Polska uczci Żołnierzy Wyklętych – setki wydarzeń w całym kraju

Liczne biegi i marsze pamięci, rekonstrukcje historyczne, projekcje filmów, wystawy i konferencje naukowe – tak Polska uczci szósty Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. W Białymstoku wiedza o bohaterach tzw. drugiej konspiracji będzie propagowana na stadionie przed meczem ekstraklasy, we Wrocławiu – w zabytkowym tramwaju.

W niedzielę Krakowie staną pomniki Hieronima Dekutowskiego „Zapory” i Józefa Franczaka „Lalusia”; po raz trzeci zostanie też wręczona Nagroda im. Danuty Siedzikówny „Inki”, ustanowiona przez Fundację AK w Londynie.

W piątek ulicami Gdańska przejdzie Droga Krzyżowa w intencji Niezłomnych – odczytywane będą fragmenty ich listów i pamiętników. W niedzielę tysiące gdańszczan wezmą udział w II Krajowej Defiladzie Pamięci Żołnierzy Wyklętych.

W niedzielę w Poznaniu na placu Wolności staną „Namioty Wyklętych”, gdzie będzie można spotkać się z historykami i rekonstruktorami. W tym samym dniu w Szczecinie będzie można odwiedzić „Obozowisko Wyklętych” – piknik historyczny z udziałem rekonstruktorów.

Gdy sześć lat temu Sejm ustanowił święto państwowe ku czci żołnierzy, którzy po zakończeniu II wojny światowej nie złożyli broni tworząc antykomunistyczne, niepodległościowe podziemie, z roku na rok zaczęło przybywać inicjatyw służących upamiętnieniu najważniejszych postaci tego ruchu i organizacji, w których działali.

Dziś uroczystości organizowane są także w małych miejscowościach, z których wiele ma swoich lokalnych bohaterów. Tylko w samym woj. warmińsko-mazurskim zaplanowano w najbliższych dniach kilkadziesiąt rozmaitych uroczystości poświęconych Żołnierzom Wyklętym.

Zdaniem naczelnika IPN w Olsztynie Waldemara Brendy, takich wydarzeń z roku na rok jest w regionie coraz więcej; zwykle są to inicjatywy obywatelskie, nad którymi obejmują patronat samorządy i inne instytucje. W wielu kościołach odbywają się Msze w intencji zamordowanych żołnierzy.

Również szef działającego w Kielcach Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznych „Jodła” Dionizy Krawczyński potwierdza, że uroczystości jest bardzo wiele i coraz częściej poświęcone są postaciom szerzej nieznanym, a ważnym dla miejscowych społeczności.

„Cieszę się, że te wydarzenia schodzą na coraz bardziej lokalny poziom, opowiadając nie o tych najbardziej znanych osobach z dziejów Polski, ale o Żołnierzach Wyklętych działających właśnie tutaj. Pamięć lokalna właśnie na tym polega” – powiedział Krawczyński.

Choć formalnie Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych obchodzony jest 1 marca, w wielu miejscach Polski uroczystości będą odbywać się przez cały najbliższy tydzień; pierwsze zaplanowano w czwartek, ostatnie w połowie przyszłego tygodnia. Data 1 marca jako dzień upamiętnienia nie jest przypadkowa – tego dnia w 1951 r. w mokotowskim więzieniu komuniści zamordowali przywódców IV Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość – kierownictwo ostatniej ogólnopolskiej konspiracji kontynuującej od 1945 r. dzieło Armii Krajowej.

Tegoroczne uroczystości zaplanowano we wszystkich województwach – organizatorami są z reguły regionalne i lokalne władze, miejscowe stowarzyszenia i struktury Instytutu Pamięci Narodowej. W wielu miejscach swoje marsze zapowiedziały środowiska narodowe. Poniżej przedstawiamy wybrane wydarzenia we wszystkich województwach.

DOLNOŚLĄSKIE

We Wrocławiu szczególną atrakcją będzie specjalny zabytkowy tramwaj, który w najbliższy weekend będzie woził mieszkańców na pl. Strzelecki, gdzie przed siedzibą IPN zaplanowano m.in. bieg „Tropem Wilczym”, retrospektywę VII Festiwalu „Niepokorni, Niezłomni, Wyklęci”, wykłady historyków i spotkania z kombatantami. W tramwaju będzie propagowana wiedza o Żołnierzach Niezłomnych.

