Jak wychować człowieka z charakterem

Ruszyła akcja wychowawcza „Młodzi z charakterem”

Rozpoczęcie ogólnopolskiej akcji „Młodzi z charakterem” ogłosiła podczas sympozjum „Kształtowanie młodzieży z charakterem – teoria i praktyka” Fundacja Servire Veritati – Instytut Edukacji Narodowej. Główne idee tego przedsięwzięcia zostały sformułowane w „Deklaracji o kształtowaniu charakteru”, przyjętej przez uczestników lubelskiej konferencji.

Była to już druga konferencja organizowana przez Fundację Servire Veritati poświęcona bezpośrednio kształtowaniu charakteru. – Nasza fundacja od lat zajmuje się tą kluczową w procesie wychowawczym problematyką – mówi Dariusz Zalewski, prezes Fundacji Servire Veritati. – Chodzi o ukształtowanie u młodych ludzi zdrowych, silnych i prawych charakterów – wyjaśnił.
Jak podkreślał prof. Wojciech Chudy, zmarły w marcu br. wybitny filozof z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, częsty prelegent podczas konferencji pod patronatem Fundacji Servire Veritati, charakter to rodzaj wypracowanego z trudem znaku tożsamości osoby, zespół cech określających stałość poglądów i sposób kontaktów danej osoby z innymi ludźmi, jej sposób bycia zależny zwłaszcza od silnej woli. Według dr Ewy Smółki (KUL), charakter nie jest swobodną, niczym niezdeterminowaną autokreacją człowieka ani też realizacją presji modnych wartości społecznych i kulturowych. – Charakter moralny to struktura hierarchiczna, wynikająca z wewnętrznej celowości osoby, w sposób harmonijny scalająca jej różnorodne skłonności, uzdolnienia i sprawności – mówiła dr Smółka.
Nad tym, jak wychować człowieka z charakterem w najlepszym tego słowa znaczeniu, zastanawiał się w swoim wystąpieniu o. prof. Mieczysław A. Krąpiec. Uczony wskazał na znaczenie cnót teologalnych i kardynalnych w formowaniu charakteru człowieka. – Życie człowieka jest rozwojem dziecięcego nastawienia przejawiającego się w wierze, nadziei i miłości – wskazywał ojciec profesor. – To jest lejtmotyw całego ludzkiego życia – dodał. W jego przekonaniu, do tego, aby wiara, nadzieja i miłość realizowane były w ludzkim życiu w sposób dojrzały i rozumny, niezbędne jest wyrobienie w człowieku prawego charakteru. Jak taka formacja przebiega? – Kształtowanie charakteru polega na nieustannym ćwiczeniu – mówił o. Krąpiec. – To ćwiczenie powinno przebiegać wedle pewnych ogólnoludzkich, powszechnie znanych wzorów. Są nimi właśnie cnoty kardynalne: roztropność, sprawiedliwość, męstwo, umiarkowanie – zaznaczył. Wskazał przy tym na wagę kontekstu społecznego w kształtowaniu charakteru człowieka. – Budowanie charakteru odbywa się niejako dwustronnie. Musi być pobudzone od wewnątrz, ale również jest tworzone niejako z zewnątrz, przez pomoc drugiego człowieka, wychowanie ku dobremu, a więc w kontekście społecznym – dowodził filozof.

Charakter rozwija się w domu
Właśnie kontekstowi społecznemu w kształtowaniu charakteru poświęcone były wystąpienia dr Barbary Kiereś, wykładowcy KUL, i mgr Małgorzaty Sagan, nauczyciela i doradcy metodycznego. Doktor Kiereś zaznaczyła, że to rodzina stanowi naturalny kontekst życia człowieka i kształtowania jego charakteru. Warunkiem wypełnienia tego zadania jest oparcie życia rodzinnego na wzorcach i relacjach osobowych oraz usprawnienie wychowanka do realizacji dobra.
– Codzienne życie rodzinne pozwala budować charakter za pomocą narzędzi, którymi są sprawności moralne, czyli cnoty, a szczególnie stałość, wytrwałość i roztropność w spełnianiu obowiązków – podkreśliła dr Kiereś.
Małgorzata Sagan, analizując dokumenty oświatowe normujące wychowawcze funkcje szkoły, nie znalazła w nich takiego kierunku działań, który wdrażałby uczniów do pracy nad swoim charakterem.
– Wydaje się więc, że mówienie w szkole o wychowaniu do wartości tak długo nie będzie przynosiło oczekiwanych rezultatów, jak długo nie znajdzie zrozumienia w środowisku szkolnym idea systematycznej pracy nad charakterem, będąca istotnym elementem klasycznej koncepcji wychowania i nauczania – spuentowała Małgorzata Sagan.
Sympozjum pt. „Kształtowanie charakteru młodzieży – teoria i praktyka” oraz przyjęta w czasie konferencji „Deklaracja o kształtowaniu charakteru” to początek ogólnopolskiej akcji Fundacji Servire Veritati „Młodzi z charakterem”. Inicjatywa ta nawiązuje do powstałego w 1992 r. amerykańskiego ruchu o nazwie Character Counts! (Charakter się liczy!). W akcji „Młodzi z charakterem” chodzi o przystępne wprowadzenie młodzieży w tajniki pracy nad charakterem, a także o przekonanie środowisk nauczycielskich, akademickich, politycznych, religijnych i młodzieżowych o potrzebie uczynienia kształtowania charakteru jednym z głównych celów edukacyjnych.