Podkarpackie: 100. rocznica urodzin ks. abp. Ignacego Tokarczuka

Sesje naukowe, otwarcie wystawy oraz izby pamięci przypomniały w czwartek na Podkarpaciu 100. rocznicę urodzin ks. abp. Ignacego Tokarczuka. Duchowny, wbrew władzom PRL, stworzył w diecezji przemyskiej 220 nowych parafii.

Na mocy decyzji Sejmu RP rok 2018 został ogłoszony Rokiem ks. abp. Ignacego Tokarczuka.

„Był to człowiek niezłomny. Niezłomny wobec komunistów, atakowany wielokrotnie. Jeden, obok prymasa Stefana Wyszyńskiego, kardynała Karola Wojtyły, z najważniejszych przedstawicieli polskiego Episkopatu” – powiedział PAP wykładowca Wyższego Seminarium Duchowego w Przemyślu, historyk ks. dr Henryk Borcz.

Historyk – który znał hierarchę osobiście – na sesji naukowej „Deus caritas w życiu ks. abp. Ignacego Tokarczuka” w Przemyślu przypomniał życiorys duchownego.

„Był to człowiek bardzo skromny, bardzo prosty. Taki wyrzeczony, czyli nie wymagający nic dla siebie” – opisywał.

Ks. dr Henryk Borcz w połowie lat 70. ub. wieku został proboszczem nowo utworzonej parafii w Krzakach-Studzieńcu koło Stalowej Woli. Tymczasową kaplicę urządził w stodole, wybudował też salę katechetyczną. Za prowadzenie działalności duszpasterskiej był szykanowany przez komunistów; m.in. skazany na karę grzywny z możliwością zamiany na ponad pół roku więzienia.

„Kiedy miałem zagrożenie więzieniem, (ks. bp Tokarczuk) bardzo mi pomagał” – zauważył.

Sesja popularnonaukowa odbyła się także w opactwie benedyktynek w Jarosławiu. Referaty wygłosili m.in. ksiądz biskup senior diecezji sandomierskiej Edward Frankowski, ks. prof. Józef Wołczański, ks. prof. Stanisław Nabywaniec, prof. Sabina Bober i prof. Wacław Wierzbieniec.

W jarosławskim opactwie otwarto również Izbę Pamięci ks. abp. Ignacego Tokarczuka. Można w niej obejrzeć m.in. zdjęcia, archiwalia, przedmioty należące do duchownego.

Wystawę poświęconą pierwszemu metropolicie przemyskiemu otwarto też w muzeum archidiecezjalnym.

Ks. abp Ignacy Tokarczuk urodził się 1 lutego 1918 r. w Łubiankach Wyższych k. Zbaraża. W latach 1937-42 studiował teologię na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Święcenia otrzymał 21 czerwca 1942 r. we Lwowie z rąk ks. bp. Eugeniusza Baziaka. Pracował jako wikariusz w parafii Złotniki. 22 lutego 1944 r. – ostrzeżony – uniknął śmierci z rąk UPA. Po powrocie do Lwowa pracował w parafii św. Marii Magdaleny. Po tym, jak w wyniku powojennej zmiany granic Lwów stał się częścią Związku Sowieckiego, w listopadzie 1945 r. wyjechał do Katowic. Tam został wikariuszem w parafii Chrystusa Króla.

Rok później rozpoczął studia na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, w 1951 r. obronił doktorat. Początkowo pracował na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, a w 1952 r. wyjechał do Olsztyna, gdzie przez 10 lat był wykładowcą w Wyższym Seminarium Duchownym „Hosianum”. Wykładał filozofię i teologię. W 1962 r. powrócił na KUL.

Biskupem przemyskim papież Paweł VI mianował go 3 grudniu 1965 r. Sakry biskupiej udzielił mu prymas Stefan Wyszyński.

W kazaniach często mówił o programowej ateizacji społeczeństwa prowadzonej przez władze PRL. Spośród 142 kazań wygłoszonych w 1970 roku 13 władze komunistyczne uznały za zagrażające ustrojowi. W latach późniejszych było ich więcej. W latach 70. i 80. wspierał działania opozycji demokratycznej, m.in. Komitetu Obrony Robotników, Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela, a później NSZZ „Solidarność”.

„Wierzyłem, że wygra ten, kto zachowa spokój” – powiedział hierarcha w listopadzie 2002 r. podczas poświęconej mu konferencji naukowej w oddziale Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie.

Był m.in. członkiem Rady Głównej Episkopatu Polski, członkiem Komisji ds. Duszpasterstwa Ogólnego, ds. Budowy Kościołów, a w latach 1967-1989 – członkiem Komisji Wspólnej Episkopatu i Rządu PRL. Papież Jan Paweł II w czasie wizyty w diecezji przemyskiej 2 czerwca 1991 r. wyniósł go do godności arcybiskupiej, a 25 marca 1992 r. ustanowił go pierwszym metropolitą nowo powstałej metropolii przemyskiej. W 1993 r. przeszedł na emeryturę.

3 maja 2006 r. ks. abp Ignacy Tokarczuk został odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Orderem Orła Białego.

Zmarł 29 grudnia 2012 r.

PAP/RIRM