Oficjalne uroczystości z udziałem władz państwowych i samorządowych odbędą się 1 marca na Cmentarzu Osobowickim przy Kwaterze Żołnierzy Wyklętych. Tam również do końca marca ogląda można wystawę „Niech polska ziemia utuli ich do spokojnego snu…”, prezentującą wyniki prac ekshumacyjnych i identyfikacyjnych na cmentarzu.

We wtorkowy wieczór kulminacją obchodów ma być marsz pamięci „Zachowałam się jak trzeba”, który zaplanowano z wrocławskiego Rynku na pl. Wolności.

Obchody we Wrocławiu potrwają do 5 marca. Wśród wielu wykładów na uwagę zasługuje zaplanowana właśnie tego dnia w areszcie śledczym prelekcja dr Stanisława A. Bogaczewicza pt. „Pamięć i prawda – Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych”. Osadzeni obejrzą też film „Czy warto było tak żyć?” w reżyserii Aliny Czerniakowskiej.

Obchody zaplanowano również w wielu innych dolnośląskich miejscowościach m.in. Oławie, Jeleniej Górze, Oleśnicy, Legnicy, Lwówku Śląskim. „To będą różne wydarzenia m.in. wykłady, spotkania, otwarcia wystaw złożenie kwiatów przy pomnikach” – powiedziała rzeczniczka wrocławskiego oddziału IPN Katarzyna Maziej-Choińska.

KUJAWSKO-POMORSKIE

W Toruniu w niedzielę w Lasku Bielańskim zaplanowano inscenizację historyczną i bieg „Tropem Wilczym”, a we wtorek – uroczystości pod pomnikiem Żołnierzy Wyklętych w centrum miasta i Mszę w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny na Starym Mieście.

Wtorkowe obchody w Bydgoszczy rozpoczną się mszą w kościele pw. Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła i oddaniem hołdu Żołnierzom Wyklętym przed ścianą pamięci na cmentarzu przy ul. Kcyńskiej. Później przed urzędem wojewódzkim zostanie otwarta wystawa IPN „Milcząc, wołają”, a w gmachu urzędu odbędzie się okolicznościowe spotkanie, w czasie którego m.in. będą czytane wiersze Przemysława Dakowicza z tomu „Łączka”.

LUBELSKIE

W Lublinie 1 marca losy Żołnierzy Wyklętych przypomniane będą podczas sesji historycznej pt. „Polskie Podziemie Niepodległościowe na Lubelszczyźnie 1944-1956”. Naukowcy z IPN przedstawią na niej m.in. sylwetkę i działania jednego na najbardziej poszukiwanych żołnierzy podziemia, działającego do 1951 r. Edwarda Taraszkiewicza, ps. Żelazny.

W kościele pw. Świętej Rodziny odprawiona zostanie Msza św. w intencji poległych, pomordowanych i zmarłych Żołnierzy Wyklętych. Kwiaty będą złożone m.in. przy Mogile-Pomniku Zamordowanych Na Zamku Lubelskim w latach 1944-1954, na cmentarzu przy ul. Unickiej. Wieczorem przez centrum Lublina przejdzie marsz Żołnierzy Wyklętych, który organizuje ONR. Zakończy go okolicznościowy koncert na Palcu Zamkowym.

LUBUSKIE

W Gorzowie Wielkopolskim bieg „Tropem Wilczym” zaplanowano na niedzielę w Parku Górczyńskim. Tego samego dnia biegacze uczczą pamięć Żołnierzy Wyklętych biegami w Zielonej Górze, Kożuchowie i Trzcielu. Dzień wcześniej w Gorzowie odbędzie się przedpremierowy pokaz filmu pt. „Historia Roja” w reż. Jerzego Zalewskiego. Ten pierwszy fabularny obraz poświęcony Żołnierzom Wyklętym wejdzie na ekrany kin 4 marca.

