Na ziemi apostołów Słowian

Rozpoczynająca się w najbliższą sobotę podróż apostolska Benedykta XVI do Republiki Czeskiej związana jest z postacią św. Wacława, którego wspomnienie przypada 28 września br. Punktem kulminacyjnym papieskiej pielgrzymki będzie Eucharystia, której Ojciec Święty właśnie tego dnia przewodniczyć będzie w Starym Bolesławcu – miejscu męczeńskiej śmierci głównego patrona Czech i głównego krzewiciela chrześcijaństwa na tych terenach.

Choć zakłada się, że na podległych księciu Wacławowi terenach chrześcijaństwo zostało przyjęte w 885 roku, warto pamiętać, że na obszarach tych pojawiło się nieco wcześniej. Na terenie Moraw stanowiących obecnie wschodnią część Republiki Czeskiej od 831 roku misję ewangelizacyjną pełnili misjonarze z Zachodu. Choć tereny te nie należały do żadnej diecezji, w istocie podporządkowane były arcybiskupstwu Salzburga będącego pod wpływem władcy wschodnich Franków Ludwika II Niemieckiego. Pragnąc uwolnić się od tych wpływów politycznych, w 861 lub 862 roku książę Moraw Rościsław wysłał do cesarza Michała III poselstwo z prośbą o misjonarzy, którzy ugruntowaliby działalność Kościoła na podległych mu ziemiach. W 863 roku na Morawy przybyli Bracia Sołuńscy: Konstantyn (św. Cyryl) i Michał (św. Metody).
Działalność Braci Sołuńskich, którzy byli wiernymi Patriarchatu Konstantynopolitańskiego i posługiwali się w liturgii językiem słowiańskim, wywołała niezadowolenie biskupów niemieckich. Z tego właśnie powodu w 868 roku bracia udali się do Rzymu, gdzie dla swej działalności zyskali aprobatę Papieża Hadriana II.
Z Wiecznego Miasta nie powrócił Cyryl, zakończywszy tam w 869 roku swe ziemskie życie. Misję kontynuował Metody, który powrócił jako pierwszy arcybiskup Panonii i Moraw. Na swoją siedzibę wybrał położony dziś w południowych Morawach Velehrad.
Wkrótce jednak jego działalność została przerwana za sprawą duchowieństwa niemieckiego, które nie zrezygnowało z utwierdzenia swych wpływów na tych terenach. Metody został oskarżony o herezję i przeszło dwa lata spędził w więzieniu, skąd został uwolniony dopiero po osobistej interwencji Papieża Jana VIII.
Metody powrócił do swej stolicy biskupiej w Velehradzie, który stał się duchową stolicą Moraw. Tutaj zmarł
6 kwietnia 885 roku i pochowany został prawdopodobnie w Velehradzie, choć jego grobu dotychczas nie odkryto. W miejscowości tej od XIII wieku stoją wspaniały klasztor i monumentalna świątynia, którą w 1928 roku Papież Pius XI podniósł do rangi bazyliki mniejszej. W kwietniu 1990 roku do historycznej stolicy pierwszego arcybiskupa Moraw pielgrzymował Jan Paweł II, który wcześniej – listem apostolskim „Egregiae virtuti” z 31 grudnia 1980 roku – ogłosił świętych braci współpatronami Europy wraz ze św. Benedyktem.
Właśnie w tym kontekście wypada spojrzeć na kilkugodzinną wizytę Benedykta XVI na terenie Moraw. W najbliższą niedzielę Ojciec Święty będzie przewodniczył Eucharystii na terenie lotniska Turzany k. Brna, położonego zaledwie 60 km od prastarej stolicy arcybiskupiej św. Metodego.