[TYLKO U NAS] Ks. prof. P. Bortkiewicz: Papież Franciszek stwierdził wprost: wprowadzono skuteczniejsze systemy ograniczenia wolności, które nie odbierają skazańcowi możliwości odkupienia win

Jan Paweł II podkreślił (…), że systemy penitencjarne państwa, (…) systemy kar sprawiedliwych powinny być tak dostosowane, aby skutecznie eliminować przestępcę, nie pozbawiając go życia. Powiedziałbym, że to właśnie na ten element zwraca uwagę zarówno Kongregacja Nauki Wiary, jak i papież Franciszek, który stwierdza wprost w katechizmie: zostały wprowadzone skuteczniejsze systemy ograniczenia wolności, które gwarantują należytą obronę obywateli, a jednocześnie w sposób definitywny nie odbierają skazańcowi możliwości odkupienia win – mówił w piątkowej audycji „Aktualności dnia” na antenie Radia Maryja ks. prof. Paweł Bortkiewicz.

Etyk i moralista odniósł się w ten sposób do decyzji papieża Franciszka o zmianie brzmienia art. 2267 Katechizmu Kościoła Katolickiego. Dotyczy on kary śmierci. Jak czytamy w zmienionym punkcie KKK, „Kara śmierci jest niedopuszczalna, ponieważ jest zamachem na nienaruszalność i godność osoby”.

Ks. prof. Paweł Bortkiewicz zwrócił uwagę, że kara śmierci nigdy nie była traktowana jako samo ukaranie przestępcy, a jej podstawowym celem było ochrona dobra wspólnego społeczeństwa

– Inaczej mówiąc, kara śmierci wyrastała z tej samej troski o dobro wspólne, jaką Kościół stosował w obliczu np. obrony koniecznej, wojny sprawiedliwej, tzw. koncepcji wojny sprawiedliwej, zabójstwa np. tyrana w sytuacji, w której wyczerpane były wszystkie inne środki możliwe do powstrzymania przed takim aktem agresji. Raz jeszcze chcę podkreślić, że mamy tutaj do czynienia z pewną strukturą myślenia, która poprzez wieki była kształtowana w określonych realiach historycznych i której celem była obrona przed złem, obrona posunięta do ostateczności, obrona po wyczerpaniu wszystkich innych możliwości działania – wyjaśnił kapłan.

Zmiany w punkcie katechizmu dotyczącym kary śmierci wprowadzał również św. Jan Paweł II – zauważył gość „Aktualności dnia”.

– W pierwszej wersji katechizmu, podpisanego przez św. Jana Pawła II, kara śmierci była przyjęta właśnie zgodnie z tradycją dotychczasowej refleksji etycznej i moralnej w Kościele, ale bodajże trzy lata po opublikowaniu katechizmu Jan Paweł II wyraził swoje wątpliwości co do konieczności stosowania dzisiaj kary śmierci – wyraził te wątpliwości w encyklice „Evangelium Vitae”. Pod wpływem tej encykliki dokonała się pierwsza zmiana tego właśnie punktu katechizmu, o którym tutaj mówimy – wskazał ksiądz profesor.

Ojciec Święty Jan Paweł II zwrócił uwagę, że należy podejmować takie działania, aby eliminować przestępcę, aby jednocześnie nie pozbawiać go życia. Papież Franciszek stwierdza natomiast, że obecnie wprowadzono takie środki, aby zapewnić ochronę obywatelom, dając przestępcy możliwość skruchy – zaznaczył etyk.

– Jan Paweł II zostawił nas jak gdyby z pewnego rodzaju wahaniem czy dylematem w tym znaczeniu, że nie zniósł definitywnie kary śmierci, nie uznał jej za niedopuszczalną, ale zwrócił uwagę na to, że systemy penitencjarne państwa, systemy zasad sprawiedliwości rządzących państwami, systemy kar sprawiedliwych powinny być tak dostosowane, aby skutecznie eliminować przestępcę, nie pozbawiając go życia. Powiedziałbym, że to właśnie na ten element zwraca uwagę zarówno Kongregacja Nauki Wiary, jak i papież Franciszek właśnie w tym znowelizowanym punkcie katechizmu, ponieważ Papież stwierdza wprost w katechizmie: zostały wprowadzone skuteczniejsze systemy ograniczenia wolności, które gwarantują należytą obronę obywateli, a jednocześnie w sposób definitywny nie odbierają skazańcowi możliwości odkupienia win – akcentował wykładowca UAM i WSKSiM.

Warto jednak zastanowić się, czy dzisiaj obowiązują takie systemy prawne i penitencjarne, które rzeczywiście gwarantują społeczeństwu należytą ochronę – podkreślił ks. prof. Paweł Bortkiewicz.

– To jest pytanie, które – powiem bardzo uczciwie i bardzo szczerze – wolałem, kiedy ono zostaje zostawione z pewnym marginesem niedopowiedzenia. Wolałem sytuację zostawioną nam przez Jana Pawła II, niż tę sytuację, w której jednoznacznie stwierdza się, że wykonywanie kary śmierci jest dzisiaj niedopuszczalne. To jest stwierdzenie bardzo silne, bardzo mocne. Nie wiem natomiast, czy rzeczywiście jest ono do końca zasadne w świetle tej praktyki, na którą w gruncie rzeczy papież [Franciszek – red.] się powołuje – mówił gość „Aktualności dnia”.

Kapłan ocenił, że spór o zasadność kary śmierci dotyczy warunków i kontekstów prawnych, które cały czas ulegają zmianom.

– Np. Kościół odszedł definitywnie od koncepcji tzw. wojny sprawiedliwej, bo ona przy obecnych technikach militarnych jest kompletnie nie do zrealizowania. Kościół odszedł od koncepcji tzw. wojny sprawiedliwej także dlatego, że istnieją dzisiaj faktycznie potężne narzędzia polityczne, ekonomiczne, gospodarcze, które mogą wymusić skutecznie, przy stosowaniu konsekwentnym tych zasad, doprowadzenie do pokoju, doprowadzenie do zaniechania działań wojennych – wskazał etyk.

Całość rozmowy z ks. prof. Pawłem Bortkiewiczem w „Aktualnościach dnia” dostępna jest [tutaj].

RIRM