V4: UE powinna zaoferować krajom Partnerstwa Wschodniego perspektywę europejską

Na listopadowym szczycie Partnerstwa Wschodniego w Brukseli UE powinna zaoferować zainteresowanym krajom perspektywę europejską – podkreślono we wspólnym oświadczeniu szefów MSZ państw Grupy Wyszehradzkiej przekazanym w  środę PAP.

Szefowie dyplomacji: Polski Witold Waszczykowski, Czech Lubomir Zaoralek, Słowacji Miroslav Lajczak i Węgier Petera Szijjarto spotkali się w środę w Warszawie;na stadionie Legii w Warszawie rozmawiali też z szefami MSZ z krajów Partnerstwa Wschodniego (Armenii, Azerbejdżanu, Białorusi, Mołdawii i Ukrainy.

W oświadczeniu ministrowie spraw zagranicznych Wyszehradzkiej Czwórki podkreślili „silne poparcie” dla Partnerstwa Wschodniego, które – ich zdaniem – stanowi główny i aktywny czynnik stabilności i rozwoju gospodarczego w Europie Wschodniej. Zaapelowali jednocześnie do instytucji UE o podjęcie „odpowiednich działań, aby Partnerstwo Wschodnie stało się priorytetem UE”.

Szefowie dyplomacji V4 odnieśli się również do planowanego na 24 listopada, piątego szczytu Partnerstwa Wschodniego w Brukseli. Ministrowie uznali, że „deklaracja brukselska powinna odzwierciedlać zróżnicowane aspiracje krajów partnerskich i zaoferować zainteresowanym partnerom perspektywę europejską, jak również ambitny program dla Partnerstwa Wschodniego w dłuższej perspektywie”.

„W tym kontekście ministrowie przyjęli z zadowoleniem ostatnie działania Komisji Europejskiej i Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych mające na celu zdefiniowanie rezultatów i celów Partnerstwa Wschodniego w perspektywie roku 2020” – podkreślono.

W stanowisku ministrów SZ V4 zaznaczono, że nowa wizja strategiczna rozwoju Partnerstwa i jego architektura powinny „gwarantować współodpowiedzialność” za projekt po stronie instytucji europejskich, państw członkowskich UE oraz krajów partnerskich.

Ministrowie opowiedzieli się za zróżnicowanym podejściem do relacji UE z poszczególnymi partnerami oraz za skupieniem się na priorytetowych obszarach współpracy, obejmujących m.in. wewnętrzne reformy w krajach Partnerstwa, wzmacnianie ich stabilności wewnętrznej i odporności, rozwój gospodarczy, rozbudowę połączeń infrastrukturalnych i poprawę efektywności energetycznej – zgodnie z deklaracjami przyjętymi na poprzednich szczytach Partnerstwa Wschodniego w Wilnie i Rydze (odpowiednio w 2013 i 2015 r.).

Szczególną uwagę ministrowie poświęcili znaczeniu połączeń transportowych i infrastrukturalnych Unii z krajami partnerskimi, które – jak przekonują – „przyczynią się nie tylko do wzmocnienia współpracy gospodarczej i zacieśniania kontaktów międzyludzkich, ale również więzów politycznych”.

Ministrowie wyrazili w tym kontekście nadzieję, że jako skuteczny instrument umożliwiający finansowanie inwestycji infrastrukturalnych w krajach Partnerstwa Wschodniego może posłużyć nowo utworzony Europejski Plan Inwestycji Zewnętrznych, który według planów KE ma umożliwić uruchomienie inwestycji sięgających 44 mld euro.

W oświadczeniu wskazano jednocześnie, że istnieje „szeroki wachlarz unijnych instrumentów finansowych” – m.in. dwustronne i regionalne programowanie w ramach Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa, współpraca transgraniczna, sąsiedzki fundusz inwestycyjny oraz europejskie międzynarodowe instytucje finansowe – które stanowić mogą cenne źródło inwestycji i „razem mogą stworzyć potencjał niezbędny do mobilizacji funduszy na inwestycje we wzajemne połączenia”.

Szefowie MSZ Wyszehradzkiej Czwórki wezwali jednocześnie do rozważenia – „w kontekście szerzej rozumianego obszaru euroazjatyckiego” – możliwych synergii pomiędzy projektami infrastrukturalnymi realizowanymi przez UE i Partnerstwo Wschodnie z „celami platformy na rzecz łączności UE-Chiny, której celem jest wzmocnienie synergii między inicjatywą +Jednego Pasa, Jednego Szlaka+ oraz unijnymi projektami na rzecz tworzenia połączeń”.

Szefowie dyplomacji V4 zwrócili również uwagę na potrzebę „strategicznego reagowania na skutki aktualnej sytuacji geopolitycznej i kryzysu migracyjnego”, które powinno – według nich – obejmować wzmocnienie stabilności wewnętrznej partnerów, ich odporności oraz „bezpieczeństwa cywilnego”.

Ministrowie podkreślili zarazem, że „wszelkie działania tego typu powinny przynosić realne korzyści zarówno dla obywateli UE, jak i krajów partnerskich”.

Jako priorytety w relacjach Unii z poszczególnymi partnerami szefowie MSZ Wyszehradzkiej Czwórki wskazali na wdrażanie umów stowarzyszeniowych przez Gruzję, Mołdawię i Ukrainę oraz negocjacje dotyczące umów ramowych z Azerbejdżanem i Białorusią. Zadeklarowali gotowość udzielenia wsparcia partnerom w procesie wdrażania przez nich reform związanych z implementacją umów.

Ministrowie z zadowoleniem odnieśli się do przyznania ruchu bezwizowego obywatelom Gruzji, wyrażając nadzieję, że „w możliwie najszybszym terminie dołączą do nich obywatele Ukrainy”. Wyrazili również oczekiwanie na postępy w rozmowach na temat liberalizacji wizowej z Armenią, Azerbejdżanem i Białorusią. Z zadowoleniem odnieśli się do niedawnego podpisania przez Mińsk umowy partnerstwa na rzecz mobilności z UE.

Zwrócili też w tym kontekście uwagę na „wymierne korzyści”, jakie wdrożony już ruch bezwizowy z Mołdawią przyniósł obywatelom tego kraju.

Tradycyjne spotkanie ministrów spraw zagranicznych V4 i Partnerstwa Wschodniego, które poprzedza zaplanowany na 24 listopada V szczyt Partnerstwa Wschodniego w Brukseli, zorganizowane zostało przez Polskę w ramach jej prezydencji w Grupie Wyszehradzkiej.

Gościnny udział w rozmowach wziął także komisarz UE ds. europejskiej polityki sąsiedztwa i negocjacji akcesyjnych Johannes Hahn, a także ministrowie spraw zagranicznych Szwecji, Rumunii, Estonii i Chorwacji, a także przedstawiciele Bułgarii, Słowenii, Wielkiej Brytanii, Malty, która sprawuje od stycznia półroczną prezydencję w Radzie UE, oraz Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych.

PAP/RIRM