Nowe dokumenty dotyczące „Nila”

W Centralnym Archiwum Wojskowym odnaleziono nowe dokumenty dotyczące gen. Augusta Emila Fieldorfa „Nila”.

Archiwiści CAW natrafili na ślad nieznanych dotąd dokumentów dotyczących gen. Fieldorfa podczas opracowywania akt internowanych żołnierzy AK.

– To kilka dokumentów, arkusz ewidencyjny z życiorysem, przepustka z przekroczenia granic ZSRR i Polski – wylicza Urszula Jardzioch, kierownik sekcji informacji i udostępniania akt CAW.

Archiwistka podkreśla, że ta dokumentacja, pochodząca z okresu 1945-1950, stanowi cenne uzupełnienie akt personalnych generała z okresu przedwojennego, które są w posiadaniu CAW.

– Ich wyjątkowość polega na tym, że pochodzą z okresu 1947-1948. Są uzupełnieniem przedwojennych materiałów – podkreśla archiwistka. – Zawierają dane o działalności gen. Fieldorfa sprzed wojny i z okresu konspiracji, która jest znana. Ale jeśli chodzi o materiały naszego archiwum, my takich materiałów nie posiadaliśmy, są także informacje o jego pobycie w ZSRR, gdzie był więziony – dodaje.

– Natrafiono na te dokumenty przy pracach nad opracowywaniem ich. W każdym archiwum jest tak, że pewne kolekcje, zbiory są nieopracowane. Trudność polega na tym, że są one wystawione na nazwisko Gdanicki, dopiero w środku są na nazwisko Fieldorf – zaznacza Jardzioch. Wśród tych dokumentów znajduje się m.in. własnoręcznie napisany życiorys generała i arkusz ewidencji personalnej przedstawiający etapy jego służby wojskowej na przestrzeni trzydziestu lat, począwszy od 1912 r., gdy został członkiem 1. kompanii Związku Strzeleckiego w Krakowie.

Dokument sporządzono w 1948 roku dla Rejonowej Komendy Uzupełnień w Łodzi. Fieldorf otwarcie w nim przyznaje, że od stycznia do marca 1945 r. był szefem I Oddziału organizacji „NIE” powstałej z zadaniem walki z władzą komunistyczną. Ale fakt ten był już znany władzom bezpieczeństwa.

W życiorysie podkreśla: „Wiadomości o aresztowaniach i wywożeniu oficerów AK dyktują mi dalszą konspirację w org. NIE (Niepodległość), gdzie jestem oficerem org.”. „Z Rosji wróciłem w stanie całkowitego wyczerpania fizycznego z dystrofią III stopnia i obecnie jeszcze jestem niezdolny do żadnej pracy. Chociaż stan zdrowia znacznie się już mi poprawił, kuracja może potrwać 2-3 miesięcy”.

Dokumentacja ta zawiera także dokument ewidencyjny NKWD z teczki akt personalnych, z czasów gdy był więziony w Związku Sowieckim, oraz przepustkę graniczną wystawioną przez Państwowy Urząd Repatriacyjny na nazwisko Gdanicki, upoważniającą do bezpłatnego przejazdu do miejsca zamieszkania. Należy podkreślić, że Fieldorf występuje w większości tej dokumentacji jako Walenty Gdanicki. Było to nazwisko osłonowe, pod którym aresztowano go w marcu 1945 r. i wywieziono do Związku Sowieckiego. Zachował się również dokument („karta zastępcza”) o przekazaniu 18 lipca 1950 r. z MON do Głównego Zarządu Informacji WP akt personalnych gen. Walentego Gdanickiego.

Fieldorf został aresztowany w listopadzie 1950 r. przez władze bezpieczeństwa. Oskarżono go pod spreparowanymi dowodami, że jako szef Kedywu AK wydawał rozkazy mające na celu likwidację oddziałów sowieckiej i polskiej komunistycznej partyzantki. Został skazany w kwietniu 1952 r. na śmierć. Wyrok wykonano 24 lutego 1953 roku.