Po stronie wartości
15 lat temu odszedł człowiek, który powinien zostać zapamiętany jako najwybitniejszy przedstawiciel odradzającego się ruchu ludowego – mówił wczoraj Jarosław Kaczyński, otwierając wystawę poświęconą Henrykowi Bąkowi, wicemarszałkowi Sejmu I kadencji w latach 1991-1993.
– Pięć lat temu pokazaliśmy już wystawę „Chłopi ’78”, gdzie prezentowaliśmy tę wybitną postać. Czy to, co zrobiliśmy teraz, pokazuje całość życiorysu Henryka Bąka? Na pewno nie. Mam jednak nadzieję, że wystawa ta przybliży w jakimś sensie tę postać, która warta jest przypomnienia i nadania jej dużej rangi w polskiej historii – powiedział wczoraj w Sejmie Bogusław Bek z radomskiego IPN.
29 sierpnia minie 15 lat od śmierci Bąka. Z tej okazji, oprócz wystawy, zorganizowano w Sejmie specjalną konferencję poświęconą tej postaci.
– Henryk Bąk odegrał zasadniczą rolę nie tylko w tym, co nazywamy odrodzeniem ruchu ludowego. Walczył w najczarniejszym okresie PRL, został skazany na karę śmierci – przypomniał Kaczyński.
W PRL-owskim systemie prawnym był lex Bąk – przepis wprowadzony do ordynacji wyborczej po tym, jak w 1965 r. Bąk zgłosił się jako kandydat na posła. Został zatrzymany, uniemożliwiono mu kandydowanie, a później stworzono specjalny przepis, by w przyszłości zapobiec takiej ewentualności.
Jako działacz opozycji Bąk zaczął wydawać pismo „Postęp”. Wydrukowano w nim konwencje Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczące wolności związkowej, które zostały ratyfikowane przez PRL w przekonaniu, że nikt z nich nie skorzysta.
– To Henryk Bąk wpadł na ten prosty, ale jednocześnie genialny pomysł, żeby je właśnie wykorzystać do tej wielkiej walki, która się wtedy znów zaczynała, o niepodległą, demokratyczną Polskę. To jest zasługa, która powinna być pamiętana, tak jak jego działalność w „Solidarności”, jak jego niezłomność po 13 grudnia, ale także wtedy, kiedy przyszła już nowa Polska i trzeba było decydować o dalszych losach ruchu ludowego – mówił Jarosław Kaczyński. W sesji poświęconej wybitnemu działaczowi PSL Mikołajczykowskiego wzięła udział jego córka.
– Jest dla mnie ogromnym zaszczytem i ogromnym wzruszeniem być tutaj, w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej, na otwarciu wystawy i konferencji poświęconej pamięci mojego ojca, życiu i działalności Henryka Bąka, wicemarszałka Sejmu RP I kadencji. Człowieka o nieprzeciętnym harcie ducha i bezgranicznym zaangażowaniu w walce o przywrócenie Polsce należnej podmiotowości i niezależności – mówiła Marzena Bąk-Owczarek. Przypomniała, że drogowskazem w życiu jej ojca była dewiza „Bóg. Honor. Ojczyzna” i słowa przywołane na wystawie: „W niezależności – rozwój. W solidarności – siła. W samorządzie – demokracja”.
Wzór dla innych
Henryk Bąk wiedział, że polska wieś jest fundamentem państwa i Narodu. A podstawą tego fundamentu jest gospodarstwo rodzinne – podkreślił prof. Jan Szyszko, poseł PiS, współorganizator konferencji. Historyk Jan Żaryn zaznaczył, że Bąk próbował dotrzeć do wszystkich grup społecznych, których siła i patriotyzm dawały szansę na odzyskanie przez Polskę niepodległości.
– Odkryłem bardzo szybko, dzięki temu, co przeczytałem w aktach, że mamy do czynienia nie tylko z wybitną postacią, ale na dodatek z wybitnym zjawiskiem na tle ówczesnego podziemia niepodległościowego. To właśnie ta struktura organizacyjna stworzona przez Henryka Bąka wydaje się wyjątkowa – wskazał Żaryn.
Honorowy patronat nad sesją poświęconą Bąkowi objęli: ks. abp Wacław Depo, metropolita częstochowski, ks. bp Edward Frankowski, biskup senior diecezji sandomierskiej, prezes PiS Jarosław Kaczyński oraz były premier Jan Olszewski.
Henryk Bąk urodził się 19 września 1930 roku w Lisowie koło Grójca. Ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego i na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej. Wiosną 1948 r. założył konspiracyjną organizację niepodległościową OK PSL (Obrona Konspiracyjna Polskiego Stronnictwa Ludowego), później w 1950 przekształconą w Polską Szturmówkę Chłopską, która w szczytowej fazie rozwoju liczyła 500 członków. 1 maja 1952 r. został aresztowany przez funkcjonariuszy UB i rok później skazano go na czterokrotną karę śmierci, zamienioną następnie na karę dożywotniego pozbawienia wolności. Warunkowe zwolnienie uzyskał w 1957 roku. Od 1976 r. wydawał pisma w drugim obiegu („Postęp”, „Rolnik Niezależny”), zaś w 1978 r. organizował Niezależne Związki Zawodowe Rolników, by w sierpniu 1980 r. uczestniczyć w strajku w Stoczni Gdańskiej. Internowany w stanie wojennym, po zwolnieniu kontynuował działalność podziemną. Od 1991 do 1993 r. sprawował mandat posła I kadencji z ramienia Porozumienia Ludowego, pełniąc w Sejmie funkcję wicemarszałka. Zmarł w Grójcu 29 sierpnia 1998 roku. Pośmiertnie został odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego 11 listopada 2006 Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.