Niech siła jego myśli pozostanie żywa

Zachowuję żywe wspomnienie o ojcu profesorze Mieczysławie Albercie Krąpcu OP, którego spotkałem po raz pierwszy w Mediolanie w 1982 r. wraz z siostrą profesor Zofią Zdybicką, wykładającą także na KUL w Lublinie. W październiku tego roku odbył się na Katolickim Uniwersytecie w Mediolanie niezwykły kongres dla upamiętnienia setnej rocznicy urodzin Jacques’a Maritaina, największego filozofa chrześcijańskiego XX wieku. W porozumieniu z rektorem Giuseppe Lazzatim zaprosiłem ojca Krąpca do wygłoszenia odczytu. 

W tomie materiałów konferencyjnych, który otwiera list Jana Pawła II (pomniejszenie znaczenia tego listu byłoby błędem, jako że przedstawia podsumowanie myśli Maritaina i stawia go za przykład myśliciela „actus essendi” – zdolnego zbliżyć wiarę i kulturę), ojciec Krąpiec i siostra Zdybicka opublikowali dwa wspólne artykuły: „Approcci a Dio” („Odniesienie do Boga”) i „Conoscenza mistica” („Poznanie mistyczne”). Po przyjeździe do Mediolanu ojciec Krąpiec i siostra Zdybicka podarowali mi kalendarz z okazji 600-lecia Jasnej Góry, który zachował się do dziś dzięki starannej trosce mojej żony Nory.
Nora zbierała listy ojca Krąpca, nieliczne, ale znaczące. Interesujący jest list z 28 lipca 1984 r. napisany w języku włoskim: o. Krąpiec dziękował za przesłanie mojego artykułu, w którym odpowiadałem z zapałem na krytykę tomizmu podniesioną przez ks. prof. J. Tischnera, i domagał się możliwości przetłumaczenia tego tekstu na język polski do czasopisma „Zeszyty Naukowe”, jako że uważał moją polemikę „za bardzo właściwą i interesującą dla naszego środowiska”. W listopadzie 1990 r. otrzymałem list napisany w języku łacińskim, w którym o. Krąpiec wspomina o niektórych moich pracach z tamtych lat dotyczących praw człowieka. List powstał kilka miesięcy po Międzynarodowym Kongresie Tomistycznym w Rzymie (wrzesień 1990 r.) i zawierał ocenę bieżącej filozofii, w tym między innymi zdanie: „Speculationes recentium philosophorum mihi – ut renovatio 'gnosae’ – apparent”.
Przed naszym spotkaniem w Mediolanie znałem nazwisko ojca Krąpca. Podczas moich studiów poświęconych filozofii bytu i tomizmowi czytałem „zachłannie” Maritaina, Gilsona, Fabro, Garrigou-Lagrange’a i wielu innych myślicieli z tej wielkiej i silnej tradycji intelektualnej. W szczególności pociągała mnie XX-wieczna szkoła tomizmu egzystencjalnego, która miała chlubną historię i która nadal promieniuje w różnych kierunkach. Nazwisko ojca Krąpca, wówczas rektora w Lublinie, padło podczas długiej rozmowy odbytej z kardynałem Karolem Wojtyłą w maju 1978 roku. Przyjąłem go na lotnisku Milano Linate podczas podróży z Rzymu i towarzyszyłem w drodze na lotnisko Malpensa, skąd razem z sekretarzem księdzem Stanisławem Dziwiszem poleciał samolotem do Warszawy. Lot był opóźniony, więc rozmowa trwała długo. Wymówiłem nazwisko Krąpiec po włosku, kardynał nauczył mnie jego poprawnej wymowy polskiej.
Spotkałem nazwisko Krąpiec kilka miesięcy wcześniej, czytając esej A.N. Woznickiego, polskiego naukowca aktywnego na Uniwersytecie w San Francisco, opublikowany w tomie „Jacques Maritain e la filosofia contemporanea” („Jacques Maritain a filozofia współczesna”) (red. R. Papini, Massimo, Mediolan 1978). Studiując wpływ myśli Maritaina w Polsce, Woznicki mówi obszernie o M.A. Krąpcu, uznawanym za największego tomistę egzystencjalnego w Polsce. Był on założycielem ważnej szkoły metafizycznej w Lublinie, wzmocnionej odniesieniem do Tomasza z Akwinu i do realizmu filozofii bytu, którą nadal uprawiają jego uczniowie, wśród nich w sposób szczególny ks. prof. Andrzej Maryniarczyk i prof. Piotr Jaroszyński. Z największych dzieł ojca Krąpca przypomnę szczególnie „Teorię analogii bytu”, stanowiącą temat życiowy w każdym czasie i miejscu. Już od lat 70. Szkoła Filozoficzna w Lublinie była kojarzona z ojcem prof. Krąpcem ze względu na znaczenie jego badań i przekłady na język angielski.
Sukcesywnie spotykałem ojca Krąpca wiele razy w Lublinie: w roku 1996 podczas Światowego Kongresu Filozofii Chrześcijańskiej, w którym ojciec Krąpiec miał wielki swój udział, a następnie przy okazji Międzynarodowego Sympozjum Metafizycznego (organizowanego na ogół w grudniu) na KUL, organizowanego przez ks. prof. Maryniarczyka, który kieruje Katedrą Metafizyki po ojcu Krąpcu. Podczas tego sympozjum, w którym uczestniczyło wielu studentów w dużej auli, ojciec Krąpiec był zawsze obecny i aktywny poprzez wygłaszanie odczytów inauguracyjnych. Podczas kongresu w roku 1996 zwiedzaliśmy stary klasztor dominikański, w którym mieszkał; byłem zdumiony, jak wcześnie Dominikanie przybyli do Lublina, zaledwie kilka dziesięcioleci po założeniu zakonu. Później udali się stąd jeszcze dalej na wschód.
Akwinata i Maritain byli zwornikami spotkania mającego najpierw charakter wyłącznie intelektualny, które stało się spotkaniem osobistym kilka lat później. Analizowaliśmy pojęcie prawdy w świetle wyjątkowego fragmentu encykliki „Fides et ratio”: „(…) także rozum potrzebuje oprzeć się w swoich poszukiwaniach na ufnym dialogu i szczerej przyjaźni. Klimat podejrzliwości i nieufności, towarzyszący czasem poszukiwaniom spekulatywnym, jest niezgodny z nauczaniem starożytnych filozofów, według których przyjaźń to jedna z relacji najbardziej sprzyjających zdrowej refleksji filozoficznej” (nr 33).
Oby siła myśli ojca Mieczysława Krąpca i świadectwo jego przyjaźni mogły pozostać żywe w Lublinie i wśród przyjaciół filozofii bytu. Rzeczy ludzkie pojawiają się i przemijają, ale nie kończy się poszukiwanie prawdy jako celu wszelkiego stworzenia.

Vittorio Possenti, profesor filozofii moralnej z Uniwersytetu w Wenecji