„Zagończyk” wśród kolejnych zidentyfikowanych ofiar terroru komunistycznego oraz niemieckiego

Feliks Selmanowicz „Zagończyk” z 5. Wileńskiej Brygady AK mjr. „Łupaszki” znalazł się wśród 22 kolejnych zidentyfikowanych ofiar terroru komunistycznego oraz niemieckiego, których nazwiska IPN ogłosił w czwartek podczas uroczystości w Pałacu Prezydenckim.

Instytut Pamięci Narodowej od kilku lat w całej Polsce prowadzi systematyczne poszukiwania tajnych miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego.

Na uroczystość przybyli krewni ofiar, którzy otrzymali noty identyfikacyjne bliskich. Obecni byli m.in. szefowa Kancelarii Prezydenta Małgorzata Sadurska, prezes IPN Łukasz Kamiński, przedstawiciele MON i wojska.

„Poczytuję sobie za zaszczyt, że mogę państwa gościć w Pałacu Prezydenckim. Uważam bowiem, że jest wielkim narodowym obowiązkiem, aby należycie zadbać o pamięć i cześć dla naszych rodaków i przodków, którzy oddali życie za niepodległą Rzeczpospolitą” – napisał prezydent Andrzej Duda w liście do zgromadzonych.

Jak zaznaczył, sprawą najważniejszą jest, by doczesne szczątki ich wszystkich, bohaterów naszej niepodległości zostały odnalezione i w godny sposób pochowane. „Państwo polskie musi dołożyć wszelkich starań, aby przywrócić jego najwierniejsze córki i synów pamięci potomnych (…) dzisiaj Rzeczpospolita uroczyście dopełnia tej powinności” – podkreślił prezydent.

***

Na liście zidentyfikowanych ofiar znajdują się:

Bronisław Chajęcki „Boryna” – w 1939 r. zastępca Komisarza Cywilnego przy Dowództwie Obrony Warszawy. Działacz konspiracji, niósł pomoc ludności żydowskiej, uczestnik powstania. Zatrzymany w 1948 r., oskarżony m.in. o współpracę z okupantem, zgładzony w 1953 r. w więzieniu mokotowskim.

Adam Dedio „Kopiec”, nazwisko konspiracyjne Kazimierz Wrona – w 1939 r. uczestnik walk z Armią Czerwoną i Wehrmachtem. Później w ZWZ-AK i partyzantce. W 1945 r. w uzgodnieniu z AK w MO, potem w Marynarce Wojennej jako kierownik tajnej kancelarii. Jednocześnie oficer wywiadu Okręgu Morskiego NSW. W 1946 r. zatrzymany przez UB, zgładzony w 1947 r. w więzieniu karno-śledczym w Gdańsku.

Julian Dudyński – pracownik kolei w Białymstoku, żołnierz AK. W grupie 24 polskich zakładników rozstrzelanych przez Niemców w ogrodzie więziennym w Białymstoku w 1942 r. w odwecie za ucieczkę z aresztu Gestapo członków sztabu Okręgu AK Białystok.

Zygmunt Dudyński – żołnierz AK. W grupie 24 polskich zakładników rozstrzelanych przez Niemców w ogrodzie więziennym w Białymstoku w 1942 r.

Aleksander Gąska – w międzywojniu żołnierz 13. Pułku Piechoty w Pułtusku. Zatrzymany przez UB w 1947 r. pod zarzutem współpracy z NSW. Skazany przez Sąd Wojskowy na 6 miesięcy. Zmarł w 1948 r. w więzieniu karno-śledczym w Warszawie.

Zygmunt Jezierski „Jastrząb” – w 1944 r. wstąpił do NSZ. W 1945 r. zdezerterował z wojska, wstąpił do oddziału poakowskiego. Ujawnił się przed komisją PUBP, ale powrócił do konspiracji. Aresztowany po ujawnieniu podczas amnestii, zdołał uciec. W 1948 r. na czele oddziału NSZ. Ranny w zasadzce uciekł i ukrywał się. Zatrzymany w 1949 r. w Łodzi, zgładzony w 1949 r. w więzieniu mokotowskim.

Jan Kaim „Filip” – uczestnik wojny obronnej 1939 r. W Organizacji Wojskowej Stronnictwa Narodowego, przemianowanej na Narodową Organizację Wojskową. Dowódca oddziału leśnego NOW. W 1944 r. aresztowany przez Gestapo, trafił na Pawiak i m.in. do Mauthausen. Po wojnie m.in. kurier do władz RP na uchodźstwie, szef siatki łączności między konspiracyjnym SN w kraju i na emigracji. Zatrzymany w 1947 r. w Szczecinie. Brutalnie torturowany, zgładzony w 1949 r. w więzieniu mokotowskim.

Czesław Kania „Nałęcz” – w 1944 r. wstąpił do NSZ. Po wojnie w konspiracji m.in. członek Komendy XVI Warszawskiego Okręgu NZW odpowiedzialny za wywiad i propagandę. Zatrzymany w 1948 r. po całodziennej walce, zgładzony w 1949 r. w więzieniu mokotowskim.

Zygmunt Kęska „Świt” – uczestnik wojny obronnej 1939 r. Potem w ZWZ, AK i oddziale kpt. Mariana Bernaciaka „Orlika”. W 1945 r. ponownie w odtworzonym oddziale „Orlika”, podporządkowanym najpierw Delegaturze Sił Zbrojnych na Kraj, potem w składzie Zrzeszenia WiN. Zatrzymany w 1945 r., zgładzony w 1946 r. w więzieniu karno-śledczym na Pradze.

