Damy radę! – pilotażowy projekt Caritas wychodzenia z bezdomności
W sierpniu w Caritas Polska ruszył pilotażowy program wychodzenia z wczesnych stadiów bezdomności i związanych z nią uzależnień, oparty na doświadczeniach wspólnot terapeutycznych, szczególnie efektywnych przy leczeniu uzależnień i postaw autodestrukcyjnych, nerwic i zaburzeń psychospołecznych.
Program jest opatrzony roboczą, zachęcającą nazwą „…damy radę!” i adresowany jest do mężczyzn w wieku od 25 do 35 lat, skierowanych przez psychologa ze schroniska, zmotywowanych do podjęcia osobistego wysiłku do przemiany swojego życia. Podstawowym kryterium przyjęcia do programu jest silna motywacja kandydata i przyjęcie zasad uczestnictwa w zespole.
Pomoc człowiekowi, który znalazł się w stanie dezintegracji społecznej i życiowej, zagrażającej mu trwałą bezdomnością i wykluczeniem społecznym, przy pogłębianiu się uzależnień i depresji, jest jednym z ważnych zadań statutowych Caritas. Niezadowalająca efektywność dotychczasowej pomocy osobom bezdomnym i znajdującym się na krawędzi wykluczenia społecznego, rosnąca liczba młodych, wartościowych ludzi, zagubionych życiowo i podatnych na nałogi, skłoniła nas do poszukiwania rozwiązań odbiegających od klasycznej formuły pomocy – zapewnienia dachu nad głową, posiłków, odzieży i przetrwania, bez mobilizacji do wysiłku osobistego. Zdaniem kierowników schronisk obecny system opiekuńczy niechcący utrwala syndrom „wyuczonej bezradności” u korzystających z pomocy, generuje postawy roszczeniowe i aspołeczne. W dodatku nawet w lecie brakuje już wolnych miejsc w schroniskach, co do niedawna było niespotykane.
Tworząc męską grupę terapeutyczną odwołujemy się do męskiej psychiki, jej potrzeb, ambicji, słabości i determinantów. Staramy się pomóc uczestnikom uwierzyć we własne siły i własny potencjał, kształtować postawy prospołeczne. Ponieważ zdecydowana większość mężczyzn pozostających w stanie różnych dysfunkcji społecznych i osobowościowych nie doświadczyła w swoim życiu troskliwej i odpowiedzialnej obecności ojca, staramy się nadrobić część tych braków tworząc męską grupę wsparcia, w której bezpośrednio zaangażowani pracownicy są mężczyznami z odpowiednim doświadczeniem i wiedzą w zakresie walki z uzależnieniami i wykluczeniem społecznym. Oceny postępów uczestników oraz ewaluacji programu dokonuje zespół złożony z praktyków w dziedzinie psychoterapii, terapii uzależnień oraz osób zaproszonych. Program jest autorski i wymagający zarówno dla uczestników, jak prowadzących. Powinien przełamać stereotypy utrwalone w dziedzinie opieki nad osobami bezdomnymi, które nie służą usamodzielnianiu się ani wydobywaniu potencjału tkwiącego w każdym z nich, a także z czasem przynieść znaczne oszczędności finansowe.
Wspólnota otrzymuje z puli Urzędu Dzielnicy do zamieszkania „mieszkanie treningowe”, za które odpowiada i za które opłaca czynsz i świadczenia. W razie potrzeby dokonuje niewielkiego remontu, utrzymuje czystość i porządek. Uczestnicy zobowiązani są pracować lub szukać pracy. W przypadku utraty pracy uczestnik korzysta ze wsparcia finansowego z funduszu operacyjnego. Zobowiązany jest w tym czasie aktywnie szukać pracy oraz podjąć zaangażowanie w wolontariacie lub podjąć inne, wskazane czynności na rzecz wspólnoty.
Rozwijając w praktycznym wymiarze zasady ekonomii społecznej, dotychczas w niewielkim stopniu wykorzystywane w procesie readaptacji osób zmarginalizowanych społecznie i zdrowotnie, Caritas Polska wspólnie z Caritas Archidiecezji Warszawskiej podjęły na wiosnę starania o powołanie spółdzielni socjalnej na rzecz zatrudnienia osób bezdomnych. Jeszcze przed końcem bieżącego roku spółdzielnia powinna zacząć działać.
Czas trwania programu, w tym korzystania z „mieszkania treningowego”, wynosi dwa lata. W tym czasie uczestnik oczekuje na własne mieszkanie socjalne. Po opuszczeniu Wspólnoty jest zachęcany do utrzymywania kontaktu z pozostałymi uczestnikami w ramach „grupy wsparcia” oraz z prowadzącymi Wspólnotę.
caritas.pl/RIRM