Deportacja także w kraju

Nie trzeba było być wywiezionym z kraju, żeby mieć prawo do świadczenia deportacyjnego – wynika z wczorajszego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Takie ograniczenia sędziowie uznali za sprzeczne z Konstytucją.

Według Trybunału, definicja deportacji, kwestionowana przez rzecznika praw obywatelskich, jest zbyt restrykcyjna i niedopasowana do celu ustawy. Tym samym powoduje, że „warunkiem uzyskania świadczenia deportacyjnego staje się przekroczenie granicy państwa polskiego, a nie szczególna dolegliwość represji”. Prowadzi to do absurdalnych sytuacji, w których rekompensatę może otrzymać osoba deportowana np. do sąsiedniej miejscowości, a inna – wywieziona o kilkaset kilometrów, ale w granicach państwa polskiego – jej nie otrzyma.

Trybunał polecił wprowadzenie niezbędnych zmian ustawowych w miejsce zakwestionowanych przepisów w możliwie najkrótszym terminie z uwagi na wiek i sytuację osobistą ofiar tego typu represji.

Osoby, które starały się o przyznanie świadczenia deportacyjnego, ale otrzymały decyzje odmowne ze względu na niespełnienie kryteriów „geograficznych”, mają prawo do wznowienia postępowania. Z kolei wszyscy zainteresowani, którzy dotychczas nie spełniali warunków, mogą także składać odpowiednie wnioski o przyznanie świadczenia.

Zgodnie z ustawą z 1996 r. rekompensata przysługuje osobom deportowanym lub wywiezionym do pracy przymusowej na okres co najmniej sześciu miesięcy z terytorium Polski w granicach sprzed 1 września 1939 r. na terytorium III Rzeszy, Związku Sowieckiego i tereny przez nie okupowane.

Podczas II wojny światowej z obszarów zajętych przez III Rzeszę deportowano bądź wysiedlono 1,7 mln Polaków. Z terenów zajętych przez Związek Sowiecki deportowano 700-800 tys. ludzi. Według szacunków sprzed wielu lat, świadczenie deportacyjne miało przysługiwać blisko 45 tys. osobom.