Władysław Antoni Koba „Marcin” – uczestnik wojny obronnej 1939 r. Podczas wojny m.in. oficer dywersji AK. Po rozwiązaniu AK m.in. w organizacji „Nie” i Zrzeszeniu WiN. Zatrzymany przez UB w 1947 r., zgładzony w 1949 r. w więzieniu na Zamku w Rzeszowie.

Stanisław Konczyński „Kunda” – od 1944 r. w AK. Po wojnie w 2. pułku samochodowym w Legionowie. Po demobilizacji w oddziale NSW. Zatrzymany w 1949 r. po walce z KBW, UB i MO. Zgładzony w 1950 r. w więzieniu mokotowskim.

Tadeusz Masłoń „Jul Wiesław” – pracownik kolei w Białymstoku. Członek Związku Walki o Niepodległą Polskę i AK, łącznik między Białymstokiem, Lwowem i Warszawą. W grupie 24 polskich zakładników rozstrzelanych przez Niemców w ogrodzie więziennym w Białymstoku w 1942 r.

Franciszek Nakoneczny – nauczyciel, zaangażowany w konspirację i tajne nauczanie. W grupie 24 polskich zakładników rozstrzelanych przez Niemców w ogrodzie więziennym w Białymstoku w 1942 r.

Leopold Rząsa „Wacław” – był w ZWZ-AK i WiN, gdzie m.in. odpowiadał za gromadzenie materiałów wywiadowczych. W 1947 r. zatrzymany przez UB. Podjął próbę ucieczki skacząc z trzeciego piętra budynku WUBP. Zgładzony w 1949 r. w więzieniu na Zamku w Rzeszowie.

Feliks Selmanowicz „Zagończyk” – 1918 r. jako 14-latek w Samoobronie Wileńskiej; potem w I Batalionie Strzelców Nadniemeńskich. W 1939 r. zmobilizowany do batalionu KOP Troki. Internowany przez Litwinów, zbiegł i działał w SZP-ZWZ. Uciekł po aresztowaniu przez NKWD i kontynuował aktywność wywiadowczą. W 1944 r. m.in. w 5. Wileńskiej Brygadzie AK mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”. Internowany przez Sowietów, wywieziony do Kaługi, uciekł. Potem ponownie w Brygadzie „Łupaszki” na Pomorzu. Zatrzymany przez UB w 1946 r. w Sopocie i zgładzony w gdańskim więzieniu.

Stefan Skrzyszowski „Bolek” – pod koniec wojny prawdopodobnie w AK. W 1944 r. wcielony do LWP, zdezerterował. W 1951 r. wciągnięty do tworzonej przez MBP fikcyjnej V Komendy WiN. Przerzucony do Delegatury Zagranicznej WiN, przeszedł kurs radiotelegrafisty i z Dionizym Sosnowskim został zrzucony nad Polską. Nieświadomi prowokacji raportowali o przeprowadzonych kursach i szkoleniach. Aresztowani w 1952 r., po pokazowym procesie zgładzeni w 1953 r. w więzieniu mokotowskim.

Jerzy Staniewicz – w 1939 r. organizował obronę Kępy Oksywskiej i Helu. Od października w niewoli w oflagach. Po powrocie ponownie w Marynarce Wojennej i Sztabie Generalnym WP jako Szef Wydziału Marynarki Wojennej. Zatrzymany w 1951 r. przez Główny Zarząd Informacji MON, bezpodstawnie oskarżony o szpiegostwo i dywersję. Zgładzony w 1952 r. w więzieniu mokotowskim.

Antoni Suchocki – prawdopodobnie członek Bojowej Organizacji Wschód. W grupie 24 polskich zakładników rozstrzelanych przez Niemców w ogrodzie więziennym w Białymstoku w 1942 r.

Antoni Trzepla „Krakus” – na początku okupacji aresztowany przez Niemców, uciekł, wstąpił do ZWZ-AK. Od 1945 r. w WiN. W 1946 r. aresztowany przez UB, zbiegł i dołączył do oddziału dywersyjnego. Potem współtworzył kilkuosobową grupę przetrwania prowadzącą akcje rekwizycyjne w instytucjach państwowych. Zatrzymany przez UB w 1948 r. w Krakowie, zgładzony w 1948 r. w tarnowskim więzieniu.

Jan Wądołowski – od 1952 r. jako „Humorek” w oddziale PAS NZW. Zginął w grudniu w walce z Grupą Operacyjną UB-KBW. Pogrzebany przez UB w piwnicy na płody rolne w ogrodzie więziennym w Białymstoku.

Klemens Wincenciuk – oficer 4. Dywizji Strzelców Polskich, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej. Podczas wojny w konspiracji, prawdopodobnie w AK. W grupie 24 polskich zakładników rozstrzelanych przez Niemców w ogrodzie więziennym w Białymstoku w 1942 r.

Michał Jan Zygo „Szymon” – uczestnik wojny obronnej 1939 r., żołnierz ZWZ i ZWZ-AK. W 1942 r. za zgodą przełożonych wstąpił do PPR. Raportował o działaczach komunistycznych i agentach sowieckich. Od 1944 r. urzędnik cywilny w Wojewódzkiej Komendzie MO w Rzeszowie. Od 1946 r. działacz WiN, ich „wtyczka” w aparacie bezpieczeństwa. Zatrzymany przez UB w 1947 r. Po ciężkim śledztwie zgładzony w 1949 r. w więzieniu na Zamku w Rzeszowie.

PAP/RIRM