Odpust

To darowanie przez Boga kary doczesnej za grzechy odpuszczone już co do
winy w sakramencie pokuty. Rozróżnia się odpust: zupełny i cząstkowy.

Odpust zupełny
uwalnia od kary doczesnej należnej za grzechy w całości.

Odpust cząstkowy
uwalnia od kary doczesnej należnej za grzechy w części, jest oznaczany bez
określania dni lub lat. Kryterium miary tego odpustu stanowi wysiłek i
gorliwość, z jaką ktoś wykonuje dzieło obdarzone odpustem cząstkowym.

******************************

Co to jest?

Grzech – odwrócenie się od Boga w stronę stworzenia; świadome i dobrowolne
wykroczenie przeciw prawu Bożemu; wybranie swojej woli wbrew woli Bożej.

Kara – w Biblii zawsze ma wymiar naprawczy: ma doprowadzić grzesznika do
nawrócenia, pomóc mu zrozumieć popełniony błąd, naprawić zło. Jest konsekwencją
grzechu, odrzucenia świętości Boga. Kara jest tamą postawioną grzechowi.

Wina – odpowiedzialność człowieka, którą jako istota rozumna i wolna ponosi za
popełnione przez siebie zło, ewentualnie obojętność na nie.

Rozgrzeszenie – sakramentalne odpuszczenie win, zanurzenie grzesznika w Bożym
miłosierdziu. Aby mogło się dokonać, konieczne jest spełnienie 5 warunków: dobry
rachunek sumienia, żal za popełnione zło, szczere wyznanie win, postanowienie
poprawy zakładające wyzbycie się przywiązania do grzechu, naprawienie
wyrządzonego zła.

Niebo – stan zbawienia, eschatologicznej radości. Miejsce, w którym Bóg gromadzi
zbawionych. Niekończące się szczęście płynące z faktu przebywania w bliskości
Ojca.

Piekło – utrwalona na wieki konsekwencja odwrócenia się od Boga i zwrócenia się
ku stworzeniu, własnego egoizmu, który zamknął człowieka wyłącznie w kręgu jego
własnych spraw; źródłem cierpienia w piekle jest brak Boga, świadomość
niewykorzystanej szansy, brak miłości. Piekłem jest brak nadziei.

Czyściec – stan oczyszczenia, jakiego doświadczają ci, którzy umarli w stanie
przyjaźni z Bogiem, nie są jednak jeszcze dostatecznie czyści, w pełni gotowi do
tego, aby doświadczyć radości zbawienia.

ks. PS

******************************

Jak pomóc zmarłym?

1. Ofiarowanie w ich intencji Mszy św. i Komunii św.
2. Przebaczenie zmarłemu wszystkiego, czym wobec nas zawinił.
3. Post, jałmużna, ofiarowane odpusty.
4. Modlitwa, w tym modlitwa wypominek.

Wszystko, co podejmujemy z myślą o zmarłych, powinniśmy zanurzać w odkupieńczej
ofierze Chrystusa, bo tylko wtedy możemy ufać, że nasza modlitwa i ofiara będą
dla nich pomocne. Ważne są kwiaty, znicze, troska o groby. One ocalają pamięć,
przypominają o celu ludzkich dążeń, scalają rodzinę, przypominają wspólne
dziedzictwo. To jednak za mało. „Życie ludzkie zmienia się, ale się nie kończy”
– słyszymy w prefacji podczas Mszy św. żałobnej. Wiara w „świętych obcowanie”
stwarza jedyną w swoim rodzaju okazję, by pomóc naszym zmarłym w osiągnięciu
pełni zbawienia. Materia ma tutaj niewielkie znaczenie. Najważniejsze są dary
duchowe, które możemy im ofiarować, pokuta, dzięki której nie tylko zostanie
skrócony czas cierpienia w czyśćcu, ale też dokona się nasze nawrócenie.

ks. PS

******************************

Warunki uzyskania odpustu zupełnego:

1. Wykluczyć wszelkie przywiązanie do jakiegokolwiek grzechu, nawet
powszedniego (dyspozycja).
2. Wykonać czynności obdarzone odpustem.
3. Wypełnić trzy warunki:
a. Spowiedź sakramentalna lub bycie w stanie łaski uświęcającej;
b. Przyjęcie Komunii Świętej (po jednej Komunii Świętej możemy uzyskać tylko
jeden odpust zupełny);
c. Odmówienie modlitwy w intencjach Ojca Świętego. (Nie chodzi o modlitwę w
intencji samego Papieża, ale w wyznaczanych przez Ojca Świętego).

Jeżeli nie ma pełnej dyspozycji wykluczenia przywiązania do jakiegokolwiek
grzechu, odpust będzie tylko cząstkowy.