1 marca w Gorzowie Wlkp. zaplanowano uroczystą Mszę w Kościele pw. św. Maksymiliana Kolbe. Następnie jej uczestnicy przejdą do Parku 750-lecia, gdzie ma stanąć pomnik Żołnierzy Wyklętych. Również we wtorek w Gorzowie wykład pt. „Żołnierze Wyklęci” wygłosi historyk IPN Jarosław Palicki. Będzie też projekcja filmu „Inka 1946. Ja jedna zginę”.

3 marca w gorzowskiej bibliotece odbędzie się spotkanie z autorem książki pt. „Wilczęta” Kajetanem Rajskim. Gorzowskie obchody zakończy 5 marca msza trydencka w kościele pw. Podwyższenia Krzyża Świętego.

W Zielonej Górze 28 lutego w Kościele pw. Matki Bożej Częstochowskiej odbędzie Msza św. w intencji Ojczyzny i Żołnierzy Wyklętych pod przewodnictwem biskupa zielonogórsko-gorzowskiego Tadeusza Lityńskiego.

Po Mszy nastąpi przemarsz przed pomnik Żołnierzy Wyklętych na placu majora Adama Lazarowicza, gdzie odbędą się dalsze uroczystości z ceremoniałem wojskowym. Program artystyczny pt. „Więc jeśli kiedyś wróci Polska, to niech się za nas ktoś upomni” wykona młodzież z III LO. Przed pomnikiem zostaną złożone kwiaty i zapłoną znicze, a modlitwę „Anioł Pański” w intencji Żołnierzy Wyklętych poprowadzi bp Lityński.

Msza święta za Żołnierzy Wyklętych odbędzie się w Zielonej Górze także we wtorek w kościele pw. Stanisława Kostki. Tego samego dnia wieczorem z placu Bohaterów wyruszy Trzeci Marsz Pamięci Żołnierzy Wyklętych.

28 lutego lutego w Żarach odprawiona zostanie Msza w kościele pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny; później zaplanowano odsłonięcie pomnika Żołnierzy Wyklętych.

ŁÓDZKIE

W Łodzi uroczystości rozpoczynają się już w czwartek. Na cmentarzu komunalnych „Doły” odbędzie się postawienie symbolicznych krzyży z tabliczkami „jeszcze mnie nie odnaleziono” w miejscu przeznaczonym do pochowania ekshumowanych Żołnierzy Wyklętych.

W niedzielę w kościele Wniebowzięcia NMP przy placu Kościelnym, krótką prelekcję na temat Żołnierzy Wyklętych wygłosi dr. Tomasz Toborek z łódzkiego IPN. Odbędzie się również Msza w ich intencji, a następnie otwarcie wystawy o Żołnierzach Wyklętych oraz poświęcenie upamiętniającej ich tablicy.

Po uroczystościach w kościele zaplanowano Marsz Pamięci pod Pomnik Ofiar Komunizmu w latach 1918-89. Ten pierwszy tego rodzaju monument w Polsce odsłonięty został pod koniec 2009 r. Stanął w alei Karola Anstadta na wprost budynku, w którym podczas II wojny światowej miało siedzibę gestapo, a w latach 1945-1956 – Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego. Również w niedzielę odbędzie się już IV Bieg Tropem Wilczym Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”.

1 marca w kinie Kinematograf zaplanowano projekcję filmu dokumentalnego Grzegorza Królikiewicza „Mit o +Szarym+”. Bohaterem jest Antoni Heda – „Szary”, dowódca partyzanckiego oddziału AK działającego na Kielecczyźnie. W sierpniu 1945 r. zaatakował ubeckie więzienie w Kielcach i uwolnił kilkaset osób. W odwecie za tę akcję został skazany na karę śmierci. Wyrok zmieniono na dożywocie, w 1956 r. „Szary” odzyskał wolność. Po projekcji odbędzie spotkanie z reżyserem. Tego samego dnia w łódzkiej archikatedrze odprawiona zostanie uroczysta Msza św. w intencji Ojczyzny i wszystkich niezłomnych.

