„Żołnierze Wyklęci”. Historia, która mnie porusza” – wystawa IPN

Oddział Instytutu Pamięci Narodowej oraz Stowarzyszenie PASSIONART pragnąc oddać hołd bohaterom oraz przybliżyć sylwetki Żołnierzy Wyklętych młodemu pokoleniu, już po raz trzeci zapraszają na wydarzenia w ramach Krakowskich Obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Realizowane od dwóch lat z wielkim rozmachem przedsięwzięcie, gromadzi w Krakowie kilka tysięcy uczestników.

Jednym z najważniejszych wydarzeń tegorocznych obchodów będzie otwarcie plenerowej wystawy pt.: „Żołnierze Wyklęci. Historia, która mnie porusza”. Uroczyste otwarcie ekspozycji odbędzie się dziś o godz. 12.00 na pl. O. A. Studzińskiego (pod Wawelem) w Krakowie.

Wystawa jest efektem ogłoszonego w czerwcu 2012 r. przez Oddział IPN w Krakowie oraz Stowarzyszenie „Passionart” konkursu, na który nadesłano ponad 500 fotografii wykonanych przez 216 uczestników z całej Polski. Przysłane prace – poprzez ukazanie osobistych, środowiskowych i społecznych związków uczestników konkursu z pamiątkami, miejscami i wydarzeniami związanymi z bohaterami antykomunistycznego podziemia, zarówno w ujęciu ogólnym, jak i z perspektywy historii lokalnej – odzwierciedlają współczesną pamięć o „Żołnierzach Wyklętych”.

Ekspozycja ukazuje losy „Żołnierzy Wyklętych” nie przez narrację czy wizję artystyczną profesjonalnych historyków i artystów plastyków, lecz poprzez optykę przedstawicieli młodego pokolenia oraz ich osobistego stosunku do dziejów najtragiczniejszych polskich żołnierzy. Szeroki oddźwięk konkursu pozwolił na zgromadzenie rzeczywiście znacznej liczby uczestników, co z kolei pozwoliło na wyłonienie i nagrodzenie prac ciekawych i oryginalnych, dalece zróżnicowanych.

Celem konkursu było zainteresowanie młodego pokolenia historią „Żołnierzy Wyklętych” w sposób nieco odmienny. Konkurs skierowany był do wszystkich osób zainteresowanych fotografią, w szczególności do młodzieży w wieku szkolnym oraz akademickim.

Wystawa będzie eksponowana w dniach 27 lutego – 14 marca 2014 r.

„Żołnierze Wyklęci” to bohaterowie antykomunistycznego podziemia, którzy w obronie niepodległego bytu Państwa Polskiego, walcząc o prawo do samostanowienia i urzeczywistnienie dążeń demokratycznych społeczeństwa polskiego, z bronią w ręku, jak i w inny sposób, przeciwstawili się sowieckiej agresji i narzuconemu siłą reżimowi komunistycznemu.

Szacuje się, że w latach 1944–1956 w szeregach tzw. drugiej konspiracji uczestniczyło 120–180 tys. osób, przede wszystkim byłych żołnierzy Armii Krajowej, wspieranych przez kolejne tysiące pomagających im Polaków. Pomimo że większość działających w Polsce oddziałów partyzanckich została przez bezpiekę i wojsko zlikwidowana już pod koniec lat 40.,
to niektórzy „Żołnierze Wyklęci” prowadzili swoją walkę w następnych dekadach, a ostatniego zabito dopiero w 1963 r.

Przez dziesięciolecia władza komunistyczna starała się dyskredytować w oczach społeczeństwach ich działania, nazywając zdrajcami, bandytami, mordercami. Ten zafałszowany obraz pokutował także w pierwszych latach niepodległej III RP.

W 2011 r. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwalił ustawę, na mocy, której dzień 1 marca stał się świętem państwowym – Narodowym Dniem Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”. 60 lat wcześniej, 1 marca 1951 r., wykonano wyroki śmierci na ppłk. Łukaszu Cieplińskim i sześciu jego towarzyszach z IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, Józefie Batorym, Karolu Chmielu, Mieczysławie Kawalcu, Adamie Lazarowiczu, Franciszku Błażeju i Józefie Rzepce.

RIRM/IPN