Antykwariusze pomogą w odzyskiwaniu dzieł utraconych

Wymianę informacji na temat polskich dzieł utraconych podczas II wojny światowej przewiduje porozumienie pomiędzy antykwariuszami a resortem kultury. Jego szef Bogdan Zdrojewski podpisze dokument 11 października podczas otwarcia XI Warszawskich Targów Sztuki. Szacuje się, że Polska straciła podczas II wojny światowej 500 tys. dzieł, ponad 70 proc. materialnego dziedzictwa kultury.

Wśród strat wojennych znajdują się dzieła, m.in. Pietera Brueghla, Antona van Dycka, Pabla Picassa, Jana Matejki, Jacka Malczewskiego, Stanisława Wyspiańskiego. Miejsce przechowywania większości z nich pozostaje nieznane. Wymiana informacji pomiędzy Stowarzyszeniem Antykwariuszy Polskich a Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego ma służyć zwiększeniu skuteczności w poszukiwaniu dzieł dzisiaj uznawanych za zaginione.

„Chodzi o połączenie wiedzy, którą ma ministerstwo, z informacjami, jakie posiadają antykwariusze” – powiedział PAP członek zarządu Stowarzyszenia Antykwariuszy Polskich Adam Chełstowski. „Resort posiada ogromną bazę danych na temat zaginionych dzieł sztuki, ma zdjęcia i opisy poszukiwanych obiektów. Z kolei antykwariusze posiadają ogromną wiedzę na temat zasobów w zbiorach prywatnych, wiedzą, co posiadają właściciele dzieł, którzy najczęściej się z nimi nie ujawniają” – wyjaśnił.

Antykwariusze w ramach porozumienia mają też dostarczać informacji o dziełach sztuki pojawiających się na zagranicznych aukcjach. „Ministerstwo nie jest w stanie badać tego, co pojawia się na zagranicznych aukcjach, a antykwariusze przez cały czas przeszukują rynek europejski czy amerykański. Po odnalezieniu dzieła, które figuruje w katalogu ministerstwa jako zaginione, antykwariusze będą informować o tym Wydział ds. Strat Wojennych Departamentu Dziedzictwa Kulturowego w resorcie, aby ten mógł jak najszybciej zareagować” – mówił Chełstowski.

W jego opinii polskie dzieła utracone w nadchodzących latach będą coraz częściej pojawiać się na rynkach sztuki. „Zmniejsza się świadomość, skąd te dzieła pochodzą, że są stratami z czasów wojny. Część właścicieli może wie, ale czuję się już bezkarna, ponieważ sporo czasu minęło już od wojny” – podkreślił antykwariusz. Chełstowski zwrócił też uwagę, że już w ostatnich latach na aukcjach pojawiło się wiele poszukiwanych dzieł sztuki.

Dzięki interwencji resortu kultury udało się odzyskać m.in. obrazy „Murzynka” Anny Bilińskiej-Bohdanowiczowej, „Pomarańczarka” Aleksandra Gierymskiego oraz akwarele „Naganka na polowaniu w Nieświeżu” i „Przed polowaniem w Rytwianach” Juliana Fałata. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego od 1992 r. zajmuje się katalogowaniem strat wojennych – obecnie w bazie danych prowadzonej przez Departament Dziedzictwa Kulturowego resortu kultury zarejestrowanych jest ok. 60 tys. obiektów.

Porozumienie zostanie podpisane podczas inauguracji XI Warszawskich Targów Sztuki, które odbędą się w dniach 11-13 października w Arkadach Kubickiego Zamku Królewskiego. W tym roku swoje oferty będzie prezentować ponad 50 galerii, antykwariatów i wydawnictw. Atrakcją mają być spotkania m.in. artystów Andrzeja Pągowskiego i Józefa Wilkonia z dziećmi. Zwiedzający będą mogli wziąć udział w konkursie na najatrakcyjniejsze stoisko.

PAP