MAŁOPOLSKIE

W krakowskim Parku Jordana w niedzielę osłonięte zostaną pomniki Hieronima Dekutowskiego „Zapory” i Józefa Franczaka „Lalusia”. Uroczystość poprzedzi Msza św. w Bazylice Mariackiej, po której zaplanowano Marsz Pamięci Wyklętych – Niezłomnych.

Tego samego dnia wieczorem w Auditorium Maximum Uniwersytetu Jagiellońskiego na koncercie upamiętniającym Żołnierzy Wyklętych, organizowanym wspólnie przez krakowski oddział IPN i Stowarzyszenie Passionart, wystąpi Katy Carr, brytyjska wokalistka polskiego pochodzenia, od lat śpiewająca o polskiej historii.

Podczas tego koncertu wręczone zostaną odznaczenia państwowe oraz po raz trzeci Nagroda im. Danuty Siedzikówny „Inki” ustanowiona przez Fundację AK w Londynie. Jest ona przyznawana osobom, które w szczególny sposób przyczyniają się do przywracania pamięci o Żołnierzach Wyklętych.

Zarządu Obszaru Południowego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” w Krakowie 1 marca zaprasza na uroczystość na placu Inwalidów. Przy kamieniu węgielnym pomnika „Tym co stawiali opór komunizmowi w latach 1944-1956″ złożone zostaną kwiaty, zapalone znicze i odmówiona modlitwa za tych, którzy odeszli i tych, którzy wciąż mogą dać świadectwo o minionych czasach.

MAZOWIECKIE

Wiele wydarzeń zaplanowano również na Mazowszu, niezależnie od centralnych uroczystości w Warszawie. W Płocku główne obchody odbędą się w niedzielę – ulicami miasta przejdzie wówczas Marsz Pamięci Żołnierzy Wyklętych organizowany m.in. przez Stowarzyszenie Historyczne im. 11. Grupy Operacyjnej NSZ, oddział warszawski IPN, a także Stowarzyszenie Sympatyków Klubu Wisła Płock. Na zakończenie marszu odbędzie się historyczna rekonstrukcja pt. „Odbicie więźniów Urzędu Bezpieczeństwa”.

1 marca w płockim liceum im. Władysława Jagiełły odsłonięta zostanie tablica upamiętniająca Elżbietę Kozanecką (1928-1949) ps. „Basia”, a w liceum im. Marszałka Stanisława Małachowskiego w galerii zasłużonych absolwentów zawieszone zostaną portrety por. Zdzisława Kisielewskiego (1922-2000) ps. Olcha” i ppor. Władysława Dubielaka ps. „Myśliwy” (1924-1955).

Poległa w walce Elżbieta Kozanecka i skazany na 8 lat więzienia Zdzisław Kisielewski byli żołnierzami 11. Grupy Operacyjnej NSZ największego oddziału podziemia niepodległościowego w latach 40. i 50. XX wieku na północnym Mazowszu. Władysław Dubielak, żołnierz ROAK, był ostatnim straconym w więzieniach PRL z przyczyn politycznych w okresie terroru stalinowskiego.

W Radomiu – oprócz oficjalnych obchodów – zaplanowano także Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych oraz koncert radomskiego zespołu Lustro. Koncert zainauguruje działalność nowo wybudowanej muszli koncertowej w radomskim parku. Artyści wykonają partyzanckie szlagiery w aranżacjach rockowych.

OPOLSKIE

W Opolu obchody rozpoczną się 1 marca Mszą w intencji wyklętych w miejscowej katedrze. Potem zaplanowano marsz pamięci z udziałem wojska i Orkiestry Dętej Górażdże Cement oraz oficjalne uroczystości pod pomnikiem Żołnierzy Wyklętych na pl. Wolności w centrum miasta. Po uroczystości – także na Placu Wolności – odbędzie się też inscenizacja historyczna, a w Miejskiej Bibliotece Publicznej koncert.

