Łódź: Uczczono pamięć Romów i Sinti zamordowanych w Litzmannstadt getto
Z okazji Międzynarodowego Dnia Pamięci o Zagładzie Romów i Sinti, przy Kuźni Romów na terenie dawnego Litzmannstadt Getto w Łodzi odbyła się w czwartek uroczystość z udziałem przedstawicieli środowiska romskiego, lokalnych władz i duchowieństwa.
– Dziękuję za to, że czcicie pamięć pomordowanych Romów i zawsze jesteście z nami w tym dniu. Chciałabym dodać, że my, obywatele Polski, Romowie także złożyliśmy 1 sierpnia hołd wszystkim walczącym o wolność Polski – mówiła do zebranych prezes Stowarzyszenia Centrum Doradztwa i Informacji dla Romów w Polsce Krystyna Markowska.
Uczestnicy obchodów zebrali się przy Kuźni Romskiej – ostatnim ocalałym budynku dawnego „Obozu Cygańskiego” na terenie, gdzie w czasie II wojny światowej znajdowało się Litzmannstadt Getto. Obecnie jest to oddział Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi.
Podczas uroczystości przypomniano, że w latach 1941-42 w łódzkim getcie na niewielkiej przestrzeni przebywało ponad pięć tysięcy Romów i Sinti przywiezionych z pogranicza austriacko-węgierskiego, a następnie eksterminowanych w niemieckim obozie zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem.
– 5 tysięcy nieznanych nam ludzi to obecnie tylko sucha liczba, jeszcze jedna pozycja w koszmarnych statystykach wojny i okupacji hitlerowskiej. Nie oddaje ona ludzkiego cierpienia, głodu, chorób, upokorzenia, wreszcie śmierci z rąk oprawców. Nie jesteśmy w stanie uzmysłowić sobie, co czuli więźniowie, którym machina III Rzeszy najpierw odebrała wolność, potem człowieczeństwo, a w końcu życie – podkreśliła członkini zarządu województwa Joanna Skrzydlewska.
Zaznaczyła też, że hołdem dla wszystkich zamęczonych i zaszczutych ofiar powinna być pamięć.
– Niech ta pamięć dla przyszłych pokoleń pozostanie ostrzeżeniem przed skutkami wojny, ludzką zachłannością i zawiścią, brakiem tolerancji i umiejętności życia we wspólnocie ludzi różnych kolorów skóry, poglądów i wyznań – dodała Joanna Skrzydlewska.
W trakcie uroczystości – przy dźwiękach pieśni śpiewanej przez romską młodzież – przedstawiciele władz miasta i województwa, łódzkiego duchowieństwa oraz organizacji społecznych złożyli wiązanki i zapalili znicze przed budynkiem Kuźni Romów.
– To dla nas bardzo ważna uroczystość, staramy się pokazywać najmłodszym to miejsce, opowiadamy, co się tu wydarzyło i dlaczego trzeba o tym pamiętać. Pamięci pomordowanych poświęcony będzie także nasz sobotni finałowy koncert Ogólnopolskiego Konkursu dla Uzdolnionych Uczniów Romskich w Teatrze Małym w Manufakturze – zaznaczyła Krystyna Markowska.
Obchodzony 2 sierpnia Dzień Pamięci o Zagładzie Romów i Sinti upamiętnia likwidację w byłym niemieckim obozie Auschwitz II-Birkenau tzw. cygańskiego obozu rodzinnego. W komorze gazowej w nocy z 2 na 3 sierpnia 1944 r. zgładzono 2897 dzieci, kobiet i mężczyzn.
Obóz Cygański” (tzw. Zigeunerlager) na obrzeżach ówczesnego getta łódzkiego funkcjonował od listopada 1941 r. do stycznia 1942 r. Władze niemieckie zamknęły w nim Romów i Sinti pochodzących z Bungerlandu i Styrii. Z powodu makabrycznych warunków i panującej epidemii tyfusu plamistego przez trzy miesiące zmarło ponad 700 więźniów. Pozostałych od 5 do 12 stycznia 1942 r. hitlerowcy wywieźli, a następnie zagazowali w niemieckim obozie zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem. Byli tam mordowani w tzw. „samochodach – komorach gazowych – średniej wielkości ciężarówkach, do których wnętrza odprowadzano gazy spalinowe. Nie przeżył nikt.
PAP/ RIRM