******************************

Odpusty zupełne możliwe do uzyskania każdego dnia:

1. Za adorację Najświętszego Sakramentu przez pół godziny. Za samo tylko
nawiedzenie Najświętszego Sakramentu odpust cząstkowy.
2. Za pobożne czytanie Pisma Świętego przez pół godziny z należnym szacunkiem
dla Słowa Bożego i traktowanie tej czynności jako czytanie duchowe. Za
każdorazowe czytanie Pisma Świętego pod tymi samymi warunkami, ale przez krótszy
czas – odpust cząstkowy.
3. Za odprawienie Drogi Krzyżowej. Warunki:
a. Trzeba odprawiać to ćwiczenie w miejscu, gdzie jest prawnie założona Droga
Krzyżowa (w kościele, na placu przykościelnym itp.);
b. Rozmyślać Mękę Pana Jezusa (treścią rozmyślania nie muszą być kolejne
stacje);
c. Trzeba przechodzić od jednej do drugiej stacji. Jeżeli Drogę Krzyżową
odprawia się publicznie i trudno jest wszystkim wiernym przechodzić od stacji do
stacji, wystarczy, gdy przechodzi prowadzący to nabożeństwo lub osoba z krzyżem,
a inni wierni pozostają na swoim miejscu. Kto w ten sposób, z powodu słusznej
przeszkody, np. choroby, podróży, zamknięcia kościoła itp., nie może odprawić
Drogi Krzyżowej według podanych warunków – zyskuje odpust zupełny, jeśli
przynajmniej przez pół godziny odda się pobożnemu czytaniu albo rozważaniu Męki
Pana Jezusa.
4. Za odmówienie cząstki Różańca (czyli 5 dziesiątków) w kościele, w publicznej
kaplicy, w rodzinie, w społeczności zakonnej, w stowarzyszeniu publicznym.
Warunki:
a. Trzeba odmówić 5 dziesiątków bez przerwy;
b. Do modlitwy ustnej trzeba dodać rozmyślanie tajemnic różańcowych;
c. Przy publicznym rozważaniu Różańca trzeba zapowiadać odmawiane tajemnice
według przyjętego zwyczaju.

******************************

Odpusty zupełne możliwe do uzyskania w oznaczonych dniach:

1. Za pobożne, publiczne odmówienie hymnu Veni Creator w dniu 1 stycznia i w
uroczystość Zesłania Ducha Świętego (odpust cząstkowy za pobożne odmówienie tego
hymnu w inne dni).
2. Za pobożne odmówienie po przyjęciu Komunii Świętej modlitwy „Oto ja” przed
obrazem Pana Jezusa Ukrzyżowanego, w każdy piątek Wielkiego Postu (za odmówienie
tej modlitwy w inne dni roku w podobnych warunkach – odpust cząstkowy).
3. Za pobożne i uroczyste odmówienie „Przed tak Wielkim Sakramentem” z wezwaniem
i modlitwą w Wielki Czwartek i w uroczystość Bożego Ciała (w innych
okolicznościach – cząstkowy).
4. Za pobożny udział i ucałowanie Krzyża w Wielki Piątek.
5. Za odmówienie w jakiejkolwiek używanej formule przyrzeczeń Chrztu Świętego:

a. W czasie nabożeństwa w wigilię Wielkanocy;
b. W rocznicę chrztu (w inne dni – odpust cząstkowy).
6. Za pobożne, publiczne odmówienie aktu wynagrodzenia „Jezu Najsłodszy” w
uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa (inne dni – odpust cząstkowy).
7. Za pobożne ucałowanie przedmiotu kultu religijnego (krzyża, różańca,
szkaplerza, medalika) poświęconego przez papieża lub biskupa, oprócz odpustów
cząstkowych, wierny może uzyskać odpust zupełny w uroczystość Apostołów Piotra i
Pawła, gdy odmówi dodatkowo wyznanie wiary.
8. Za pobożne publiczne odmówienie aktu oddania się rodzaju ludzkiego Jezusowi
Chrystusowi w uroczystość Chrystusa Króla (w inne dni odpust cząstkowy).
9. Za pobożne nawiedzenie cmentarza i równocześnie pomodlenie się za zmarłych,
chociażby tylko w myśli, w dniach 1-8 listopada, można codziennie uzyskać odpust
zupełny, który można ofiarować jedynie za zmarłych.
10. Za pobożne nawiedzenie kościoła lub kaplicy oraz odmówienie „Ojcze nasz” i
„Wierzę w Boga” w Dniu Zadusznym. Odpust ten można ofiarować tylko za zmarłych.