Hołd niezłomnym oddany zostanie także w innych miastach Opolszczyzny. Np. w Kędzierzynie-Koźlu, gdzie już w środę obchody Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych rozpoczęły się w II Liceum Ogólnokształcącym uroczystością i prelekcją naczelnika Samodzielnego Wydziału Poszukiwań IPN i pełnomocnika prezesa IPN ds. poszukiwań nieznanych miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego 1944–1956 prof. Krzysztofa Szwagrzyka pt. „Polska poszukuje bohaterów”.

Na sobotę zaplanowano w Kędzierzynie-Koźlu Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych. 1 marca natomiast kwiaty zostaną złożone pod tablicą upamiętniającą Żołnierzy Wyklętych na budynku bursy szkolnej na ul. Piastowskiej; później odbędzie się Msza w intencji niezłomnych, wykłady i prelekcje.

Natomiast Kluczbork na Opolszczyźnie będzie jednym z miast, gdzie zaplanowano Bieg Tropem Wilczym Pamięci Żołnierzy Wyklętych (w niedzielę na Stadionie Miejskim), a potem inscenizację grupy rekonstrukcji historycznych „OKA” z Namysłowa, która pokaże odbicie żołnierza z konwoju.

PODKARPACKIE

Obchody w tym regionie zaplanowano w blisko 40 miejscowościach. Wiele z nich odbędzie się w najbliższą niedzielę, niektóre w najbliższych tygodniach.

We wtorek w 65. rocznicę stracenia członków IV Zarządu zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, których większość wywodziła się z Podkarpacia, w Rzeszowie pod pomnikiem płk. Łukasza Cieplińskiego zostanie im oddany hołd. Przemarsz pod pomnik poprzedzi Msza św. w miejscowym kościele farnym w ich intencji.

Od wtorku w rzeszowskim I Liceum Ogólnokształcącym można będzie oglądać wystawę „Żołnierze Niezłomni. Antykomunistyczne podziemie na Rzeszowszczyźnie po 1944 roku”.

Dwa dni wcześniej, w niedzielę, stowarzyszenie Narodowy Rzeszów organizuje V Rzeszowski Marsz Pamięci Żołnierzy Wyklętych. „Będzie to kolejna okazja dla wszystkich patriotów z regionu do zamanifestowania swojego przywiązania do najważniejszych wartości i oddania czci nieśmiertelnym bohaterom podziemia niepodległościowego” – czytamy w odezwie organizatorów.

Także w niedziele w Jarosławiu ponad 500 biegaczy pobiegnie w hołdzie Żołnierzom Wyklętym.

Konferencje naukowe, prelekcje, seanse filmowe przypominające Żołnierzy Wyklętych, w tym wielu bohaterów antykomunistycznego podziemia z południowo-wschodniej Polski, odbędą się także m.in. w Jaśle, Krośnie, Przemyślu, Mielca, Tarnobrzegu i Stalowej Woli.

PODLASKIE

Konferencja popularnonaukowa i pokaz filmów dokumentalnych organizowane przez IPN, marsze ku pamięci żołnierzy wyklętych, a także np. wykład na temat Żołnierzy Wyklętych na stadionie, przed meczem piłkarskiej ekstraklasy – takie obchody planowane są w Podlaskiem.

W poniedziałek Instytut Pamięci Narodowej organizuje w Białymstoku konferencję nt. podziemia niepodległościowego na Białostocczyźnie. We wtorek 1 marca, oprócz tradycyjnych obchodów m.in. przy pomniku Piłsudskiego, wieczorem w Białostockim Ośrodku Kultury odbędzie się koncert miejscowego rapera Lukasyno, także upamiętniający Żołnierzy Wyklętych.

W sobotę w Hajnówce odbędzie się Marsz Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Zrobiło się o nim głośno, gdy jego organizatorzy zaczęli akcentować upamiętnienie m.in. kpt. Romualda Raja ps. Bury, którego oddział odpowiada za pacyfikację zimą 1946 r. kilku pobliskich wsi zamieszkanych przez mniejszość białoruską. Informowali też, iż ich marsz ma patronat prezydenta RP, co okazało się nieprawdą.

POMORSKIE

W ramach organizowanych przez lokalny oddział IPN oraz gdańskie Stowarzyszenie SUM obchodów w piątek w Gdańsku odbędzie się Droga Krzyżowa w intencji Żołnierzy Niezłomnych. Przejdzie ona spod Aresztu Śledczego przy ul. Kurkowej (w latach 40. przetrzymywano w nim i zamordowano wielu działaczy AK i podobnych formacji, w tym Danutę Siedzikównę ps. Inka oraz ppor. Feliksa Selmanowicza ps. Zagończyk) na pobliski Cmentarz Garnizonowy, gdzie służba bezpieczeństwa pochowała ciała wielu swoich ofiar m.in. „Inki”.

 „W trakcie drogi krzyżowej, na poszczególnych jej stacjach, odczytywane będą – mające odniesienia religijne – fragmenty listów czy pamiętników autorstwa żołnierzy niezłomnych” – zapowiedział Karol Nawrocki z gdańskiego oddziału IPN.

Głównym punktem gdańskich obchodów będzie II Krajowa Defilada Pamięci Żołnierzy Wyklętych, którą zaplanowano na niedzielę. Po mszy świętej odprawionej w bazylice św. Brygidy w południe, ulicami historycznego centrum Gdańska w kierunku Długiego Targu wyruszy kilkuset rekonstruktorów w mundurach różnych formacji żołnierzy niezłomnych. Organizatorzy spodziewają też kilku tysięcy gdańszczan i mieszkańców aglomeracji – tyle osób uczestniczyło w ubiegłorocznej defiladzie.

We wtorek rano wzdłuż gdańskiej Alei im. Żołnierzy Wyklętych, wszyscy chętni będą mogli ustawić zapalone znicze, a wieczorem tego dnia na Cmentarzu Garnizonowym zaplanowano uroczysty apel pamięci z udziałem m.in. metropolity gdańskiego arcybiskupa Sławoja Leszka Głódzia oraz przedstawicieli różnych formacji wojskowych.

W poniedziałek IPN zaprasza z kolei do Dworu Artusa na wykład prof. Piotra Niwińskiego pt. „Żołnierze Wyklęci. V Wileńska Brygada Armii Krajowej na Pomorzu”, a w środę – do Ratusza Staromiejskiego, na wieczór filmowo–muzyczny pt. „Cześć i chwała żołnierzom niezłomnym”, w ramach którego odbędzie się m.in. pokaz filmu Arkadiusza Gołębiewskiego „+Inka+. Zachowałam się jak trzeba”.

W sobotę w Gdyńskim Centrum Filmowym odbędzie się pokaz łotewskiego filmu fabularnego „Segvards Vientulis (Samotnik)” opowiadającego o działalności katolickiego księdza Antoniego Juchniewicza, który ukrywał mężczyzn chroniąc ich przed mobilizacją do Armii Czerwonej.

Sopot uczci święto w niedzielę projektem „Tropem Wilczym. Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych”. Każdy z uczestników otrzyma koszulkę z wizerunkiem jednego z żołnierzy wyklętych. Na zakończenie biegu przewidziano złożenie wieńców i kwiatów pod pomnikami „Inki” i „Armii Krajowej”. Przy obu pomnikach będzie pełniona harcerska warta honorowa.

ŚLĄSKIE

W Katowicach wojewódzkie obchody zaplanowano na poniedziałek. Rozpocznie je koncert pieśni patriotycznych w wykonaniu Zespołu Śpiewaków Miasta Katowice „Camerata Silesia” w kościele Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny. Po mszy w intencji żołnierzy podziemia niepodległościowego zaplanowano Apel Pamięci i salwę honorową przed kościołem oraz spotkanie młodzieży z kombatantami.

W Katowicach (w sobotę) i Bielsku-Białej (we wtorek) środowiska narodowe zaplanowały Marsze Pamięci Żołnierzy Wyklętych; w katowickiej Dolinie Trzech Stawów w niedzielę odbędzie się też bieg „Tropem Wilczym”.

1 marca katowicki IPN zaprasza na pokaz filmów poświęconych tematyce konspiracji antykomunistycznej; pokazane zostaną m.in. filmy dokumentalne „IV Zarząd WiN”, „Konspiracyjne Wojsko Polskie”, „Ruch Oporu Armii Krajowej”, „Łupaszka”, „Pomorski rajd majora Łupaszki”, „Żołnierze wyklęci”, „Zbrodnia wpisana w system” i wiele innych. Pokazowi towarzyszyć będzie mini quiz historyczny, w którym uczestnicy będą mogli wygrać m.in. książki i gry planszowe.

