Łódź. Działaczom dawnej opozycji wręczono Krzyże Wolności i Solidarności
To, że spotykamy się dzisiaj na tej uroczystości, że żyjemy w wolnej Polsce zawdzięczamy także wam – mówił w Łodzi do byłych działaczy dawnej opozycji demokratycznej zastępca prezesa IPN Krzysztof Szwagrzyk, podczas wręczania im Krzyży Wolności i Solidarności.
Krzyże przyznane „za zasługi dla w działalności na rzecz niepodległości i suwerenności Polski oraz respektowania praw człowieka w PRL” odebrało w Łodzi prawie 50 opozycjonistów, w tym także przedstawiciele rodzin osób wyróżnionych pośmiertnie. Piątkowa uroczystość odbyła się w historycznej siedzibie Zarządu Regionu NSZZ „Solidarność” Ziemi Łódzkiej przy ul. Piotrkowskiej 258. Obecnie funkcjonuje tu Instytut Europejski.
Według Szwagrzyka uhonorowane odznaczeniem osoby „spełniły swój obowiązek wobec państwa polskiego, wobec nas wszystkich”.
„My dzisiaj staramy się państwu powiedzieć tak jak potrafimy, że pamiętamy o tym, co państwo zrobiliście dla Polski, dla nas wszystkich” – mówił.
Przyznał, iż wręczając odznaczenie ma osobistą satysfakcję, że może to uczynić. Jak mówił nie każdy może powiedzieć, że w ten sposób spełnił swój obowiązek wobec Polski.
Na liście odznaczonych Krzyżami Wolności i Solidarności znaleźli się: Zygmunt Augustyniak, Jacek Bartyzel, Ewa Błaszczyk, Włodzimierz Bogucki, Antoni Boruch, Mirosław Borusiewicz, Władysław Brylik, Stanisław Ciupa, Marek Cypryk, Elżbieta Doncbach, Krzysztof Frątczak, Zbigniew Głuszczak, Paweł Gniazdowski, Stanisław Grabowski, Marian Grochowski, Maria Jaszczak, Jan Jędrzejczak, Janina Juraszewska, Rafał Kasprzyk, Piotr Kociołek, Jacek Kozieł, Jerzy Kropiwnicki, Wiktor Kubisiak, Kazimierz Kuląg, Bogdan Lubera, Sławomir Łuczyński, Janusz Michaluk, Stefan Niesiołowski, Stanisław Nowak, Leszek Owczarek, Józef Robakowski, Piotr Rybicki, Teresa Skobel, Bogusław Święcicki, Konrad Tatarowski, Marek Tuchowski, Wojciech Walczak, Andrzej Wilczkowski, Agnieszka Wojciechowska van Heukelom, Zbigniew Zdunowski, Zbigniew Zimoch oraz pośmiertnie – Aleksander Aniołczyk, Władysław Barański, Małgorzata Bartyzel, Kazimierz Bednarski, Zygmunt Ciechański, Leszek Głogosz, Jerzy Łuczak, Grzegorz Palka, Włodzimierz Szewczyk i Ryszard Wojciechowski.
W imieniu odznaczonych głos zabrał Jerzy Kropiwnicki, który działalność w „Solidarności” rozpoczął we wrześniu 1980 r. Był m.in. wiceprzewodniczącym Zarządu Regionu i członkiem Komisji Krajowej. 13 grudnia 1981 r. w siedzibie Zarządu Regionu wszczął akcję protestacyjną, nawoływał do rozpoczęcia strajku generalnego i został aresztowany. Został skazany na 4,5 roku więzienia. W wyniku rewizji nadzwyczajnej podwyższono mu karę do 6 lat pozbawienia wolności. Po opuszczeniu więzienia na kilka lat został pozbawiony możliwości powrotu do pracy na Uniwersytecie Łódzkim. W latach 1980-1990 podlegał inwigilacji ze strony SB.
W swoim krótkim wystąpieniu Kropiwnicki zwrócił m.in. uwagę, że działalność odznaczonych osób to była praca na rzecz niepodległości Polski, na rzecz wolności jej obywateli, na rzecz praw pracowniczych w naszym kraju.
„Doczekaliśmy tego, że tamta walka i tamte działania zostały uznane przez państwo polskie. Długo, bardzo długo niektórzy z nas na to czekali, niektórzy jednak nie doczekali” – powiedział.
Jedną z odznaczonych była Agnieszka Wojciechowska van Heukelom, która już jako uczennica liceum zaangażowała się w działalność Niezależnego Zrzeszenia Uczniów Szkół Średnich oraz kolportaż ulotek i prasy podziemnej. W stanie wojennym zajmowała się drukiem wydawnictw podziemnych oraz wspierała osoby ukrywające się, będąc łącznikiem pomiędzy nimi i ich rodzinami. W maju 1989 r. współorganizowała na terenie Łodzi manifestacje studenckie i strajk w sprawie zalegalizowania Niezależnego Zrzeszenia Studentów. W latach 1989-1990 prowadziła sekretariat Komisji Uczelnianej NSZZ „Solidarność” Uniwersytetu Łódzkiego.
Jak mówiła jest wzruszona, że w Dniu Ojca odbierze zarówno pośmiertne odznaczenie przyznane jej ojcu, jak i jej samej. Zwróciła uwagę, że to ojciec, który był harcerzem, społecznikiem, opozycjonistą i radnym I kadencji Rady Miejskiej w Łodzi, nauczył ją jak walczyć w obronie dobra publicznego i praw innych.
Krzyż Wolności Solidarności został ustanowiony przez Sejm 5 sierpnia 2010 r. Po raz pierwszy przyznano go w czerwcu 2011 r. przy okazji 35. rocznicy protestów społecznych w Radomiu. Nadawany jest przez prezydenta RP, na wniosek prezesa IPN.
PAP/RIRM