11. Za publiczne odmówienie hymnu „Ciebie, Boże, wysławiamy” w ostatni dzień
roku jako podziękowanie Panu Bogu za otrzymane łaski (za podziękowanie w inne
dni – odpust cząstkowy).
12. Za przyjęcie Pierwszej Komunii Świętej albo za pobożny udział w ceremonii
Pierwszej Komunii Świętej.
13. Odpustu zupełnego może dostąpić kapłan, który odprawia I Mszę św., i wierni,
którzy w niej uczestniczą.
14. Za udział z pobudek religijnych w uroczystym nabożeństwie eucharystycznym,
odbywanym na zakończenie Kongresu Eucharystycznego.
15. Za odprawienie rekolekcji przynajmniej przez 3 dni.
16. Za pobożny udział w kilku naukach misyjnych i uroczystym ich zakończeniu.

17. Za przyjęcie z pobożnym usposobieniem błogosławieństwa papieskiego „Urbi et
Orbi” (nawet przez radio lub telewizję).
18. Za pobożne nawiedzenie jednej z czterech bazylik większych w Rzymie:
a. W uroczystość patrona bazyliki;
b. W każde święto de praecepto;
c. Raz w roku w dniu wybranym przez wiernego.
19. Za udział w nabożeństwie porannym lub wieczornym w kościele stacyjnym w
Rzymie, w dniu oznaczonym w mszale rzymskim.
20. Za udział w nabożeństwie podczas pasterskiej wizytacji.
21. Za nawiedzenie kościoła parafialnego w dniu święta tytularnego i w dniu 2
sierpnia (Matki Bożej Anielskiej).
22. Za nawiedzenie kościoła, w którym odbywa się synod diecezjalny.
23. Za pobożne nawiedzenie kościoła lub ołtarza w dniu jego konsekracji.
24. Za pobożne nawiedzenie kościoła lub kaplicy zakonnej w dniu święta
założyciela zakonu.
25. Jeżeli nie ma kapłana, który udzieliłby umierającemu sakramentów i odpustu
zupełnego, to Kościół mu je udzieli w momencie śmierci, jeżeli jest odpowiednio
dysponowany i za życia miał zwyczaj odmawiania jakichkolwiek modlitw. Do
uzyskania tego odpustu chwalebną jest rzeczą posługiwać się krucyfiksem lub
krzyżem. Taką odpowiednią dyspozycją w godzinie śmierci jest stan łaski
uświęcającej i wolność do przywiązania do jakiegokolwiek grzechu, nawet
lekkiego.

******************************

Odpusty cząstkowe możliwe do uzyskania wielokrotnie każdego dnia

Są trzy ogólne warunki uzyskania odpustu cząstkowego:
1. Wierny dostępuje odpustu cząstkowego, jeśli w czasie spełniania swoich
obowiązków i w trudach życia wznosi myśli do Boga z pokorą i ufnością, dodając w
myśli jakiś akt strzelisty, np. „Jezu Chryste, zmiłuj się nad nami”.
2. Jeśli wierny powodowany motywem wiary przyjdzie z pomocą potrzebującym
współbraciom, pomagając im osobiście lub dzieląc się z nimi swoimi dobrami.
3. Gdy wierny w celu umartwiania się odmówi sobie czegoś godziwego, a
przyjemnego dla siebie. Warunek ten ma zachęcić wiernych do praktykowania
dobrowolnych umartwień.

Odpust cząstkowy jest związany z odmówieniem wielu znanych modlitw i można go
uzyskać wielokrotnie w ciągu dnia. Niektóre z modlitw związanych z odpustem
cząstkowym to: „Anioł Pański” (lub „Regina Caeli” w Okresie Wielkanocnym);
„Duszo Chrystusowa”; „Wierzę w Boga”; Psalm 130 (Z głębokości); Psalm 51 (Zmiłuj
się…); odmówienie Jutrzni lub Nieszporów za zmarłych; „Panie, Boże
wszechmogący” (modlitwa z Liturgii Godzin, Jutrznia w poniedziałek II tygodnia
psałterza); modlitwa św. Bernarda („Pomnij, o Najświętsza Panno Maryjo”);
„Wieczny odpoczynek”; „Witaj, Królowo, Matko Miłosierdzia”; „Pod Twoją obronę”;
„Magnificat”; odmówienie jednej z sześciu litanii zatwierdzonych dla całego
Kościoła (do Najświętszego Imienia Jezus, do Najświętszego Serca Pana Jezusa, do
Najdroższej Krwi Chrystusa Pana, Loretańskiej do NMP, do świętego Józefa lub do
Wszystkich Świętych); pobożne uczynienie znaku Krzyża Świętego.

******************************

Ponadto dla Polski zostały zatwierdzone także dodatkowe odpusty zupełne: