Znalezione na polu dokumenty podziemia trafiły do IPN

Do oddziału IPN w Białymstoku trafiły dokumenty z lat 40. ubiegłego wieku, odnalezione w czasie prac polowych we wsi Korzeniste (Podlaskie). Zostały wyorane w miejscu, gdzie przed laty znajdowała się ziemianka oddziałów podziemia niepodległościowego.

Jak poinformował asystent prasowy oddziału IPN w Białymstoku, Tomasz Danilecki, ziemianka zbudowana w tym miejscu istniała w czasie wojny i latach powojennych. Odnalezione dokumenty znajdowały się w metalowej skrzynce na amunicję.

– „Ich oględziny zewnętrzne pozwalają na stwierdzenie z dużym prawdopodobieństwem, że są to dokumenty wytworzone przez struktury podziemia niepodległościowego, w tym sądów podziemnych” – powiedział Danilecki.

„Biorąc pod uwagę stan dokumentów, nie chcemy na razie rozstrzygać, czy pochodzą one z okresu wojennego, czy powojennego” – zastrzegł Danilecki.

Ponieważ stan zachowania dokumentów jest bardzo zły, poddane zostaną konserwacji przez pracowników archiwum IPN w Warszawie, którzy spróbują też odczytać treść przynajmniej tych najlepiej zachowanych fragmentów.

Do oddziału IPN w Białymstoku dokumenty przekazał proboszcz parafii w miejscowości Poryte, ks. Jan Domiński. To nie pierwsze takie znalezisko, przekazane przez niego IPN-owi w Białymstoku. Kilka miesięcy temu przekazał on radiogramy, rozkazy i raporty dotyczące działalności Armii Krajowej Okręgu Białystok w latach 1943-1945. Zostały znalezione w piecu kaflowym, podczas remontu starej plebanii w Porytem.

Danilecki zauważył, że takie znaleziska są wyjątkowo rzadkie. Przypomniał, że ustawa o IPN zobowiązuje każdego, kto „bez tytułu prawnego” posiada dokumenty zawierające informacje z zakresu działania IPN, do przekazania ich instytutowi. Właściciele lub osoby mające inny tytuł prawny do posiadania takich dokumentów są obowiązani do ich udostępnienia IPN (ustawa mówi o prezesie IPN, na jego żądanie) w celu sporządzenia kopii.

Zgodnie z ustawą, w zakresie działalności archiwalnej IPN „gromadzi, ewidencjonuje, przechowuje, opracowuje, zabezpiecza i udostępnia dokumenty zbrodni oraz dokumenty ukazujące fakty i okoliczności dotyczące losów Narodu Polskiego w latach 1939-1990 i informujące o poniesionych ofiarach i wyrządzonych szkodach, wydaje na ich podstawie uwierzytelnione odpisy, wypisy, wyciągi i reprodukcje przechowywanych dokumentów”.

PAP