M. Kuchciński o akcie Unii Lubelskiej: Dokument niezwykłej wagi historycznej

Z dużą satysfakcją przyjąłem wiadomość o prezentacji oryginału aktu Unii Lubelskiej – dokumentu niezwykłej wagi historycznej – napisał marszałek Sejmu Marek Kuchciński w liście do uczestników uroczystego pokaz oryginału aktu w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie.

Uroczysty pokaz oryginału dokumentu zorganizowano w związku z obchodami 450. rocznicy zawarcia Unii Lubelskiej.

„Jest mi niezmiernie miło, że po tych ważnych uroczystościach, jakie miały miejsce w ostatnią niedzielę w Lublinie, gdzie wspólnie z panami ambasadorami świętowaliśmy to wielkie wydarzenie, że dzisiaj mamy kontynuację tego dnia i że możemy na własne oczy zobaczyć te ważne dokumenty, tak świetnie przechowywane” – powiedziała we wtorek wicemarszałek Sejmu Małgorzata Gosiewska, która następnie odczytała list marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego skierowany do zebranych.

„Z dużą satysfakcją przyjąłem wiadomość o prezentacji oryginału aktu Unii Lubelskiej – dokumentu niezwykłej wagi historycznej. Serdecznie dziękuję za inicjatywę udostępnienia aktu szerokiej publiczności” – napisał Marek Kuchciński.

„Ten bezcenny dokument jest dowodem zawarcia unii politycznej narodów i państw. W duchu przyjaźni Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie zawarły jedno nierozerwalne i nieróżne ciało Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Scalone ze sobą dwa organizmy państwowe dały początek narodzinom nowego systemu parlamentarnego, utworzyły wieloetniczną wspólnotę, zbudowaną na wartościach republikańskich” – podkreślił marszałek Sejmu.

Marek Kuchciński wskazał, że unia Polski i Litwy była „jedną z najdonośniejszych wydarzeń w historii Europy Środkowo-Wschodniej”.

„W losach prezentowanego dokumentu odbija się historia naszej ojczyzny. Lata świetności Rzeczpospolitą Obojga Narodów i jej upadku, grabieżczej polityki zaborców oraz niszczycielskiej siły okupantów” – dodał.

Marszałek Kuchciński zwrócił uwagę, że ten egzemplarz aktu jest również „świadectwem ogromnej troski wielu pokoleń archiwistów, bibliotekarzy, historyków i konserwatorów zabytków o zachowanie (…) historycznego dziedzictwa”.

Akt unii Wielkiego Księstwa Litewskiego i Królestwa Polskiego został podpisany 1 lipca 1569 r. na sejmie walnym w Lublinie. Powołana w tej sposób Rzeczpospolita Obojga Narodów stała się jednym z najpotężniejszych organizmów politycznych ówczesnej Europy. Unia przewidywała, że państwo to będzie mieć jednego władcę wybieranego wspólnie w wolnej elekcji i wspólny Sejm. Ponadto oba kraje zobowiązały się do wspólnej polityki obronnej i zagranicznej, wspólna też była waluta. Zachowano odrębne języki urzędowe, skarb i sądownictwo. Oba kraje miały też swoje odrębne wojsko, urzędy centralne oraz tytuły i dostojeństwa, choć z takim samym zakresem kompetencji.

O trwałości unii stanowiły m.in. tolerancja narodowościowa i wyznaniowa. Mimo różnych trudności Unia Lubelska przetrwała do XVIII wieku, do uchwalenia Konstytucji 3 maja, która wprowadzała jednolite państwo. Potem nastąpiły rozbiory.

PAP/RIRM