3 marca w katowickim Pałacu Młodzieży zaplanowano uroczysty spektakl poświęcony pamięci Żołnierzy Wyklętych z udziałem Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”, uczniów XV LO w Katowicach oraz gości specjalnych. Widzowie obejrzą też widowisko „Okruchy pamięci”, będące wędrówką śladami żołnierza, ziemianina, ojca, konspiratora i więźnia – rtm. Witolda Pileckiego.

Również 3 marca sztuka „Rotmistrz Witold Pilecki” będzie wystawiona w Teatrze Dzieci Zagłębia im. Jana Dormana w Będzinie. Spektakl zaprezentuje młodzież z grupy teatralnej Miejskiego Ośrodka Kultury Wojkowice. W rolę rotmistrza wcielił się Michał Koba. Reżyserką i autorką scenariusza spektaklu o rotmistrzu jest Iwona Olszówka.

Wykłady, prelekcje i wystawy z okazji Dnia zaplanowano również m.in. w Częstochowie, Bielsku, Białej, Sosnowcu, Jaworznie, Tarnowskich Górach i Pyskowicach.

ŚWIĘTOKRZYSKIE

Główne uroczystości w woj. świętokrzyskim odbędą się 1 marca w Kielcach. Tego dnia rano zapłoną znicze w wielu miejscach poświęconych pamięci żołnierzy podziemia niepodległościowego. Na cmentarzu na kieleckich Piaskach zostaną złożone kwiaty pod pomnikiem pamięci żołnierzy AK, NSZ, WiN pomordowanych w więzieniu przez UB.

Po południu w bazylice katedralnej odprawiona zostanie Msza w intencji Żołnierzy Wyklętych. Tuż po niej zostaną złożone kwiaty przy ścianie straceń w położonym nieopodal byłym więzieniu kieleckim. Uroczystości państwowe z apelem pamięci i salwą honorową z udziałem lokalnych i regionalnych władz odbędą się wieczorem przed pomnikiem AK. Ważne uroczystości tego dnia odbędą się też w Bodzentynie w pow. kieleckim.

W wielu miejscowościach, główne obchody poprzedzą wydarzenia towarzyszące już w weekend. 28 lutego w kilku miejscach odbędzie się Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Zaplanowano je m.in. w Kielcach, Chrobrzu oraz Łachowie k. Włoszczowy.

Jak powiedział współorganizator tego ostatniego biegu, nauczyciel historii Rafał Pacanowski, odbędzie się on w okolicach zalewu Klekot na dystansie 1963 m oraz 10 km. Ostatni dystans będzie podzielony na dwie kategorie: biegu cywilnego oraz militarnego w umundurowaniu i z plecakiem ważącym co najmniej 10 kilogramów. „Z jednej strony każdy uczestnik może zrobić coś dla siebie, dla swojego zdrowia, z drugiej zaś przypominamy o naszej historii i postawach patriotycznych” – powiedział Pacanowski.

29 lutego w Wojewódzkim Domu Kultury w Kielcach zaplanowano m.in. pokazy filmu „Śmierć Rotmistrza Pileckiego” oraz wernisaż wystawy IPN „Milcząc wołają”, którą będzie można oglądać przez dwa tygodnie. Z kolei w dniach 1-21 marca w Domu Kultury w Skarżysku Kamiennej będzie można zobaczyć wystawę przypominającą osoby skazane na kary śmierci przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Krakowie. 5 marca w podkieleckiej Morawicy, na wzgórzu pamięci odsłonięte zostaną tablice poświęcone Żołnierzom Wyklętym.

