy duchowej działać jako kaznodzieja i wykładowca w Dillingen, Innsbrucku, Wiedniu, Pradze i Fryburgu szwajcarskim, gdzie też zakładał kolegia jezuickie. Wielkie uznanie budzi jego dorobek pisarski. Piękno wiary ukazał jasnym i niepolemicznym językiem w trzykrotnie wydawanym katechizmie dla dzieci, uczniów i studentów. Św. Piotr Kanizjusz zmarł po spełnionym życiu we Fryburgu w wieku 76 lat. Papież Pius XI ogłosił go w r. 1925 Doktorem Kościoła.

Z radością pozdrawiam wszystkich pielgrzymów niemieckojęzycznych. Starajmy się wzorem św. Piotra Kanizjusza nieustannie szukać prawdy i bronić jej, by w ten sposób nieustannie pogłębiać naszą przyjaźń z Chrystusem. Wszystkim wam życzę błogosławionego pobytu w Rzymie.

Po hiszpańsku:



Drodzy bracia i siostry! Św. Piotr Kanizjusz urodził się w 1521 r. w Holandii. Wstępuje do Towarzystwa Jezusowego i przyjmuje święcenia w Kolonii w 1546 r. Ciesząc się znaczną reputacją jako teolog, bierze udział w Soborze Trydenckim. Troszczy się także nieustannie o właściwą formację teologiczną kapłanów, a także o odnowę religijną i moralną ludu przez szereg inicjatyw duszpasterskich, do których zaliczają się wizyty w szpitalach i więzieniach. Zasłużony wydawca kompletnych dzieł Ojców Kościoła, publikuje pobożne książki w różnych językach, życiorysy świętych i teksty homiletyczne. Napisał trzy Katechizmy, które cieszyły się dużą popularnością, a w których kondensuje podstawowe prawdy doktryny katolickiej w formie pytań i odpowiedzi. Cechą Kanizjusza jest umiejętność przedstawiania w sposób harmonijny wierności zasadom dogmatycznym przy zachowaniu szacunku do każdej osoby. W okresie silnych sporów wyznaniowych unika surowości i retoryki gniewu, koncentrując się na przedstawianiu korzeni duchowych i na odnowie całego Ciała Kościoła. Piotr Kanizjusz umiera w 1597 r. Papież Pius XI kanonizował go i ogłosił doktorem Kościoła w 1925 r.

Serdecznie pozdrawiam pielgrzymów j. hiszpańskiego, a szczególnie grupy przybyłe w Hiszpanii, Meksyku i innych krajów Ameryki Łacińskiej. Zachęcam wszystkich do przeżywania z zaangażowaniem i wiernością przylgnięcie do Chrystusa za przykładem św. Piotra Kanizjusza. Polecajcie się jego orędownictwu prosząc Boga, aby wasz apostolat przynosił owoce zbawienia, a wy byli świadkami Jezusa i Jego narzędziami, dbając o życie moralnie spójne i nieustanną modlitwę. Dziękuję bardzo.

Po portugalsku:



Drodzy bracia i siostry! Św. Piotr Kanizjusz, kapłan jezuicki i doktor Kościoła, urodził się w Nijmegen, w Holandii, w 1521 r. Wziął udział w decydujących wydarzeniach swojego czasu, jak Sobór Trydencki, wywarł szczególny wpływa poprzez swoje pisma. Najbardziej znane dzieło to “Katechizm”, w którym doktryna wyłożona jest w formie krótkich pytań i odpowiedzi, opracowanych przy użyciu terminologii biblijnej i bez tonów polemicznych. Przygotował trzy wersje Katechizmu: jedną dla osób posiadających elementarną znajomość teologii; drugą dla dzieci bez szkoły; i trzecią dla uczniów liceów lub uniwersytetów. Tutaj jawi się jedna z cech Piotra Kanizjusza: potrafił zharmonizować wierność zasadom dogmatycznym z szacunkiem dla każdej osoby.

Umiłowani pielgrzymi j. portugalskiego, kieruję do wszystkich przyjacielskie i serdeczne pozdrowienie! Przed wami przybył jako pielgrzym do Rzymu Piotr Kanizjusz, aby prosić o wstawiennictwo Apostołów Św. Piotra i Św. Pawła dla misji, jaka została mu powierzona w Niemczech, jego najdłuższe pole apostolatu. W swoim dzienniku opisuje, jak poczuł tutaj łaskę Bożą, która uczyniła z niego kontynuatora misji Apostołów. Wraz z nim my wszyscy, chrześcijanie, jesteśmy posłani, aby ewangelizować, ale do tego potrzebujemy być w jedności z Jezusem i z Kościołem. Na was i wasze rodziny niech zstąpi moje błogosławieństwo!

Po polsku:



Serdecznie witam pielgrzymów polskich. W piątek przypada wspomnienie Matki Bożej z Lourdes i Światowy Dzień Chorego. W modlitwie polecajmy Niepokalanej Matce chorych i tych, którzy z miłością pochylają się nad nimi w szpitalach, w domach opieki i w rodzinach. Zobaczmy w twarzach osób chorych oblicze cierpiącego Chrystusa. Niech umacniają nas słowa świętego Piotra: „Krwią Jego ran zostaliście uzdrowieni” (1 P 2, 24). Wszystkim chorym, wam tu obecnym i waszym bliskim z serca błogosławię.