W. Ratajczak: 123 lata zaborów zaowocowały wielkimi dziełami literackimi
W programie „Rozmowy niedokończone” pt. „Literatura i niepodległość” na antenie TV Trwam profesorowie Wiesław Ratajczak i Maciej Gloger omawiali poszczególnych autorów polskich z XIX wieku i podkreślali ich wielką rolę w odzyskaniu przez Polskę niepodległości.
123 lata zaborów i braku Polski na mapie świata zaowocowały wielkimi dziełami literackimi wielkich polskich pisarzy – podkreślił prof. UAM dr hab. Wiesław Ratajczak i dodał, że wielcy poeci wpłynęli również na odzyskanie niepodległości.
– Radość z odzyskania przez polski naród niepodległości łączy się z poczuciem dumy z tak wspaniałej literatury, jaką dał nam XIX wiek. Z pozoru ten wiek był wiekiem klęski. Naznaczony był on nieudanymi powstaniami, prześladowaniami zaborców. Jednocześnie jest on najwspanialszym czasem polskiej literatury. Tę drogę do niepodległości znaczyły oczywiście decyzje polityczne, ale także znaczyły ją – może i w większym stopniu – daty wydań najważniejszych dzieł polskiej literatury – wskazał prof. Ratajczak i dodał, że prawdziwą eksplozją polskości i trwałym fundamentem patriotyzmu będzie literatura romantyczna.
Wiek XIX wypracował bardzo bogatą refleksję na temat patriotyzmu i idei narodowości. Wypracował on refleksję, która jest aktualna po dziś dzień – dodał prof. UKW dr hab. Maciej Gloger.
– Te rozważania filozofów i poetów XIX-wiecznych, a także z początku XX wieku, w zadziwiający sposób przekładają się i oddziałują również na obecną sytuację. Wielką stratą jest więc, że my nie czytamy naszych filozofów narodowych i poetów. Z wielkim żalem stwierdzam, że młodzież coraz rzadziej chce po tych poetów sięgać. Ale nie tylko o poezję chodzi, bo wiadomo, że poprzez tę barierę języka może ona sprawiać trudność zrozumienia pewnych treści, ale wiele przecież świetnych traktatów na temat Ojczyzny zostało napisane prozą. Do tego typu tekstów warto wracać – powiedział historyk literatury.
O XIX wieku lepiej myśleć, jako o szerokiej palecie postaw patriotycznych – mówił prof. UAM dr hab. Wiesław Ratajczak.
– W XIX wieku szukano odpowiedzi na to, jakie wyzwania w danym momencie stawia rzeczywistość. Co należy zrobić, aby ten ostateczny cel, z którego – przynajmniej, biorąc pod uwagę pisarzy – żaden nie rezygnował. Tym ostatecznym celem była niepodległość Polski. Jedni myśleli o niej w perspektywie krótszej, a inni rozkładali tę drogę na wiele dziesięcioleci. Nikt jednak z tego drogi nie rezygnował. Mamy do czynienia z tak wieloma postawami patriotycznymi, że także dzisiaj możemy z tego bogactwa czerpać. To nie są wzory anachroniczne. Ich jest tak wiele, że można je dostosować także do współczesnych czasów – zaznaczył prof. z Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
RIRM