WARMIŃSKO-MAZURSKIE

W regionie zaplanowano kilkadziesiąt lokalnych uroczystości. W niedzielę w Olsztynie z udziałem wojewody odbędą się uroczystości upamiętniające gen. Augusta Fieldorfa „Nila” i Żołnierzy Wyklętych. Obchody organizowane przez Warmińsko-Mazurski Okręg Światowego Związku Żołnierzy AK z akademią i prelekcją historyczną w urzędzie wojewódzkim oraz apelem poległych przy Pomniku AK i Polskiego Państwa Podziemnego zaplanowano w Olsztynie na 1 marca.

Tablica upamiętniająca żołnierzy AK i bohaterów antykomunistycznego podziemia z lat 1944-1963 zostanie odsłonięta 28 lutego w kościele pw. św. Apostołów w Węgorzewie. Tego samego dnia w skansenie Łajsy pod Pieniężnem zostanie poświęcona rzeźbiona kapliczka ku czci żołnierzy wyklętych.

W Ełku 1 marca na dawnej siedzibie Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego przy ul. Wojska Polskiego zostanie odsłonięta tablica upamiętniająca ofiary zbrodni tej instytucji z lat 1945-1956. W tym samym dniu ełckiemu gimnazjum nr 1 zostanie nadane imię Danuty Siedzikówny „Inki”.

W dziewięciu miejscowościach Warmii i Mazur odbędą się biegi pamięci „Tropem Wilczym”, jeden z nich rozpocznie się we wsi Piduń w gminie Jedwabno przy pomniku ustawionym w miejscu potyczki szwadronu ppor. Henryka Wieliczki „Lufy” z 5. Wileńskiej Brygady AK z grupą operacyjną UB-MO i zakończy w Szczytnie.

WIELKOPOLSKIE

W Poznaniu wydarzenia związane z obchodami odbywać się będą już od czwartku. Będzie to m.in. dyskusja nad książką Piotra Semki „My, reakcja. Historia emocji antykomunistów 1944-1956”, przedpremierowy pokaz filmu „Historia Roja” i wręczenie nagród uczestnikom V edycji „Konkursu o Żołnierzach Wyklętych” dla szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych.

W niedzielę na poznańskiej Cytadeli zaplanowano „Tropem Wilczym. Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych”, zaś w jednej ze szkół – halowy turniej piłki nożnej ku czci Żołnierzy Wyklętych. Na placu Wolności staną tego dnia „Namioty Wyklętych”, w których będzie można poznać członków niepodległościowego podziemia, spotkać się z historykami oraz rekonstruktorami.

1 marca główne uroczystości odbędą się przy pomniku Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej. Poprzedzi je msza święta ku czci Żołnierzy Wyklętych. 5 i 6 marca w kinie Rialto w Poznaniu odbędzie się retrospektywa Festiwalu Filmów Dokumentalnych „Niepokorni, Niezłomni, Wyklęci 1944–1989”.

ZACHODNIOPOMORSKIE

Oficjalne uroczystości, wystawy, imprezy sportowe, rekonstrukcje historyczne zaplanowano z okazji Dnia zarówno Szczecinie, jak i innych miejscowościach regionu – nawet niewielkich gminach.

Jeszcze przed 1 marca w Zespole Szkół Sportowych w Szczecinie otwarto wystawę „Wrogowie Polski Ludowej. Konspiracja antykomunistyczna Pomorzu Zachodnim 1945–1956”

28 lutego w szczecińskim Parku im. Jana Kasprowicza zaplanowano Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Natomiast w podszczecińskim Przecławiu Turniej Piłkarski w hołdzie Żołnierzom Wyklętym. Tego samego dnia przed budynkiem IPN w Szczecinie powstanie „Obozowisko Wyklętych” – piknik historyczny z udziałem rekonstruktorów. Dzień później w Centrum Dialogu „Przełomy” w Szczecinie otwarta zostanie wystawa IPN „Milcząc, wołają”.

Główne uroczystości zaplanowano 1 marca – wówczas na pl. Grunwaldzkim w Szczecinie złożone zostaną kwiaty pod tablicą pamięci ofiar systemu komunistycznego. Stamtąd też wyruszy Marsz Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Jego uczestnicy przejdą ulicami miasta do szczecińskiej katedry, by wziąć udział we Mszy w intencji Żołnierzy Wyklętych.

PAP/RIRM