Rząd przyjął projekt dot. zadłużania się samorządów

Zracjonalizowanie możliwości zadłużania się samorządów, uelastycznienie ich gospodarki finansowej oraz wzmocnienie mechanizmów prawnych służących zwiększeniu bezpieczeństwa finansowego – to cele projektu, który w środę przyjął rząd.

Ministerstwo Finansów, które jest autorem projektu, tłumaczy, że na potrzebę dokonania zmian wskazują wnioski z przeprowadzonej przez resort analizy dotychczasowego funkcjonowania regulacji, w tym indywidualnego wskaźnika spłaty zadłużenia, a także postulaty regionalnych izb obrachunkowych, Najwyższej Izby Kontroli oraz propozycje organizacji samorządowych.

Jak czytamy w komunikacie Centrum Informacyjnego Rządu, zaproponowane rozwiązania umożliwią restrukturyzację długu samorządów poprzez spłatę istniejącego zadłużenia nowym długiem o niższych kosztach obsługi.

„W efekcie samorządy, które zaciągnęły droższe zobowiązania będą mogły je zamienić na bardziej korzystne, co jest uzasadnione ekonomicznie” – wyjaśniono.

Ministerstwo Finansów wskazuje, że obecnie zależy to od nadwyżki w części bieżącej. Jeżeli samorząd nie ma jej w odpowiedniej wysokości z trzech ostatnich lat, to nie może spłacić długu. Dlatego, według MF, racjonalne jest umożliwienie samorządom wcześniejszej spłaty długu w sytuacji, gdy jednostka ma środki finansowe w danym roku.

Druga część zmian dotyczy uelastycznienia gospodarki finansowej. W uzasadnieniu projektu wyjaśniono, że obecnie jedynie organ stanowiący (czyli np. rada gminy – PAP) może dokonywać zmian wydatków na realizację wieloletnich przedsięwzięć finansowanych z udziałem środków UE. Chodzi zarówno o przeniesienie nakładów w ramach jednego roku budżetowego między działami, jak i potrzeby zmiany nakładów w poszczególnych latach. Według MF obecne przepisy mogą wpływać na obniżenie efektywności zarządzania środkami regionalnych programów operacyjnych, dla których instytucją zarządzającą jest zarząd województwa.

Ponadto w projekcie proponuje się wcześniejszą spłatę długu w sytuacji posiadania własnych środków finansowych (np. nadwyżka budżetowa z lat poprzednich, środki ze zwrotu udzielonych pożyczek) lub wolnych środków z tytułu rozliczenia zaciągniętych zobowiązań.

MF uważa, że obecne mechanizmy są niewystarczające przede wszystkim wobec tzw. niestandardowych instrumentów finansowania, które nie podlegają ograniczeniom ustawowym. Resort finansów jest zdania, że to niebezpieczna sytuacja, bowiem zastosowanie takich instrumentów na szerszą skalę może prowadzić do niekontrolowanego wzrostu zadłużenia samorządu terytorialnego oraz znaczącego zniekształcenia danych obrazujących sytuację finansową danej jednostki JST.

Jak podało CIR, „propozycje te pozwolą na racjonalizację gospodarki finansowej przy jednoczesnym zmniejszeniu długu publicznego i kosztów jego obsługi”. Zgodnie z projektem, organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego będzie mógł dokonywać zmian w budżecie i wieloletniej prognozie finansowej jednostki, w związku z realizacją projektów finansowanych z udziałem środków europejskich.

Ponadto projekt zawiera regulacje, zgodnie z którymi limitem spłaty zadłużenia będą objęte nie tylko – jak dotychczas – odsetki od zobowiązań dłużnych, ale wszystkie wydatki na obsługę długu JST, np. prowizje płacone w związku z udzieleniem kredytu, czy pożyczki.

PAP/RIRM